Chuyển đổi số: 'Xương sống' hiện đại hóa ngành Thuế

Áp lực hiện đại hóa quản lý thuế

Tại Hội chợ Chuyển đổi số kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành Thuế Việt Nam (10/9/1945 - 10/9/2025), ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế, Bộ Tài chính cho biết, định hướng chuyển đổi số ngành Thuế giai đoạn 2025-2030 là kế hoạch được xây dựng trong hơn 3 thập kỷ xây dựng và phát triển, đến nay hệ thống CNTT triển được khai đồng bộ, trong tất cả các chức năng quản lý thuế từ đăng ký, kê khai, nộp, quản lý nghĩa vụ và hỗ trợ người nộp thuế (NNT).

Theo Phó Cục trưởng, công tác chuyển đổi số ngành Thuế đã từng bước ứng dụng các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI), xây dựng các cơ sở dữ liệu lớn Bigdata thông qua chia sẻ, kết nối dữ liệu với các Bộ ngành và các công cụ hỗ trợ NNT theo hình thức mới (như trợ lý ảo, chatbot).

Nhờ những nỗ lực quyết liệt trong hiện đại hóa và chuyển đổi số, công tác quản lý thuế đã từng bước được số hóa toàn diện, qua đó nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và tạo thuận lợi tối đa cho NNT.

Tuy nhiên, ngành Thuế cũng xác định, bước vào giai đoạn hiện nay, ngành đang đối mặt với những yêu cầu và thách thức rất lớn: Yêu cầu về công tác thu ngân sách nhà nước (NSNN) ngày càng cao để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo cân đối tài chính ngân sách quốc gia; sự tăng trưởng về số lượng NNT theo từng năm cũng như mở rộng về quy mô, phạm vi hoạt động của NNT.

Hiện nay cơ quan thuế đang quản lý hơn 1 triệu doanh nghiệp, hơn 3 trăm nghìn tổ chức, hơn 2 triệu cá nhân, hộ kinh doanh và hơn 80 triệu mã số thuế cá nhân; yêu cầu đổi mới phương thức quản lý thuế phải bắt kịp với tình hình phát triển kinh tế xã hội, như kinh tế số phát triển bùng nổ, thương mại điện tử xuyên biên giới mở ra những mô hình kinh doanh mới đòi hỏi cơ chế, chính sách quản lý thuế phù hợp đối với từng đối tượng NNT.

Bên cạnh đó, chủ trương tinh gọn bộ máy đặt ra yêu cầu về cải tổ nhân lực, phương thức quản lý; cùng với đó là áp lực hiện đại hóa quản lý thuế trong bối cảnh sự phát triển khoa học công nghệ đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu cũng như trong nước.

Trước bối cảnh đó, ngành Thuế xác định chuyển đổi số là giải pháp tổng thể, then chốt để đáp ứng những yêu cầu phát triển mới. Chuyển đổi số là một quá trình thay đổi toàn diện từ phương thức quản lý đến ứng dụng công nghệ, khoa học kỹ thuật.

Như vậy, đây không chỉ đơn thuần là ứng dụng CNTT vào quy trình hiện tại, mà quan trọng hơn là tái thiết kế toàn bộ quy trình nghiệp vụ của ngành theo mô hình mới theo định hướng: quản lý thuế theo đối tượng NNT kết hợp với quản lý theo chức năng, lấy NNT làm trung tâm phục vụ.

Điều này có nghĩa là mọi quy trình, dịch vụ thuế sẽ được thiết kế lại xoay quanh hành trình của NNT, tích hợp các chức năng nghiệp vụ (từ đăng ký, khai thuế, nộp thuế, hoàn thuế đến thanh tra, kiểm tra, cưỡng chế…) một cách thông minh và thông suốt.

Bên cạnh đó, không thể thiếu được việc tăng cường áp dụng quản lý rủi ro và sử dụng dữ liệu số để quản lý hiệu quả hơn và tăng tính tuân thủ tự nguyện của NNT.

Như vậy, chuyển đổi số sẽ là hành trình để cơ quan thuế hiện đại hóa toàn diện công tác quản lý thuế, tăng tính minh bạch, công bằng và nâng cao hiệu lực, hiệu quả phục vụ của cơ quan thuế trong giai đoạn tiếp theo.

Nghị quyết 57 và mục tiêu triển khai cải cách hệ thống thuế

Với mục tiêu đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, ngày 22/12/2024, Tổng Bí thư Tô Lâm đã ký ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia (Nghị quyết 57).

Theo đó nội dung Nghị quyết 57 nêu rõ phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là đột phá quan trọng hàng đầu, là động lực chính để phát triển nhanh lực lượng sản xuất hiện đại, hoàn thiện quan hệ sản xuất, đổi mới phương thức quản trị quốc gia, phát triển kinh tế - xã hội, ngăn chặn nguy cơ tụt hậu, đưa đất nước phát triển bứt phá, giàu mạnh trong kỷ nguyên mới.

Để hiện thực hóa các mục tiêu chuyển đổi số nói trên, ngành Thuế đã và đang triển khai Kế hoạch tái cấu trúc hệ thống CNTT.

Hệ thống CNTT mới khi hoàn thành sẽ là “xương sống” cho việc quản lý thuế điện tử, tự động hóa: xử lý tập trung, quyết định quản lý dựa trên quản lý rủi ro và phân tích dữ liệu.

Bên cạnh việc xây dựng hệ thống CNTT, ngành Thuế cũng triển khai đồng bộ các giải pháp bổ trợ khác nhằm bảo đảm thành công của chuyển đổi số. Trước hết, chúng tôi tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính thuế, đơn giản hoá quy trình, biểu mẫu, số hoá các khâu, các bước xử lý hồ sơ, nghiệp vụ thuế.

Song song với đó, định kỳ đo lường và công bố mức độ hài lòng của NNT, coi đây là thước đo quan trọng đánh giá hiệu quả chuyển đổi số và chất lượng phục vụ của cơ quan thuế các cấp. Song song, một hệ thống chỉ tiêu KPI nội bộ sẽ được thiết lập để đánh giá hiệu quả hoạt động của cơ quan thuế, của công chức thuế trong môi trường số.

Những giải pháp này nhằm tạo sự chuyển biến về thể chế, quy trình và con người, bảo đảm khi hệ thống CNTT mới sẵn sàng thì bộ máy và nghiệp vụ cũng đã được “hiện đại hóa” một cách đồng bộ.

Việc hiện đại ngành thuế đang nhận được sự hỗ trợ từ các doanh nghiệp công nghệ hàng đầu thế giới và cả Việt Nam.

Đại diện Công ty Cổ phần Công nghệ Sapo cho rằng, chuyển đổi số trong ngành Thuế đang diễn ra mạnh mẽ trên khắp cả nước, gắn liền với cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ và hiện đại hóa quản lý.

Trong bối cảnh đó, Sapo đã phát triển giải pháp Sapo OmniAI, đây giải pháp quản lý bán hàng hợp kênh tích hợp AI toàn diện, khép kín từ bán hàng, xử lý đơn hàng - vận chuyển - thanh toán, đến xuất hóa đơn điện tử và kê khai, kế toán.

Sapo OmniAI giúp hộ kinh doanh và doanh nghiệp vận hành minh bạch, hiệu quả và bền vững hơn. AI thông minh tự động gợi ý tên sản phẩm, danh mục và mô tả phù hợp với quy định từng kênh, cho phép nhà bán hàng đăng bán đa kênh (cửa hàng, sàn thương mại điện tử, mạng xã hội) chỉ với một cú click.

Đồng thời, Sapo Intelligence phân tích doanh thu thời gian thực, gợi ý quyết định kinh doanh chính xác, tối ưu trải nghiệm khách hàng.

Đặc biệt, Sapo tích hợp AI trực tiếp vào quy trình xuất hóa đơn - kê khai - kế toán, tự động phân loại doanh thu theo từng kênh bán và lập tờ khai thuế chuẩn xác theo mẫu 01/CNKD, 02/CNKD-TMĐT.

AI cũng hỗ trợ giải đáp tức thì mọi thắc mắc về phần mềm thuế, hóa đơn điện tử, đảm bảo sự thuận tiện, chính xác.

Trước đó, Cục trưởng Cục Thuế Mai Xuân Thành khẳng định, ngành Thuế đánh giá cao sự ủng hộ và tham gia tích cực của cộng đồng doanh nghiệp, hộ kinh doanh, người dân trong quá trình chuyển đổi số để ngành Thuế có thể thực hiện thành công mục tiêu chuyển đổi số toàn diện, xây dựng hệ thống thuế hiện đại - minh bạch - hiệu lực - hiệu quả, đáp ứng yêu cầu quản lý trong thời kỳ kinh tế số, phục vụ NNT ngày càng tốt hơn.

Điều này góp phần tích cực vào việc thực hiện thành công các mục tiêu, chương trình Chuyển đổi số theo đúng yêu cầu của Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia và của Bộ Tài chính, hướng tới phát triển nền tài chính Quốc gia bền vững, hiện đại và hội nhập.