Kể từ khi xung đột Nga - Ukraine bắt đầu, một loạt các lệnh trừng phạt của phương Tây đã làm tê liệt nền kinh tế Nga và tàn phá hệ thống tài chính của nước này.

Nước này đã bị cắt phần lớn khỏi hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT, bị hạn chế quyền truy cập vào 630 tỷ USD dự trữ ngoại hối và hơn 17 tỷ USD tài sản của các nhà tài phiệt Nga bị tịch thu.

Nhưng trong 8 năm qua, Nga đã chuẩn bị cho điều tồi tệ nhất.

Vào tháng 6/2014, chỉ ba tháng sau khi sát nhập Crimea, nước này đã thiết lập hệ thống thanh toán của riêng mình để giúp xử lý các giao dịch thẻ tín dụng trong nước. Hệ thống thẻ thanh toán quốc gia của Nga NSPK đã tiếp tục xử lý các giao dịch thẻ tín dụng sau cuộc xung đột với Ukraine vào tháng 2 vừa qua.

Mặc dù Mastercard, Visa, American Express, PayPal và Discover đều đã tạm ngừng hoạt động của họ ở Nga, nhưng công dân của họ không gặp phải tình trạng gián đoạn.

Mastercard nói qua email rằng thẻ tín dụng do các ngân hàng Nga phát hành không còn được mạng lưới của họ hỗ trợ nữa. Thay vào đó, thẻ tín dụng ở Nga hiện được xử lý qua một hệ thống khác do Ngân hàng Trung ương Nga điều hành.

Tiến sĩ Leo Lipis, Giám đốc điều hành của công ty tư vấn ngành thanh toán Lipis Advisors, nói rằng hệ thống chuyển đổi là “một trung tâm giao tiếp kết nối các ngân hàng khác nhau liên quan đến một mạng lưới thanh toán”.

Điều này có nghĩa là người tiêu dùng Nga vẫn có thể sử dụng thẻ Mastercard của họ như bình thường, ông Lipis lưu ý.

Người phát ngôn của Mastercard đã xác nhận trong một email riêng rằng công ty không có khả năng chặn các giao dịch nội địa ở Nga, nhưng họ “không nhận được lợi ích gì” từ chúng. Điều này là do Mastercard, cùng với các công ty phương Tây khác, đã ký một thỏa thuận để các giao dịch của họ được xử lý bởi NSPK vào năm 2015.

Người Nga vẫn bị chặn sử dụng thẻ tín dụng của phương Tây bên ngoài đất nước. Các lệnh trừng phạt cũng thúc đẩy việc thành lập công ty thẻ tín dụng của Nga, MIR, được xây dựng dựa trên NSPK và thuộc sở hữu của Ngân hàng Trung ương Nga.

Khi MIR ra mắt vào cuối năm 2015, người Nga vẫn chưa muốn sử dụng thẻ của công ty này. Sau đó, chính phủ yêu cầu các nhân viên nhà nước phải sử dụng thẻ thanh toán MIR, tạo ra sự tăng trưởng mới cho công ty.

 Ông Lipis nói: “Khi bạn quay trở lại năm 2015, Visa và MasterCard đang chia đôi thị phần tại Nga. Và vào thời điểm năm 2020, thị trường được chia sẻ thành 3 phần".

Ngày nay, có hơn 100 triệu thẻ MIR được phát hành. Và với việc các công ty thẻ của Mỹ rời khỏi Nga, MIR có thể dễ dàng tăng thị phần của mình hơn.

Trong những năm gần đây, các quốc gia khác, bao gồm Thổ Nhĩ Kỳ, Ấn Độ và Trung Quốc, cũng đã phát triển hệ thống thanh toán của riêng họ để hạn chế ảnh hưởng của các công ty thẻ tín dụng của Mỹ và hạn chế gánh nặng do bất kỳ lệnh trừng phạt nào gây ra.

Sau cuộc xung đột gần đây, ngân hàng lớn nhất của Nga, Sberbank, đã chuyển sang Union Pay và Hệ thống thanh toán liên ngân hàng xuyên biên giới (CIPS) của Trung Quốc trong nỗ lực tránh các lệnh trừng phạt của phương Tây và phát hành thẻ mới.

Ông Lipis cho biết rằng Union Pay có thỏa thuận với nhiều mạng thẻ tín dụng ở châu Âu và Mỹ, cho phép xử lý thẻ nước ngoài thông qua hệ thống thanh toán của họ và được chấp nhận ở một số nước phương Tây, đặc biệt là ở các điểm du lịch.

Tuy nhiên, khi nói đến xử lý các giao dịch ở nước ngoài, MIR của Nga và hệ thống thanh toán của Trung Quốc không phải là "sự thay thế thích hợp" cho các hệ thống thanh toán của Mỹ như Visa và Mastercard. Những giao dịch thông qua hệ thống này chỉ chiếm 0,5% tổng số giao dịch qua SWIFT.

Quốc Thiên (Theo Fortune)