Cuộc bầu cử lãnh đạo ba năm một lần chọn ra người kế nhiệm Thủ tướng Yoshihide Suga, sẽ được tổ chức vào ngày 29 tháng 9. Quá trình gồm những gì? 

Cuộc bầu cử lãnh đạo được tổ chức như thế nào?

LDP được thành lập cách đây 65 năm thông qua sự hợp nhất của các nhóm bảo thủ khác nhau. 

Theo hệ thống hiện tại, nếu một ứng cử viên giành được đa số phiếu bầu ở giai đoạn đầu, người đó sẽ thắng. Nếu không có ai thắng với số phiếu cách biệt, một cuộc đua tiếp theo sẽ được tổ chức giữa hai ứng cử viên có số phiếu dẫn đầu.

Các ứng cử viên là ai?

Sau khi ông Suga tuyên bố sẽ không tái tranh cử, có bốn ứng cử viên: Taro Kono, Bộ trưởng vắc xin; Fumio Kishida, cựu giám đốc chính sách LDP; Sanae Takaichi, cựu giám đốc chính sách của đảng bảo thủ cứng rắn và là người ủng hộ Shinzo Abe; và Seiko Noda, cựu bộ trưởng nội vụ. Nếu Takaichi hoặc Noda thắng, Nhật Bản sẽ có nữ thủ tướng đầu tiên.

Koichi Nakano, giáo sư chính trị tại Đại học Sophia, cho biết cuộc chiến giữa các ứng cử viên cũng nhiều như giữa các phe phái.

Các phe phái đóng vai trò gì?

Hầu hết trong số 385 nhà lập pháp của LDP thuộc các phe phái. Các phe phái ít liên quan đến tư duy cánh tả hoặc cực hữu, mà liên quan đến nguồn gốc lịch sử của đảng trong các nhóm bảo thủ khác nhau. Những người khác đại diện cho các lợi ích khác, chẳng hạn như các nhóm nông thôn và thành thị.

Các cuộc bầu cử lãnh đạo từng là cuộc chiến phe phái. Phe phái lớn nhất thuộc về Shinzo Abe với 96 thành viên. Tiếp theo là Phó Thủ tướng Taro Aso với 53 người. Sự cạnh tranh gay gắt về quyền lực giữa các phe phái là một trong những lý do khiến chính phủ LDP có được tỷ lệ cao như vậy trong nội các.

Tuy nhiên, ngày càng có nhiều nhà lập pháp không thuộc phe phái nào, như ông Suga. Khả năng kiểm soát thành viên của các phe phái cũng đã suy yếu. Do đó, nhiều phe phái đã quyết định không yêu cầu các thành viên của họ bỏ phiếu cho các ứng cử viên cụ thể.

Kịch bản có thể xảy ra là gì?

Một kịch bản là người chiến thắng xuất hiện ngay từ vòng đầu tiên. Điều này xảy ra khi một ứng cử viên giành được đa số. Kono đang hướng tới cho kịch bản này bằng cách tận dụng sự công nhận tên tuổi mạnh mẽ và sự nổi tiếng của mình trong công chúng.

Trong cuộc bầu cử lãnh đạo năm 2012, ông Shinzo Abe đứng thứ hai trong cuộc bầu cử sơ bộ nhưng đã thắng trong cuộc bỏ phiếu. Ông Abe dường như đang cố gắng thực hiện một kế hoạch tương tự với các ứng cử viên bảo thủ ưa thích của mình - Takaichi và Kishida - để 'tống khứ' Kono.

Điều gì xảy ra sau đó?

Chính phủ Nhật đang xem xét một phiên họp quốc hội đặc biệt sẽ được triệu tập vào ngày 4 tháng 10 để chính thức bầu lãnh đạo mới của LDP làm thủ tướng. Vì liên minh do LDP lãnh đạo kiểm soát đa số ở cả hai viện của quốc hội, nên chủ tịch mới của đảng chắc chắn sẽ trở thành thủ tướng.

Nhưng hạ viện sắp kết thúc nhiệm kỳ 4 năm vào ngày 21 tháng 10 và các cuộc tổng tuyển cử sẽ được tổ chức sau ngày 21 tháng 10.

Nếu ông Kono được bầu điều đó có thể cung cấp cho LDP một làn gió thuận lợi khi công chúng nhận thấy sự đổi mới.

Yasunori Sone, một giáo sư danh dự tại Đại học Keio, người tin rằng "hình ảnh công khai của LDP có thể thay đổi hoàn toàn" nếu Kono chiến thắng.

Mai Bùi (theo Nikkei)