Thông tin vừa phát đi từ Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PanNature) ngày 18/6 cho biết, Việt Nam được coi là điểm nóng về trung chuyển và tiêu thụ động vật hoang dã trên thế giới.

Sau khi một trong những nguyên nhân gây ra đại dịch COVID-19 được cho là có thể bắt nguồn từ động vật hoang dã, Chính phủ Việt Nam đã có các chỉ đạo kiểm soát chặt chẽ hơn nạn buôn bán động vật hoang dã. Tuy nhiên, tình hình buôn bán động vật hoang dã tại Việt Nam đến nay vẫn chưa có nhiều chuyển biến tích cực.

Khảo sát nhanh của PanNature cho thấy, cả trước và sau thời điểm Chỉ thị số 29/CT-TTg được ban hành, tình trạng buôn bán các sản phẩm có nguồn gốc từ động vật hoang dã tại nhiều địa phương vẫn không có biến chuyển tích cực. Một số chợ động vật hoang dã vẫn hoạt động công khai, thậm chí buôn bán cả các loài động vật quý hiếm, được ưu tiên bảo vệ.

Đặc biệt, vấn nạn buôn bán các sản phẩm từ ngà voi rất sôi động, xuất hiện tại nhiều tỉnh thành ở cả ba miền; hoạt động nuôi nhốt động vật hoang dã tại nhiều trang trại cũng chưa được kiểm soát chặt về mặt thú y, vệ sinh, tiềm ẩn nhiều nguy cơ lây lan dịch bệnh.

Kết quả khảo sát được phản ánh qua Báo cáo “Chưa lối thoát: Nạn buôn bán động vật hoang dã trước và trong đại dịch COVID-19 tại Việt Nam”. Khảo sát nhanh được thực hiện tại 20 tỉnh, thành trong hai năm 2019 – 2020, trong đó PanNature tập trung vào các cơ sở, tụ điểm buôn bán ngà voi, hổ, rùa và chim hoang dã.

Theo đó, có tới 27/31 địa điểm được khảo sát ghi nhận tình trạng buôn bán bất hợp pháp các sản phẩm từ ngà voi; một số khu chợ tại Đồng bằng sông Cửu Long vẫn buôn bán sôi động các loài rùa, chim và các động vật hoang dã khác, bao gồm loài quý hiếm.

Theo ông Trịnh Lê Nguyên - Giám đốc PanNature, “Rất nhiều dịch bệnh trong quá khứ đã được chứng minh là do lây nhiễm từ động vật hoang dã. Chính hoạt động buôn bán, vận chuyển, sử dụng bất hợp pháp các loài này đã tạo điều kiện cho việc phát tán, lây lan các ổ virus nguy hiểm. Việt Nam đã và đang thực hiện phòng, chống COVID-19 rất hiệu quả.

Tuy nhiên, chúng tôi hy vọng Chính phủ sẽ tiếp tục có những chỉ đạo sát sao hơn nữa nhằm kiểm soát chặt hoạt động buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp, đặc biệt cần đóng cửa vĩnh viễn những tụ điểm, khu chợ buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp vốn tồn tại nhiều năm nay, góp phần hạn chế tối đa nguy cơ lây lan, bùng phát các bệnh truyền nhiễm từ động vật trong tương lai”,  Giám đốc PanNature nhấn mạnh.

Nhằm hạn chế nguy cơ bùng phát các dịch bệnh có nguồn gốc từ động vật, Báo cáo đề xuất một số giải pháp ưu tiên như đóng cửa toàn bộ các chợ, địa điểm buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp.

Cùng với đó, thắt chặt việc quản lý hoạt động nuôi nhốt động vật hoang dã vì mục đích thương mại kết hợp với việc nghiên cứu, đánh giá và lập danh mục các loài được phép gây nuôi. Ngoài ra, kiểm soát hoạt động quảng cáo, giao bán sản phẩm động vật hoang dã bất hợp pháp trên các phương tiện thông tin đại chúng và nền tảng thương mại điện tử.

Đồng thời, khuyến khích cơ quan báo chí đẩy mạnh tuyên truyền phòng chống buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp và không cổ súy các món ăn hay phương thuốc có nguồn gốc từ động vật hoang dã, phía PanNature nêu giải pháp.

Ngọc An