Chuyển mình từ công cụ thành đối tác

Ezra Eeman, Chuyên gia AI và Giám đốc Chiến lược & Đổi mới tại NPO, Hà Lan, đã nhấn mạnh rằng: "AI không chỉ là một công cụ kỹ thuật số khác trong hộp. Nó thực sự đang thay đổi chính hộp đó". Ông cũng giới thiệu khái niệm 'môi trường lỏng', nơi nội dung có thể thích ứng theo thời gian thực với sở thích cá nhân, tạo ra trải nghiệm được cá nhân hóa.

Điều này hoàn toàn phù hợp với thực tiễn tại VTC News, nơi AI đang được ứng dụng để "cá nhân hóa nội dung, đề xuất bài viết phù hợp với từng độc giả", như chia sẻ của ông Ngô Văn Hải, Tổng biên tập Báo Điện tử VTC News.

"AI không chỉ là một công cụ kỹ thuật số nữa, nó đang thay đổi chính cách thức hoạt động của chúng tôi", ông Hải nói. AI hiện nay đã được tích hợp vào các công việc từ việc tạo tiêu đề, tóm tắt nội dung, sản xuất video cho đến dịch thuật theo thời gian thực. Những tiến bộ này không chỉ giúp tinh giản quy trình làm việc mà còn giúp phòng tin tức đáp ứng nhanh chóng yêu cầu của các chu kỳ tin tức đầy tốc độ.

Tác động của AI tại VTC News là rất sâu rộng, với việc tiết kiệm thời gian từ 20% đến 70% trong các giai đoạn tạo nội dung khác nhau. Ví dụ, trong việc sản xuất tin tức nóng hổi, AI có thể tạo ra bản nháp và tóm tắt lượng thông tin lớn chỉ trong vài phút.

Một cuộc phỏng vấn kéo dài 30 phút, trước đây phải mất thời gian ghi chép và xử lý thủ công, giờ đây chỉ mất 2 phút để chuyển thành văn bản chính xác cao, giúp phóng viên tập trung vào việc hoàn thiện câu chuyện thay vì thực hiện các công việc lặp đi lặp lại.

"Trợ lý ảo VTC News", một công cụ AI sáng tạo phát triển tại tòa soạn, là ví dụ điển hình về việc tự động hóa được ứng dụng để tăng tốc quá trình sản xuất tin tức. Theo Tổng biên tập Ngô Văn Hải, hệ thống này liên tục giám sát mạng xã hội, báo cáo và các diễn đàn, tổng hợp các xu hướng thành các bản tóm tắt tương tác trực quan, giúp phòng tin tức luôn theo kịp các câu chuyện mới nổi.

Hơn nữa, AI đã chứng minh giá trị không thể thiếu trong việc biên tập và kiểm soát chất lượng. "Các công cụ AI của chúng tôi hiện nay có thể tự động kiểm tra lỗi chính tả và sửa lỗi, tinh giản quy trình biên tập", ông Hải cho biết.

Việc tích hợp AI vào các công đoạn này đã giảm thiểu thời gian dành cho các công việc thường xuyên như kiểm tra lỗi chính tả, đồng thời đảm bảo độ chính xác và tính nhất quán cao trong nội dung. Hệ thống AI cũng hỗ trợ trong việc kiểm tra sự thật, tổng hợp dữ liệu và dịch thuật, với tỷ lệ sai sót được giữ dưới 1% trong các thử nghiệm ban đầu.

Tuy nhiên, ông Hải nhấn mạnh rằng việc lựa chọn công cụ AI tại VTC News phải tuân thủ các tiêu chí nghiêm ngặt. "Chúng tôi ưu tiên các hệ thống AI không chỉ chính xác mà còn dễ dàng tích hợp vào hạ tầng hiện tại của chúng tôi, mà không yêu cầu phải điều chỉnh quá nhiều hay làm tăng chi phí". Quy trình lựa chọn cẩn thận này đảm bảo rằng phòng tin tức có thể khai thác tối đa tiềm năng của AI trong khi vẫn duy trì được hiệu quả vận hành.

Tính hiệu quả chi phí cũng là một yếu tố quan trọng. "Chúng tôi lựa chọn các giải pháp AI phù hợp với năng lực tài chính của mình và có kế hoạch rõ ràng để tối đa hóa hiệu quả đầu tư", ông Hải giải thích.

'Cây bút thứ hai' nhưng không thể thay thế

Tại VTC News, kho dữ liệu khổng lồ có được qua hơn 16 năm hoạt động, cùng với sự hỗ trợ của AI, có thể nắm bắt chính xác xu hướng thay đổi thói quen và sở thích của độc giả để từ đó tối ưu hóa sản phẩm và dịch vụ.

“Chúng tôi đã hiểu rõ độc giả của VTC News muốn gì, và AI chính là công cụ giúp chúng tôi mang đến những sản phẩm tin tức phù hợp nhất", ông Ngô Văn Hải, Tổng Biên tập VTC News, chia sẻ. Nhờ vậy, mỗi người dùng được đề xuất những bài viết, thông tin phù hợp với nhu cầu cá nhân của mình, tăng sự gắn kết và tạo ra một cộng đồng độc giả trung thành hơn bao giờ hết.

Bên cạnh việc cá nhân hóa trải nghiệm người dùng, VTC News đang thử nghiệm các thuật toán AI giúp phân tích và tái cấu trúc các bài viết cũ thành những chủ đề chuyên sâu. Kết quả là hệ thống 'Bách khoa toàn thư' trực tuyến, nơi người đọc có thể dễ dàng tìm kiếm thông tin theo từng lĩnh vực, từ chính trị đến thể thao. Đây không chỉ là cách để nâng cao giá trị thương hiệu VTC News mà còn là nguồn thu nhập mới từ các dịch vụ tra cứu thông tin.

Một trong những bước đi quan trọng khác của VTC News là ứng dụng AI vào việc chuyển đổi nội dung đa dạng. Các dữ liệu văn bản và số liệu có thể được AI chuyển đổi thành video, đồ họa động, biểu đồ… theo các mẫu thiết kế sẵn, giúp người đọc dễ dàng tiếp cận và hiểu thông tin một cách trực quan hơn. Đây là phương án tối ưu để tiếp cận đối tượng độc giả trẻ, vốn yêu thích các hình thức truyền tải thông tin đa phương tiện và sống động.

Tuy nhiên, trong khi AI đang thay đổi hoàn toàn bối cảnh báo chí, ông Hải cũng nhấn mạnh rằng: “AI là công cụ mạnh mẽ, nhưng nó chỉ là phần nổi của tảng băng trí tuệ".

AI có thể xử lý nhanh các tác vụ như tạo tiêu đề, kiểm tra chính tả, hay thậm chí viết các bài báo cơ bản, nhưng giá trị thực sự của báo chí vẫn nằm ở những câu hỏi phản biện, những phân tích sâu sắc mà chỉ con người mới có thể thực hiện. Phóng viên và biên tập viên cần phải giữ vai trò chủ động trong việc phát hiện những góc khuất mà AI không thể nhận diện được, và sáng tạo ra những câu chuyện có chiều sâu.

Điều quan trọng là không để AI thay thế hoàn toàn con người. Như ông Hải nói, “AI là cây bút thứ hai, thông minh nhưng không thể thay thế tư duy của con người". Thay vì lo sợ rằng AI sẽ lấy đi công việc của mình, các nhà báo nên xem AI như một trợ thủ đắc lực, giúp giảm bớt gánh nặng công việc lặp đi lặp lại để con người có thể tập trung vào những nhiệm vụ đòi hỏi sáng tạo, thẩm định đạo đức và mang lại giá trị nhân văn cho xã hội.

Mối đe doạ bị loại bỏ

Sự bùng nổ công nghệ và AI đang tác động mạnh mẽ đến ngành truyền thông, đặc biệt là lực lượng sản xuất nội dung. Các công việc có giá trị thấp như xử lý thông tin, cập nhật dữ liệu và các tác vụ đơn giản đang dần bị thay thế bởi các hệ thống tự động thông minh.

Điều này tạo ra một thách thức lớn đối với nhân sự ở các vị trí cơ bản, khi họ sẽ phải đối mặt với nguy cơ bị thay thế nếu không nâng cao kỹ năng và chuyển hướng sang các công việc đòi hỏi sự sáng tạo, phân tích và quản lý chiến lược.

Ông Ngô Văn Hải cho biết: "Tòa soạn VTC News cũng bắt đầu cắt giảm nhân sự cho các công việc về SEO, soát lỗi… để dồn nguồn lực cho các công đoạn khác mà yếu tố con người mang đến giá trị rõ rệt hơn".

Những công việc như biên tập SEO, phóng viên tin vắn, cộng tác viên tổng hợp… sẽ dần biến mất. Theo dự báo của Forbes, đến năm 2030, 35% công việc truyền thông cơ bản sẽ bị xóa sổ do sự phát triển của AI, với tốc độ xử lý thông tin của công nghệ nhanh gấp 100 lần so với con người.

Ngược lại, ông Hải nhấn mạnh rằng, sự gia tăng mạnh mẽ nhu cầu về những người có kỹ năng kép 'Truyền thông - Công nghệ' đang tạo ra cơ hội cho các nhà báo dữ liệu, những người có khả năng kết hợp giữa nghiệp vụ báo chí và kỹ năng phân tích AI, trực quan hóa thông tin. Những người kiểm soát được công nghệ AI sẽ có giá trị cao hơn trong thị trường lao động.

"Các tòa soạn báo cũng phải đối mặt với thách thức này, khi mà tốc độ và ưu thế của máy móc khiến công nghệ ngày càng chiếm ưu thế. Nếu không kịp thời nâng cấp và đổi mới sản phẩm, báo chí truyền thống với các phương thức làm việc cũ sẽ ngày càng khó cạnh tranh và dần bị loại bỏ khỏi thị trường", Tổng biên tập Ngô Văn Hải nhận định.

Phan Anh