Chúng tôi cân nhắc rất kỹ những gì mình không làm

+ Là một tạp chí “sinh sau đẻ muộn”, lại vào thời điểm truyền thông truyền thống phải đối mặt với vô vàn áp lực và thách thức từ sự thay đổi của công nghệ làm báo và đòi hỏi ngày càng khắt khe trong nhu cầu thông tin của độc giả, nguồn lực đầu tư hạn chế… Gia Đình Mới đã làm thế nào để tìm được cho mình chỗ đứng trên thị trường báo chí?

- Trong khó khăn luôn có cơ hội. Gia Đình Mới xác định nếu nhìn khó khăn là khó khăn thì phía trước sẽ là rào cản, nếu nhìn khó khăn là thách thức thì khó khăn sẽ mở ra các cơ hội. Như tôi đã nói, chúng tôi đang cố gắng tận dụng những ưu thế của mạng xã hội trong việc tiếp cận nhanh chóng và xây dựng cộng đồng hàng triệu độc giả.

Hạn chế về nguồn lực đầu tư ban đầu tạo ra những trở lực rất lớn. Chúng tôi đã rất đau đầu khi phải đối mặt với các bài toán về công nghệ. Với cách tư duy cũ, việc đầu tư cho công nghệ là rất tốn kém và bất khả thi. Tuy nhiên, chúng tôi đã thay đổi cách nghĩ. Thay vì tự làm hay đi mua công nghệ thì chúng tôi xác định là cùng làm. Chúng tôi đã tìm thấy các đối tác, cộng sự và sau đó là những người bạn thân thiết cùng đồng hành với chúng tôi về công nghệ.

Bên cạnh đó, ngay từ đầu chúng tôi đã phải cân nhắc rất kỹ những gì mình không làm. Chúng tôi bám sát tôn chỉ mục đích, lựa chọn các lĩnh vực sức khỏe, giáo dục, phụ nữ, gia đình và từng bước làm nội dung theo từng giai đoạn. Trong năm đầu tiên, chúng tôi bám sát lĩnh vực sức khỏe. Sang năm thứ hai, chúng tôi bắt đầu triển khai các tuyến bài sâu hơn trong lĩnh vực giáo dục… Thật may là các chuyên gia trong cả hai lĩnh vực này đã ủng hộ hướng đi và cách làm của Gia Đình Mới.

Chúng tôi đã bước đầu có nguồn thu để tái đầu tư. Do đó, đồng hành cùng chuyên gia và phân phối nội dung trúng chính là hướng đi mà Gia Đình Mới sẽ phải kiên định.

+ Thông tin về sức khỏe đều thiên về những góc tối, những thông tin mang tính giật gân để hút độc giả, còn các anh chọn lối đi ngược lại?

- Có nghiên cứu chỉ ra rằng, một người có thể loan thông tin tiêu cực tới 21 người, trong khi chỉ có thể loan thông tin tích cực tới 9 người thôi. Do vậy, để thu hút độc giả nhanh thì chọn thông tin tiêu cực sẽ dễ dàng hơn.

Chúng tôi đã phải đấu tranh với điều này để lựa chọn hướng tiếp cận. Và càng đi sâu vào lĩnh vực y tế, chúng tôi càng nhìn thấy rõ hơn “phần chìm” của tảng băng này chính là sự miệt mài học hỏi, sự nỗ lực hy sinh sức khỏe, thời gian, cảm xúc của các y bác sĩ.

Trong năm đầu tiên, chúng tôi đã mở 1 chuyên mục “Chân dung bác sĩ” và định kỳ thứ 2 hằng tuần đăng một gương mặt trong ngành y tế. Hầu hết các nhân vật chúng tôi tiếp cận đều không muốn nói về mình. Chúng tôi đã phải thuyết phục để bác sĩ kể chuyện của mình không phải vì mình, mà để công chúng hiểu hơn về những khó khăn, trăn trở và góp phần giải tỏa bớt những áp lực không đáng có từ dư luận đang dồn lên ngành y tế.

Ngoài mục Chân dung bác sĩ, Gia Đình Mới cũng liên tục cập nhật các thông tin, tư vấn, chỉ dẫn về các loại dịch, bệnh thường gặp từ các cơ sở y tế và chuyên gia hoạt động trong lĩnh vực này. Trên thực tế, khi “chạm” được vào nhu cầu của độc giả, các thông tin tích cực, hữu ích về sức khỏe trên Gia Đình Mới đã lan tỏa rất mạnh mẽ.

Ứng dụng công nghệ 4.0 - học hỏi là tinh thần xuyên suốt

+ Việc tiếp cận công nghệ 4.0 với báo chí Việt Nam rõ ràng vẫn còn khá hạn chế. Tại Gia đình Mới, việc áp dụng công nghệ làm báo 4.0 đã được áp dụng chưa và như thế nào, thưa anh?

- Tôi biết, nhiều tờ báo và trang tin điện tử đã đi trước chúng tôi quá xa trong khi chúng tôi mới chỉ bắt đầu. Ở Gia Đình Mới, chúng tôi xác định học hỏi là tinh thần xuyên suốt. Từ nhân viên tới lãnh đạo ai cũng đều phải đi học. Chúng tôi thường có những buổi đào tạo định kỳ hằng tuần tại tòa soạn. Người “đứng lớp” đôi khi là những người làm việc trực tiếp. Cũng có khi chúng tôi mời các đối tác thân thiết đến đào tạo cho toàn tòa soạn. Cá nhân tôi cũng không ngừng học hỏi. Tôi đã từng đi học cách phân phối nội dung trúng đích dựa trên Big Data của Facebook từ một bạn sinh viên năm thứ 2 của một trường đại học.

Với Gia Đình Mới việc nghiên cứu hành vi người dùng đã được thực hiện trước khi chạy chính thức (1/8/2017). Chúng tôi xác định 80% độc giả sẽ vào qua điện thoại di động, chủ yếu là Android và iOS. Vì thế, chúng tôi làm phiên bản web cho smartphone trước. Sau khi có lượng độc giả ổn định, chúng tôi mới xây dựng phiên bản website. Cho đến nay thì chúng tôi đã có bộ CMS (hệ thống phần mềm quản trị nội dung) tiện ích được chỉnh sửa theo yêu cầu riêng của mình về quy trình biên tập, phân phối tin tức và quản trị nhân sự.

Chúng tôi từng bước áp dụng các khía cạnh của công nghiệp 4.0 vào quy trình làm báo. Chẳng hạn như về Trí tuệ nhân tạo (AI), chúng tôi sử dụng công nghệ chuyển bài viết thành giọng nói gần như thật trong các sản phẩm đa phương tiện; Về Vạn vật kết nối (Internet of Thing), chúng tôi bước đầu ứng dụng truyền hình tương tác đa nền tảng trong các talkshow; Về Dữ liệu lớn (Big Data), chúng tôi dựa trên nền tảng của Google và Facebook để phân loại và phân phối nội dung đến đúng đối tượng.

+ Lựa chọn kết hợp với các đối tác phải chăng là con đường nhanh nhất của những tờ tạp chí còn nhiều hạn chế về tiềm lực đầu tư như Gia Đình Mới để bắt kịp dòng chảy công nghệ 4.0?

- Suy cho cùng, sự sống còn của mỗi tổ chức chính là con người. Gia Đình Mới may mắn có được các cộng sự, đối tác rất trẻ nhưng giỏi trong lĩnh vực công nghệ hỗ trợ.

Không tụt hậu nếu giữ nguyên tắc đưa tin, tận dụng các ưu thế 4.0

+ Theo anh, việc áp dụng công nghệ làm báo 4.0 liệu có làm biến đổi hoàn toàn phương thức làm báo truyền thống?

- Tôi nghĩ rằng hình thức thể hiện, cách thức đưa tin, phương tiện chuyển tải sẽ thay đổi, còn những nguyên tắc cơ bản của báo chí sẽ không thay đổi. Bởi trong bất kỳ giai đoạn nào, công chúng vẫn cần thông tin xác thực, khách quan, đa chiều... Tôi nghĩ, giữ nguyên tắc đưa tin, thay đổi cách làm theo hướng tận dụng các ưu thế của CMCN 4.0 thì sẽ không lo bị tụt hậu.

+ Còn sự cạnh tranh thông tin từ mạng xã hội?

- Như tôi đã nói, MXH là kênh lan tỏa thông tin từ báo chí nhanh nhất. Đây cũng là nguồn tin ban đầu và cũng là một trong những kênh để kiểm tra và đánh giá chất lượng và sự lan tỏa của thông tin. Gia Đình Mới coi MXH là một kênh tham chiếu quan trọng đánh giá khi triển khai đề tài.

Gia Đình Mới nhìn thấy cơ hội trong thách thức từ MXH. Chúng tôi đã nhanh chóng xây dựng được cộng đồng hàng triệu độc giả trên Facebook thông qua Fanpage và đang tiếp tục xây dựng trên Youtube. Công nghệ cũng giúp chúng tôi làm việc hiệu quả hơn. Đơn cử như trước đây cần lồng tiếng cho clip, sẽ phải cần phát thanh viên, phòng thu, nhân viên kỹ thuật âm thanh… Giờ đây, chúng tôi có thể sử dụng công nghệ để chuyển văn bản thành giọng nói chỉ trong giây lát với vài cú click chuột.

Việc áp dụng công nghệ cũng có mặt trái của nó. Thời gian có thể rút ngắn, tiếp cận trúng đích nhưng yếu tố cảm xúc trong mỗi đơn vị thông tin sẽ giảm xuống. Do đó, chúng tôi đang phải đào tạo nhân sự đảm trách các vị trí mà công nghệ không thể thay thế được.

+ Vâng! Xin cảm ơn anh!

Hằng Linh (Thực hiện)