Ngày 5/3, TAND TP HCM mở phiên toà sơ thẩm xét xử bị cáo Trương Mỹ Lan (68 tuổi, Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) và 85 đồng phạm. 79/86 bị cáo có mặt tại phiên xử cùng 916 người có quyền, nghĩa vụ liên quan và bị hại là đại diện ngân hàng SCB.

Tại phần thẩm tra lý lịch, bà Trương Mỹ Lan mặc áo sơ mi trắng bước lên bục khai báo, trông tươi tỉnh, giọng rõ, chậm rãi. Bà cho biết là người dân tộc Hoa, quốc tịch Việt Nam, hiện sức khỏe và tinh thần "ổn định". Về trình độ học vấn, bị cáo khai mình học hết lớp 12, làm Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, có chồng là bị cáo Chu Lập Cơ và có 2 người con.

Trương Mỹ Lan khai mình chưa có tiền án, tiền sự; "bị cáo bị bắt vào 20h30 đêm ngày 6/10/2022 ở ngoài đường", trong khi hồ sơ thể hiện bà bị bắt vào ngày 8/10/2022.

Khoảng 9h30, bị cáo Trương Huệ Vân (cháu bà Trương Mỹ Lan) bước lên bục khai báo, khai mình sinh ra tại TP HCM, cư trú tại quận 1 (TP HCM), làm Tổng giám đốc Công ty quản lý bất động sản Windor.

Phiên xử tiếp tục với phần thẩm tra lý lịch của các bị cáo.

Theo cáo trạng, bà Trương Mỹ Lan bị cáo buộc sử dụng SCB như một công cụ tài chính để huy động vốn, sau đó làm khống hồ sơ rút tiền phục vụ hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát. Dù không nắm chức vụ tại SCB, song với việc nắm giữ 91,5% cổ phần, Chủ tịch Vạn Thịnh Phát đã chi phối, lũng đoạn chỉ đạo toàn bộ hoạt động ngân hàng. Trong 10 năm liên tiếp (từ 2012 đến 2022), SCB đã giải ngân cho nhóm bà Lan hơn 2.500 khoản vay với tổng số tiền hơn 1.066.000 tỷ đồng - chiếm 93% số tiền cho vay của ngân hàng.

Đến năm tháng 10/2022 (khi vụ án được khởi tố), nhóm bà Lan còn gần 1.300 khoản vay, dư nợ tại SCB hơn 677.000 tỷ đồng nằm trong nhóm không có khả năng thu hồi. Sau khi cấn trừ tài sản đảm bảo bà còn chiếm đoạt của SBC 304.000 tỷ và tiền lãi phát sinh gần 130.000 tỷ đồng. Ngoài ra, hành vi của bà Lan còn gây thiệt hại cho SCB hơn 64.600 tỷ đồng giai đoạn năm 2017 về trước.

Bà Trương Mỹ Lan bị TAND TP HCM xét xử về tội Đưa hối lộ, Vi phạm quy định về hoạt động của ngân hàng và Tham ô tài sản liên quan đến việc chiếm đoạt 304.000 tỷ đồng của SCB.

Chồng bà Lan - ông Chu Nap Kee Eric (tức Chu Lập Cơ, doanh nhân Hong Kong) bị cáo buộc giúp vợ "rút ruột" SCB, gây thiệt hại hơn 9.116 tỷ đồng (trong tổng số hơn 304.000 tỷ). Trương Huệ Vân (cháu bà Lan, 36 tuổi, Tổng giám đốc Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) bị xác định vai trò giúp sức tích cực cho bà Lan, gây thiệt hại gần 1.100 tỷ đồng.

Trong 82 bị cáo còn lại có 45 cựu lãnh đạo, cán bộ Ngân hàng SCB; 15 cựu cán bộ Ngân hàng Nhà nước; 3 cựu cán bộ Thanh tra Chính phủ; một cựu cán bộ Kiểm toán Nhà nước bị VKSND Tối cao truy tố về các tội: Tham ô tài sản, Nhận hối lộ, Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng và Vi phạm quy định về hoạt động của ngân hàng. 5 người trong số này là cựu lãnh đạo SCB và các chi nhánh, hiện đã bỏ trốn.

Riêng bị cáo Nguyễn Cao Trí (Chủ tịch HĐQT Công ty Văn Lang và Công ty Capella) bị xét xử về cáo buộc Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản 1.000 tỷ đồng của bà Lan.

Khắc phục thêm gần 6,2 tỷ đồng trước phiên xử

Trong giai đoạn điều tra, cơ quan chức năng thu giữ gần 600 tỷ đồng và gần 15.000 USD. Trong đó thu giữ của bị cáo Trương Mỹ Lan, Trương Huệ Vân hơn 7 tỷ đồng; thu giữ của ông Tạ Hùng Quốc Việt, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Greenhill Village; Trần Văn Hùng, nhân viên tòa nhà Sherwood (quận 3, TPHCM) 190.000 USD.

Gia đình các bị cáo Trương Mỹ Lan, Tạ Hùng Quốc Việt, Trần Văn Nghị và Trương Huệ Vân tự nguyện nộp để khắc phục hậu quả vụ án gần 119 tỷ đồng và 306.000 USD.

Trong giai đoạn truy tố đã thu giữ của các bị cáo số tiền 55,4 tỷ đồng.

Trước khi phiên tòa diễn ra, người thân của 10 bị cáo đã nộp thêm gần 6,2 tỷ đồng để khắc phục cho vụ án. Cụ thể, gia đình bị cáo Bùi Anh Dũng (cựu Chủ tịch HĐQT SCB) nộp 4,5 tỷ đồng; gia đình bị cáo Phan Tấn Trung (cựu Phó chánh thanh tra, giám sát NHNN chi nhánh TP HCM) nộp 546 triệu đồng; Nguyễn Thanh Tùng (cựu Chủ tịch HĐQT Công ty CP Dầu khí Đông Phương) nộp 500 triệu đồng.

Gia đình bị cáo Trần Thị Kim Chi (cựu nhân viên Công ty CP Natural Land), Lưu Chấn Nguyên (cựu Giám đốc Phòng Giao dịch Bảy Hiền SCB) mỗi người nộp 30 triệu đồng. Phạm Mạnh Cường (cựu Giám đốc Phòng Tái thẩm định SCB) và Cao Việt Dũng (cựu Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH thương mại và sản xuất Tường Việt) nộp 200 triệu đồng/bị cáo; Bùi Nhân (cựu Phó Tổng giám đốc SCB) nộp 70 triệu đồng; Bùi Đức Khoa (cựu Phó Tổng giám đốc Công ty CP Natural Land) và Trần Hoàng Giang (cựu Phó Giám đốc khối phê duyệt tín dụng SCB) nộp 50 triệu đồng/người.

Theo đại diện lãnh đạo TAND TP HCM, vụ án này có 2 giai đoạn.

Giai đoạn 1: Tập trung điều tra, truy tố, xét xử 86 bị cáo về các tội: Tham ô tài sản, đưa hối lộ, nhận hối lộ; lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ; thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng; lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản; vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng và tội vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng.

Giai đoạn 2: Điều tra, truy tố, xét xử các sai phạm liên quan đến trái phiếu doanh nghiệp.

Phiên toà sơ thẩm diễn ra từ ngày 5/3 đến ngày 29/4 sẽ xét xử giai đoạn 1 của vụ án; tập trung xét xử các bị cáo để thu hồi tài sản và làm tiền đề giải quyết cho Giai đoạn 2.