JPMorgan Chase đã được khen ngợi vào năm ngoái khi là ngân hàng đầu tư toàn cầu đầu tiên công bố cam kết chống lại cuộc khủng hoảng khí hậu.

Báo chí đã khuếch đại thông điệp của JPMorgan. Fortune đã xuất bản một bài báo bình luận về kế hoạch của ngân hàng để "giải quyết biến đổi khí hậu". 

Các doanh nghiệp "tẩy xanh"

Ngân hàng đã đợi nhiều tháng để trình bày chi tiết kế hoạch của mình. Vào tháng 5, họ cuối cùng đã vạch ra các mục tiêu của mình: JPMorgan sẽ không gây áp lực buộc các công ty dầu mỏ phải giảm lượng khí thải của họ. Thay vào đó, công ty sẽ khuyến khích họ trở nên hiệu quả hơn. Họ sẽ tập trung vào "cường độ carbon".

Số liệu đó đã trở thành con số yêu thích của các ngân hàng, công ty dầu mỏ và các doanh nghiệp lớn khác. Họ đã bỏ qua các yêu cầu để cắt giảm ô nhiễm khí hậu tổng thể. Nhưng các cam kết về “cường độ carbon” đã tạo cho các công ty một khuôn khổ để tiếp tục đầu tư vào nhiên liệu bẩn, đồng thời mở rộng sang công nghệ xử lý ô nhiễm và năng lượng sạch hơn.

Bà Jeanne Martin, quản lý cấp cao về tiêu chuẩn ngân hàng tại ShareAction, một tổ chức phi lợi nhuận tập trung vào đầu tư có trách nhiệm, cho biết: “Các tập đoàn yêu thích chỉ số này. Họ đã cam kết giảm cường độ và tài chính cho lĩnh vực dầu khí. Nhưng điều đó cuối cùng không có nghĩa là họ sẽ giảm các hoạt động dầu khí. Ngược lại, các hoạt động khai thác thậm chí có thể được triển khai mạnh mẽ hơn".

Theo các chuyên gia, việc “tẩy xanh” như vậy cho phép các công ty giảm thiểu quy mô của cuộc khủng hoảng khí hậu.

Ông Andrew Logan, giám đốc dầu khí tại Ceres, tổ chức phi lợi nhuận ủng hộ sự bền vững của doanh nghiệp, cho biết: “5 hoặc 10 năm tới sẽ quyết định tương lai của loài người. Chắc chắn không có công ty nào trong lĩnh vực tài chính, hoặc các lĩnh vực phát thải nặng, có một kế hoạch đáp ứng hoàn toàn  quy mô và phạm vi cấp bách của những thách thức khí hậu”.

Các nhà lãnh đạo thế giới đang bắt đầu nhận thấy khoảng cách giữa lời nói và hành động của công ty là quá rõ ràng để bỏ qua.

Trong lịch sử, các công ty dầu khí là nhà tài trợ hàng đầu tại các cuộc họp quốc tế về khí hậu, tổ chức các sự kiện và hiển thị quảng cáo nổi bật với các mục tiêu khí hậu của họ.

Điều đó đang bắt đầu thay đổi. Vương quốc Anh, chủ nhà của hội nghị thượng đỉnh về khí hậu mang tính bước ngoặt trong tuần này ở Glasgow, sẽ hạn chế sự tham gia của các công ty trừ khi họ có “kế hoạch hành động ngắn hạn đáng tin cậy” để giảm lượng khí thải.

Tự tuyên truyền trên mạng xã hội

Tuy nhiên, trong thời gian chuẩn bị cho các cuộc đàm phán năm nay, các công ty dầu mỏ đang tung các quảng cáo trên các phương tiện truyền thông xã hội về các cam kết khí hậu của họ.

Trong một chiến dịch quảng cáo trên Facebook được tung ra vào tháng này, ExxonMobil hứa hẹn sẽ cắt giảm ô nhiễm do hoạt động khoan. Công ty này có kế hoạch làm điều đó bằng cách giảm phát thải khí mê-tan, một loại khí gây hiệu ứng nhà kính mạnh hơn nhiều so với carbon trong thời gian ngắn. Điều đó sẽ làm giảm “cường độ mêtan” trong các hoạt động của mình, nhưng lại bỏ qua lượng khí thải từ khách hàng sử dụng nhiên liệu.

Bà Yamide Dagnet, giám đốc đàm phán về khí hậu tại Viện Tài nguyên Thế giới, cho biết: “Các công ty nhiên liệu hóa thạch cảm thấy sức nóng và cảm thấy áp lực phải làm điều gì đó để giải quyết vấn đề này, nếu họ muốn tiếp tục là nhà cung cấp năng lượng chính".

Tuần trước, Royal Dutch Shell thông báo họ sẽ cắt giảm một nửa lượng khí thải carbon tuyệt đối vào năm 2030. Nhưng cam kết chỉ liên quan đến nội bộ của công ty, chứ không phải tỷ lệ phát thải khi nhiên liệu của họ được đốt để làm năng lượng. Thời điểm của thông báo cũng rất đáng chú ý, vì nó được đưa ra sau phán quyết của tòa án Hà Lan vào đầu năm nay rằng Shell phải cắt giảm lượng khí thải 45% vào năm 2030.

Hầu hết các công ty nhiên liệu hóa thạch khác, và các ngân hàng tài trợ cho họ tiếp tục tìm các giải pháp thay thế để hứa hẹn cắt giảm khí thải hoàn toàn.

Mục tiêu ròng bằng 0 đồng nghĩa với việc một công ty phải có mục tiêu bù đắp lượng khí thải của mình bằng cách thêm các dự án năng lượng sạch hơn vào danh mục đầu tư của họ hoặc cố gắng thu giữ carbon dioxide và ngăn nó xâm nhập vào không khí. 

Ông Beau O’Sullivan, nhà vận động truyền thông cấp cao của nhóm hoạt động xã hội toàn cầu Sunrise Project cho biết các công ty nhiên liệu hóa thạch đang “tự bảo vệ bản thân trước sức ép từ ngân hàng và cổ đông bằng cách đưa ra những cam kết ròng bằng 0 này”.

Theo phân tích của công ty tư vấn và nghiên cứu năng lượng toàn cầu Wood Mackenzie, BP có kế hoạch khử cacbon tích cực nhất trong lĩnh vực này.

Công ty đặt mục tiêu đến năm 2050 sẽ không còn phát thải ròng cho các hoạt động và sản xuất thượng nguồn của mình và giảm một nửa cường độ carbon vào thời điểm đó. BP đã cắt giảm ngân sách của mình cho việc thăm dò dầu khí và là gã khổng lồ dầu mỏ duy nhất đã hứa sẽ cắt giảm sản lượng trong thập kỷ tới.

BP từ chối bình luận về lý do tại sao họ loại trừ một phần lớn lượng khí thải trong cam kết ròng bằng 0, chọn không tính toán lượng khí thải từ hơn 20% cổ phần của mình trong công ty Nga Rosneft. Rosneft thăm dò dầu khí ở một số vùng xa xôi nhất, bao gồm cả vùng Siberia và Bắc Cực dễ bị tổn thương về mặt sinh thái.

Hoạt động vận động hành lang của công ty cũng mâu thuẫn với thông điệp về khí hậu của công ty. Vào năm 2020, BP đã rời khỏi ba hiệp hội vì góc nhìn khí hậu của họ. Nhưng công ty vẫn là một thành viên của Viện Dầu khí Hoa Kỳ, cơ quan đã vận động chống lại việc giảm thuế xe điện, các quy định về khí mê-tan và hạn chế khoan ở Bắc Cực.

BP trong một báo cáo tháng 3/2021 cho biết họ đang làm việc với API và các hiệp hội khác để giải quyết “các vấn đề quan trọng như hỗ trợ Thỏa thuận Paris, quy định về khí mê-tan, định giá carbon và vai trò của khoa học khí hậu”.

Lợi ích của các chiến dịch "tẩy xanh"

Các chiến dịch tẩy xanh này mang lại nhiều lợi ích hơn cho các công ty dầu mỏ.

Các ngân hàng ngày càng phải chịu áp lực giảm tài chính cho nhiên liệu hóa thạch. Để bảo vệ các khoản đầu tư tiếp tục của mình, họ đang chỉ ra các cam kết về khí hậu của các công ty dầu mỏ.

Ông Miguel Jaller, phó chủ nhiệm khoa kỹ thuật dân dụng và môi trường tại Đại học California, cho biết: “Chúng ta đang ở thời điểm mà các nhà đầu tư lớn nhất trên thế giới, các nhà đầu tư là cổ đông lớn nhất trong các công ty phát thải cao, coi biến đổi khí hậu là một mối đe dọa thực sự đối với sức khỏe tài chính của toàn bộ ngành".

Ông đã phát hiện ra rằng các mục tiêu cường độ có thể đóng một vai trò trong việc giảm phát thải, nhưng không phải là một công cụ phù hợp với tất cả.

Ông nói: “Cuối cùng, biến đổi khí hậu là một vấn đề đòi hỏi phải cắt giảm tuyệt đối lượng khí thải".

Cam kết của các ngân hàng

Các ngân hàng đã bắt đầu cam kết giảm lượng khí thải carbon trong các hoạt động của chính họ, bao gồm cả việc cung cấp năng lượng cho các tòa nhà văn phòng. Nhưng đóng góp lớn nhất của họ trong việc sưởi ấm toàn cầu là ở các công ty dầu khí mà họ tài trợ. Rất ít người đã đưa ra các cam kết về khí hậu với các chiến lược tài chính.

60 ngân hàng lớn nhất thế giới đã tài trợ gần 4 nghìn tỷ đô la cho các dự án nhiên liệu hóa thạch từ năm 2016 đến năm 2020, theo một báo cáo tháng 3 từ một liên minh các tổ chức khí hậu. Tổng số đó bao gồm cho vay, phát hành cổ phiếu và bảo lãnh phát hành nợ.

JPMorgan là nhà tài chính lớn nhất cho các dự án dầu khí trên thế giới, theo báo cáo. Ngân hàng này đã rót 51 tỷ đô la vào lĩnh vực này chỉ trong năm 2020.

JPMorgan đã thông báo vào tháng 5 năm nay rằng họ sẽ điều chỉnh danh mục cho vay của mình để bền vững hơn.

“Chúng tôi là ngân hàng lớn đầu tiên của Hoa Kỳ đưa ra các mục tiêu cụ thể giúp đáp ứng các mục tiêu của Paris. Biến đổi khí hậu là một vấn đề quan trọng và chúng tôi muốn trở thành một phần của giải pháp, thúc đẩy tăng trưởng bền vững”, phát ngôn viên của JP Morgan cho biết trong một tuyên bố.

Nhưng điểm chuẩn của JP Morgan được xây dựng dựa trên cường độ carbon. Ngân hàng có thể tài trợ nhiều hơn cho việc khoan mà không phá vỡ cam kết của mình.

Ngân hàng muốn các công ty dầu khí cắt giảm 35% cường độ phát thải hoạt động của họ. 

JPMorgan cho biết họ sẽ “làm việc với khách hàng để giải quyết vấn đề phát thải khi sử dụng cuối, bao gồm bằng cách chuyển sang sử dụng nhiên liệu carbon thấp hơn và khám phá các chiến lược đa dạng hóa kinh doanh khác”.

Nhiên liệu cacbon thấp hơn chính là khí tự nhiên. Nếu một công ty nhiên liệu hóa thạch tăng sản lượng khí đốt tự nhiên, nó có thể bù đắp tiến độ phát thải của mình. Nó có thể giữ chỉ số cường độ thấp hơn trong khi vẫn tăng lượng khí thải tổng thể.

Về cơ bản, nguồn tài chính của JP Morgan đã hỗ trợ một số dự án nhiên liệu hóa thạch gây tranh cãi nhất. Ngân hàng này đã tài trợ cho TC Energy’s Coastal GasLink, một đường ống dẫn khí bị hỏng vào năm 2020 đã bị rò rỉ ở Lãnh thổ Wet’suwet’en. Họ cũng tài trợ cho cơ sở xuất khẩu khí đốt tự nhiên Cheniere’s Corpus Christi, cũng như Enbridge, công ty đang xây dựng đường ống dẫn Line 3.

Người phát ngôn của JP Morgan cho biết ngân hàng tập trung vào việc giúp khách hàng “chuyển đổi sang thế giới các-bon thấp” và hỗ trợ các chính sách khí hậu như thuế các-bon. Tuy nhiên, người phát ngôn nói thêm, ngân hàng tin rằng thế giới vẫn cần dầu và khí đốt.

Người phát ngôn của ngân hàng cho biết: “Giải pháp không đơn giản như việc tránh xa nhiên liệu hóa thạch".