Các bệnh viện cần đẩy nhanh việc phát triển và ứng dụng các nền tảng số phục vụ cho công tác khám chữa bệnh từ xa

Năm 2017, Bộ Y tế đã xây dựng tiêu chuẩn của hệ thống khám, chữa bệnh từ xa bao gồm 6 lĩnh vực: Tư vấn y tế từ xa; Hội chẩn tư vấn khám, chữa bệnh từ xa; Hội chẩn tư vấn chẩn đoán hình ảnh từ xa; Hội chẩn tư vấn giải phẫu bệnh từ xa; Hội chẩn tư vấn phẫu thuật từ xa; Đào tạo chuyển giao kỹ thuật khám bệnh, chữa bệnh từ xa.

Dựa vào đó, nhiều bệnh viện cũng đã bước đầu triển khai hoạt động khám chữa bệnh từ xa, có thể kể đến như: Bệnh viện Đại học Y Hà Nội khám tầm soát từ xa bệnh tim bẩm sinh cho các em nhỏ trên cả nước, hay như thời gian gần đây là các buổi hội chẩn từ xa điều trị cho bệnh nhân COVID-19 do Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế) triển khai… Tuy nhiên, hoạt động này mới chỉ là riêng lẻ và rời rạc.

Các trang thiết bị công nghệ để có thể sẵn sàng đáp ứng với khám chữa bệnh từ xa còn chưa được các bệnh viện quan tâm đầu tư. Bởi vậy, đến nay, số lượng bệnh viện và các hoạt động dành cho khám chữa bệnh từ xa vẫn còn rất khiêm tốn. Do đó, yêu cầu cấp thiết hiện nay là đẩy nhanh việc phát triển và ứng dụng các nền tảng số phục vụ cho công tác khám chữa bệnh từ xa.

PGS.TS. Bác sĩ Nguyễn Lân Hiếu- Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cho rằng, khám chữa bệnh từ xa đang là xu hướng, giúp cho bác sỹ khám chữa bệnh hiệu quả, đặc biệt là chăm sóc bệnh nhân. Tất cả hệ thống y tế của chúng ta cần phải nghiêm túc nghiên cứu và áp dụng lĩnh vực này.

Tuy nhiên hiện nay thách thức của các bệnh viện là hạ tầng cơ sở. Các bệnh viện hiện nay khả năng đầu tư về công nghệ thông tin còn hạn chế, vì nguồn lực không có nhiều. Khó khăn thứ hai là chưa có một thông tư rõ ràng nào để có thể triển khai rộng rãi được.

Theo các chuyên gia về y tế, không phải ngẫu nhiên mà các nền tảng khám chữa bệnh từ xa được dự đoán sẽ nằm trong nhóm 10 ứng dụng công nghệ sẽ làm thay đổi hoạt động chăm sóc sức khoẻ trong tương lai. Đây là xu thế phát triển của ngành y tế tại các quốc gia lớn như Mỹ, Nhật, Anh, Pháp… Riêng tại Trung Quốc, nền tảng khám bệnh từ xa có gần 400 triệu người đăng ký, 70 triệu lượt người dùng hàng tháng.

Mặt khác, còn thách thức trong việc thay đổi thói quen của người dân, của các y bác sĩ từ cách thức khám chữa bệnh cũ sang phương pháp khám chữa bệnh mới. Theo ông Nguyễn Mạnh Hổ, Tổng giám đốc Tổng Công ty Giải pháp Doanh nghiệp Viettel (Viettel Solutions), đơn vị sẽ phối hợp với các bệnh viện, cơ quan quản lý của Bộ Y tế để chuẩn hóa quy trình khám chữa bệnh từ xa. Trước mắt, sẽ mời cơ quan quản lý y tế tham gia đào tạo, tập huấn các cơ sở khám chữa bệnh với quy mô khác nhau để làm mẫu, từ đó xây dựng quy trình khám chữa bệnh, chuẩn hóa và đào tạo với quy mô lớn hơn.

Cần có quy định chi trả từ bảo hiểm

Hiện nay việc khám, chữa bệnh từ xa chưa được phổ cập còn đến từ việc chưa có quy định để bảo hiểm có thể chi trả các chi phí. Do đó hoạt động khám chữa bệnh từ xa cần phải có chính sách chi trả từ Bảo hiểm Xã hội, Bảo hiểm Y tế (BHYT) tương tự như khám trực tiếp để thu hút người dân.

Theo một lãnh đạo bộ Y tế, để đẩy mạnh hoạt động khám chữa bệnh từ xa, cũng như nằm nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh cho tuyến dưới, giảm quá tải bệnh viện, đặc biệt là các bệnh viện tuyến trên, góp phần nâng cao sự hài lòng của người bệnh. Bộ Y tế đang xây dựng dự thảo đề án khám, chữa bệnh từ xa giai đoạn 2020-2025.

Mặc dù đến thời điểm hiện tại đã có quy định chi trả cho khám, chữa bệnh từ xa, nhưng đang thiếu quy định xây dựng giá cho từng loại hình. Nếu không đưa BHYT vào Đề án thì không thể thanh toán được chi phí. Nếu quy định được giá cụ thể của từng loại hình khám chữa bệnh từ xa thì BHYT sẽ thanh toán được.

Bảo mật thông tin, gỡ vướng về công nghệ

Ông Nguyễn Mạnh Hổ, Tổng giám đốc Tổng Công ty Giải pháp Doanh nghiệp Viettel (Viettel Solutions) cho rằng, để nhân rộng đạt hiệu quả, một trong những yếu tố cần bảo đảm ngoài các phần mềm, ứng dụng là phải có những thiết bị IoT, thiết bị y tế phục vụ thăm khám, đo chỉ số cá nhân tại gia đình với chất liệu và giá thành rẻ có thể chấp nhận được. Lúc này người dân mới thông qua các thiết bị trong khả năng chi trả để tương tác, chuyển thông tin sức khoẻ đến bệnh viện.

Ở khía cạnh khác, để thu hút được người dùng, mở rộng mạng lưới các bác sĩ, cơ sở y tế, bản thân các nhà phát triển ứng dụng phải đảm bảo được vấn đề bảo mật thông tin. Đây cũng là vấn đề chung đối với các ứng dụng trực tuyến hiện nay.

TS. Lưu Hải Minh, Phó chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa TP Hà Nội cho rằng, những ứng dụng kết nối khám, chăm sóc sức khoẻ tại thời điểm hiện tại là hợp lý, tuy nhiên cần phải quan tâm đến vấn đề bảo mật dữ liệu của bệnh nhân và của các bác sỹ…Qua tìm hiểu một số ứng dụng của nước ngoài thì có thể thấy, họ đã khai thác dữ liệu bệnh nhân phục vụ cho quảng cáo, điều này sẽ thật không ổn nếu triển khai. Vì vậy, các đơn vị cung cấp dịch vụ phải hài hoà giữa dữ liệu và an ninh bảo mật thông tin, bởi hiện nay chúng ta cũng đã có Luật an ninh mạng, nếu không quan tâm thì sẽ gặp phải những rắc rối về pháp lý.

Các chuyên gia cũng nhận định, để hiện thực hóa các chương trình khám bệnh từ xa, trước hết, các bệnh viện cần có hạ tầng công nghệ thông tin đủ mạnh, các bác sĩ, chuyên gia y tế ngoài việc có trình độ nghiệp vụ vững vàng, sẵn sàng tiếp cận ứng dụng khoa học kĩ thuật mới vào trong việc khám và chữa bệnh, được tập huấn đầy đủ để làm chủ các công cụ hiện đại.

Hơn nữa, để cao hiệu quả việc tư vấn, khám, phẫu thuật từ xa thông qua việc ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ thì hệ thống các cơ sở y tế từ thành phố, tỉnh, huyện, xã cần có sự đồng bộ; mặt khác mỗi bệnh nhân cũng cần phải thông hiểu công nghệ thông tin, được trang bị các thiết bị công nghệ cần thiết; đồng thời cũng cần có những quy định rõ ràng, đầy đủ về mặt pháp lý liên quan đến nội dung này trong Luật Khám bệnh, chữa bệnh...

Gia Hân

Bộ Y tế đang lấy ý kiến đóng góp về đề án khám, chữa bệnh từ xa giai đoạn 2020-2025. Dự kiến có 15 bệnh viện thuộc mạng lưới bệnh viện hạt nhân theo chuyên khoa và đa khoa do Bộ Y tế chỉ định gồm: Bạch Mai, T.Ư Huế, Việt Đức, Chợ Rẫy, E, Phụ sản T.Ư, Từ Dũ, Nhi T.Ư, Nhi đồng 1 TP Hồ Chí Minh, Đại học Y Hà Nội, Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh; Viện Huyết học - Truyền máu T.Ư, Xanh Pôn.

Kinh phí thực hiện Đề án chủ yếu là từ ngân sách nhà nước, nguồn ODA và các nguồn vốn hợp pháp. Giai đoạn 2020-2025, đề án ưu tiên đầu tư cho 400 bệnh viện tuyến tỉnh, tuyến huyện, bệnh viện tư nhân là bệnh viện vệ tinh của 15 bệnh viện hạt nhân (13 bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế và 2 bệnh viện trực thuộc Sở Y tế TP. Hồ Chí Minh, Sở Y tế Hà Nội).

Đề án án khám, chữa bệnh từ xa giai đoạn 2020-2025 được kỳ vọng là giải pháp hiệu quả góp phần nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh, giảm quá tải bệnh viện, đặc biệt là các bệnh viện tuyến trên, góp phần nâng cao sự hài lòng của người bệnh.