Từ thái độ quyết tâm gia nhập CPTPP của Vương quốc Anh

Vào giữa tháng 9, Bộ trưởng Thương mại Quốc tế của Vương quốc Anh, Liz Truss đã gặp 11 thành viên của Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương, hay còn gọi là CPTPP, để thảo luận về khả năng gia nhập của Anh.

London mô tả cuộc họp là "một bước quan trọng trong quá trình gia nhập" thỏa thuận thương mại khu vực và Vương quốc Anh hiện có vẻ đang trên đà trở thành quốc gia đầu tiên tham gia tổ chức này. Các chuyên gia của Mỹ cho rằng, chính quyền của Joe Biden hay nhiệm kỳ thứ hai của Donald Trump cũng có thể khởi động trở lại quá trình gia nhập CPTPP.

Nếu Hoa Kỳ tìm cách tham gia lại thỏa thuận thương mại, thì đó phải thừa nhận là một sự đảo ngược đáng kinh ngạc. Rốt cuộc, vào năm 2016, cả hai ứng cử viên tổng thống đều chỉ trích Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương, tiền thân của thỏa thuận. Tổng thống Trump đã đi xa hơn ngay sau khi ông nhậm chức bằng cách rút Mỹ khỏi TPP, cho rằng các thỏa thuận thương mại song phương là sự lựa chọn tốt hơn.

Tuy nhiên, trong trường hợp Mỹ tham gia thỏa thuận, điều đó sẽ mang lại sự hấp dẫn hơn bao giờ hết.

Tham gia CPTPP sẽ là một cách chắc chắn để làm sâu sắc hơn các mối quan hệ chiến lược và kinh tế với châu Á, một khu vực đã trở thành động lực cho tăng trưởng toàn cầu và dự kiến ​​sẽ chiếm 50% nền kinh tế toàn cầu vào năm 2040.

Đại dịch COVID-19 thực tế chỉ đẩy nhanh xu hướng đó khi Đông Á đang phục hồi sau suy thoái kinh tế nhanh hơn so với phần còn lại của thế giới.

Cuộc khủng hoảng COVID-19 cũng làm nổi bật các lỗ hổng trong mạng lưới chuỗi cung ứng cho các lĩnh vực quan trọng và chiến lược từ cung cấp y tế đến chất bán dẫn. Do việc thuê lại tất cả sản xuất trong các lĩnh vực đó là không khả thi, việc thiết lập chuỗi cung ứng với các đối tác đáng tin cậy là một giải pháp thay thế quan trọng, để tăng cường khả năng phục hồi trong các mạng lưới này.

CPTPP, đưa ra các quy tắc và tiêu chuẩn chung để tạo thuận lợi cho việc di chuyển hàng hóa và dịch vụ giữa các thành viên, có thể là cơ sở cho các chuỗi cung ứng đáng tin cậy trong khu vực.

Cuối cùng, việc tham gia vào CPTPP sẽ tạo ra một động lực quan trọng cho chiến lược của Hoa Kỳ về Trung Quốc. Cách tiếp cận một mình của chính quyền Trump, bao gồm tăng thuế quan đơn phương và đàm phán song phương, đã có ít thành công trong việc kiềm chế các hành vi thương mại được cho là không công bằng của Trung Quốc.

Tham gia CPTPP sẽ tạo cơ hội cho Washington làm việc với các nước cùng chí hướng, để thúc đẩy một mô hình kinh tế mới, cạnh tranh với sự trỗi dậy mạnh mẽ của Trung Quốc.  

Động lực để Mỹ thay đổi

Mặc dù cả Joe Biden và Donald Trump đều không nói rằng họ sẽ tìm cách tham gia CPTPP, nhưng cả hai đều bày tỏ sự ủng hộ đối với ý tưởng này ở những điểm khác nhau.

Ông Joe Biden đã ủng hộ TPP với tư cách là phó tổng thống và gần đây ông đã nhấn mạnh tầm quan trọng của Hoa Kỳ trong việc đưa ra các quy tắc về thương mại.

Ứng cử viên Trump đã kịch liệt phản đối TPP vào năm 2016, nhưng vào năm 2018, với tư cách là tổng thống, ông gợi ý rằng Hoa Kỳ có thể tham gia CPTPP trước khi nói rằng sẽ cần một cuộc đàm phán lại lớn.

Con đường để Hoa Kỳ tham gia là gì? Như được mô tả trong một báo cáo mới của Viện Chính sách Xã hội Châu Á, một cuộc đàm phán lại lớn theo đề xuất của Tổng thống Trump có thể sẽ không xảy ra.

Mặc dù Hoa Kỳ sẽ tìm kiếm những thay đổi để phản ánh sự phát triển trong công nghệ và chính sách thương mại của Hoa Kỳ, tương tự như những gì được thể hiện trong Hiệp định Hoa Kỳ-Mexico-Canada, nhưng rất ít các nước thành viên muốn thay đổi sâu rộng.

Nhiều chính phủ trong số đó đã sử dụng nguồn vốn chính trị đáng kể cho các cuộc đàm phán TPP ban đầu, vẫn cảm thấy bị tổn thương bởi sự rút lui đột ngột của Hoa Kỳ.

Mặt khác, quy trình gia nhập chính thức, trong đó ứng viên quan tâm phần lớn được mong đợi sẽ chấp nhận các quy tắc đã đặt ra, là không phù hợp, vì nền kinh tế Hoa Kỳ lớn hơn nền kinh tế kết hợp của tất cả các thành viên khác.

Một số điểm trung gian sẽ cần được tìm ra, nơi Hoa Kỳ sẽ tập trung vào những thay đổi quan trọng nhất mà họ muốn tìm kiếm, và các thành viên CPTPP sẽ linh hoạt hơn trong việc hoan nghênh các sửa đổi so với khi gia nhập truyền thống hơn.

Tuy nhiên, Hoa Kỳ còn một số việc phải làm ở trong nước trước khi sẵn sàng tham gia CPTPP. Công việc này bao gồm các cuộc tham vấn với Quốc hội và các bên liên quan khác trong nước, chẳng hạn như các nhóm kinh doanh, lao động và xã hội dân sự về chương trình thương mại của Hoa Kỳ sẽ như thế nào.

Ngoài ra, họ cũng sẽ cần đầu tư vào các chính sách để thúc đẩy khả năng cạnh tranh và đổi mới của Hoa Kỳ, đồng thời cung cấp các chương trình điều chỉnh người lao động có ý nghĩa và mạnh mẽ.

Nhưng điều này không có nghĩa là Mỹ cần phải đợi để tái hợp tác thương mại với châu Á - Thái Bình Dương. Nhà Trắng có thể theo đuổi một thỏa thuận hẹp hơn với các nước CPTPP trước tiên xoay quanh một chủ đề đàm phán kịp thời, như thương mại kỹ thuật số, môi trường và khí hậu nếu Biden thắng cử hoặc buôn bán y tế và các sản phẩm thiết yếu khác.

Một thỏa thuận theo ngành sẽ giúp xây dựng lòng tin và đóng vai trò là điểm khởi đầu cho quá trình tái nhập của Hoa Kỳ.

Trở lại câu hỏi liệu việc tái gia nhập thỏa thuận của Mỹ có xứng đáng hay không, đặc biệt là trước sự phản đối mà TPP chỉ mới 4 năm trước phải đối mặt?

Rõ ràng, với việc thương mại thúc đẩy rất nhiều ở cả tăng trưởng kinh tế và liên kết kinh tế khu vực, việc tái liên kết các thành viên của CPTPP là một trong những cách có tác động nhất mà Tổng thống Mỹ có thể giúp định hình tương lai của khu vực.

Làm như vậy sẽ giúp thúc đẩy sự phục hồi kinh tế của Hoa Kỳ và cung cấp một nền tảng để làm việc với các quốc gia cùng chí hướng nhằm thúc đẩy một giải pháp thay thế cho mô hình kinh tế do nhà nước lãnh đạo của Trung Quốc.

Vương quốc Anh, một quốc gia cách xa Thái Bình Dương, vẫn coi CPTPP là cơ hội để "tăng cường an ninh kinh tế của chúng ta" và "định hình lại các quy tắc thương mại toàn cầu bên cạnh các quốc gia chia sẻ các giá trị của chúng ta".

Vì lẽ đó, người chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2020 cũng nên cân nhắc CPTPP là một lựa chọn tốt.