Báo cáo công tác của Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hòa Bình gửi tới kỳ họp thứ 9 của Quốc hội cho biết, cả nước hiện còn 2 trường hợp án xét xử từ khóa trước có mức án tới tử hình, nay vẫn có đơn kêu oan, trong đó 1 trường hợp do Viện trưởng VKSND tối cao kháng nghị.

Không nêu rõ các trường hợp “thành án” đã lâu mà vẫn có đơn kêu oan này nhưng Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hòa Bình thông tin, hiện các vụ án này đang được xem xét, giải quyết. Trong đó, trường hợp kêu oan mà Viện trưởng VKSND tối cao kháng nghị hiện các cơ quan đang thành lập liên ngành để tiến hành xác minh.

Báo cáo nêu con số, trong 6 tháng qua, tòa án cấp sơ thẩm đã ra quyết định thi hành án hình sự với 43.974 người bị kết án mà bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật, đạt tỷ lệ 98,4%.

Toà án cấp sơ thẩm cũng ra quyết định miễn, giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù đối với 36.937 phạm nhân do cải tạo tốt; ra quyết định hoãn, tạm đình chỉ, đình chỉ thi hành án phạt tù đối với 2.918 phạm nhân.

Việc ra các quyết định thi hành án hình sự, theo Chánh án Nguyễn Hoà Bình, đảm bảo kịp thời, không để quá hạn luật định. Việc hoãn, tạm đình chỉ thi hành án, giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù đều có căn cứ theo quy định của pháp luật.

Chánh án tòa tối cao cũng khẳng định đã thực hiện nghiêm túc, kịp thời và đúng quy định của pháp luật việc ra quyết định kháng nghị hoặc không kháng nghị và trình Chủtịch nước xem xét đơn xin ân giảm hình phạt tử hình.

Liên quan đến công tác giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm, ông Bình cho biết, tổng số đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm mà TAND tối cao và các TAND cấp cao phải giải quyết là 12.670 đơn/vụ.Đến nay, toàn ngành đã giải quyết được 3.958 đơn/vụ, đạt tỷ lệ 31,24%.

Cụ thể, TAND tối cao giải quyết được 890/1.983 đơn/vụ, đạt 44,88%; các TAND cấp cao giải quyết được 3.068/10.687 đơn/vụ, đạt 28,7%.

Trong tổng số 3.958 đơn/vụ đã giải quyết, tòa án trả lời cho các đương sự là không có căn cứ kháng nghị 3.756 đơn/vụ; kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm 202 đơn/vụ.

Đánh giá chung, Chánh án Nguyễn Hòa Bìnhnhận định, về cơ bản công tác giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm khắc phục được tình trạng đã trả lời cho đương sự là không có căn cứ kháng nghị, nhưng sau đó Chánh án tòa tối cao lại phát hiện bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật có sai lầm nghiêm trọng và phải kháng nghị để giải quyết vụ án theo trình tự giám đốc thẩm.

Người đứng đầu cơ quan xét xử cao nhất khẳng định, quá trình giải quyết, các tòa án đã tập trung rà soát, phân loại để xem xét, giải quyết các đơn sắp hết thời hạn kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm, đảm bảo không để các vụ việc quá thời hạn giải quyết theo quy định của pháp luật.

Tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 69 năm 2013, Nghị quyết số 96 năm 2015 và Nghị quyết số 55 năm 2017 của Quốc hội về chất vấn và trả lời chất vấn, về tăng cường các biện pháp phòng, chống oan sai và bảo đảm bồi thường cho người bị thiệt hại trong hoạt động tố tụng hình sự, TAND tối cao đã tập trung chỉ đạo giải quyết đối với các đơn kêu oan.

Chánh án Nguyễn Hòa Bình thông tin, hiện chỉ còn 2 trường hợp có đơn kêu oan được xét xử trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIII và đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV có mức hình phạt tù từ 20 năm, chung thân hoặc tử hình hiện đang được xem xét, giải quyết, trong đó 1 trường hợp đang chờ ý kiến cùa liên ngành Tư pháp Trung ương; 1 trường hợp do Viện trưởng VKSND tối cao kháng nghị và hiện đang thành lập đoàn liên ngành để tiến hành xác minh.

Phần báo cáo về những tồn tại, hạn chế cần khắc phục, Chánh án TAND tối cao nêu rõ, các TAND cấp cao có thẩm quyền xem xét, giải quyết phần lớn số đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm của TAND. Tuy nhiên, số lượng Thẩm phán, Thẩm tra viên để bố trí cho các TAND cấp cao còn thiểu so với nhu cầu công việc.

Nguyên nhân này, theo ông Bình, làm cho tỷ lệ giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm của TAND nói chung và các TAND cấp cao nói riêng đạt tỷ lệ chưa cao so với yêu cầu đặt ra.

Trong khi đó, một số cơ quan, tổ chức chưa thực sự quan tâm đến công tác phối hợp với toà án, thậm chí chưa làm hết trách nhiệm cùa mình theo quy định của pháp luật trong việc cung cấp tài liệu, chứng cứ, giám định, tham gia định giá tài sản, thực hiện uỷ thác tư pháp...

Đáng chú ý, vẫn còn một số thẩm phán, công chức toà án thiếu trách nhiệm, thiếu kinh nghiệm, không thường xuyên rèn luyện, tu dưỡng nên có vi phạm và hiệu quả công tác chưa tốt. Cơ sở vật chất, trang thiết bị, điều kiện, phương tiện làm việc vẫn còn thiếu, không đảm bảo chất lượng.

Để hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp và các chỉ tiêu, yêu cầu mà các Nghị quyết của Quốc hội đề ra, Chánh án toà tối cao Nguyễn Hoà Bình khẳng định thời gian tới sẽ đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ án, thực hiện tốt nguyên tắc tranh tụng.

Bên cạnh việc chú trọng làm tốt công tác hòa giải trong giải quyết các vụ việc dân sự và công tác đối thoại trong giải quyết các vụ án hành chính, ông Bình nhấn mạnh sẽ khắc phục triệt để việc để các vụ án quá thời hạn xét xử do lỗi chủ quan của tòa án; bảo đảm xét xử nghiêm minh, khách quan, công bằng, đúng pháp luật, không để xảy ra oan, sai, bỏ lọt tội phạm.

Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giải quyết đơn đề nghị giám đốc thấm, tái thấm; thực hiện tốt công tác thi hành án hình sự cũng như tăng cường tổ chức các phiên tòa rút kinh nghiệm, đáp ứng yêu cầu của công cuộc cải cách tư pháp…

Thế Vũ