Theo các nhà ngoại giao, các cuộc tham vấn hôm thứ Tư (16/12) nhằm chuẩn bị cho những cuộc đàm phán sắp tới giữa ngoại trưởng Iran, Vương quốc Anh, Pháp, Đức, Nga và Trung Quốc, về Thỏa thuận hạt nhân Iran cách đây 5 năm. 

Kế hoạch Hành động Toàn diện Chung (JCP0A), thường được gọi là thỏa thuận hạt nhân Iran, đã được thống nhất tại Vienna vào ngày 14 tháng 7 năm 2015, giữa Iran và 5 thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc gồm Trung Quốc, Pháp, Nga, Anh và Hoa Kỳ, cộng với Đức, cùng với Liên minh Châu Âu.

Tuy nhiên, Thỏa thuận Iran đã không được thực thi một cách trọn vẹn. Năm 2018, Tổng thống Mỹ Donald Trump rút khỏi hiệp ước và khởi động lại các lệnh trừng phạt của Mỹ nhằm vào Iran. Một năm sau, Tehran bắt đầu từ bỏ các điều khoản quan trọng của thỏa thuận.

Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) tại Vienna cho biết, Iran hiện đã làm giàu uranium nhiều hơn mức cho phép theo thỏa thuận đạt được vào năm 2015 và có kế hoạch lắp đặt các thiết bị tiên tiến có thể đẩy nhanh quá trình này.

Thỏa thuận hạt nhân nhằm ngăn chặn Iran tích lũy uranium có thể được sử dụng cho vũ khí hạt nhân. Đổi lại, các cường quốc hứa sẽ chấm dứt sự cô lập kinh tế của Iran bằng cách dỡ bỏ các lệnh trừng phạt.

'Không cần thương lượng'

Tổng thống Iran Hassan Rouhani và người đồng cấp Mỹ tương lai Joe Biden đều cho biết họ sẵn sàng quay trở lại thỏa thuận.

Đầu tháng này, ông Rouhani cho biết thỏa thuận hạt nhân có thể được khôi phục mà không cần đàm phán.

“Người tiếp theo (ám chỉ Tổng thống đắc cử Biden) có thể đưa một tờ giấy đẹp lên và ký tên vào đó và chỉ cần một chữ ký, chúng ta sẽ quay lại thỏa thuận cũ. Không cần thời gian và không cần đàm phán”, ông Rouhani nói trong bài phát biểu trên truyền hình ngày 9/12.

“Và đó không chỉ là về Hoa Kỳ. P4 + 1 có thể quay trở lại tất cả các cam kết của họ và chúng tôi cũng sẽ làm như vậy”, ông nói với Pháp, Đức, Anh, Trung Quốc và Nga, các nước ký kết khác của thỏa thuận.

Tuy nhiên, các nghị sĩ Iran hồi đầu tháng 12/2020 đã thông qua một đạo luật cho phép chính phủ tăng cường làm giàu uranium và chặn các thanh tra của IAEA.

Các cuộc đàm phán hôm thứ Tư cũng bị lu mờ bởi vụ ám sát một nhà vật lý hạt nhân cấp cao của Iran vào cuối tháng 11. Ngoại trưởng Mohammad Javad Zarif đã đổ lỗi cho Israel, quốc gia phản đối thỏa thuận hạt nhân.

Việc Iran hành quyết một nhà báo bất đồng chính kiến ​​hôm thứ Bảy đã làm xấu thêm bầu không khí ngoại giao.