“Sau 10 năm, định hướng phát triển của VietnamPlus là tiếp tục đi theo con đường làm báo hiện đại, luôn nắm bắt nhu cầu độc giả và đón đầu xu hướng công nghệ mới. Từ đó đầu tư một cách xứng đáng vào các bài viết chất lượng, trong đó có những sản phẩm thu phí “đáng đồng tiền bát gạo”. Những bài viết chuyên sâu, những thông tin có giá trị, nhiều vấn đề được tháo gỡ bằng các giải pháp trên nền tảng của công nghệ hiện đại... chính là “chìa khóa” để thu hút độc giả mà chúng tôi đang nỗ lực từng ngày để thực hiện” - Nhà báo Trần Tiến Duẩn - Tổng Biên tập báo điện tử VietnamPlus (Thông tấn xã Việt Nam) nhấn mạnh.

Chúng tôi luôn coi công nghệ là “cánh tay nối dài” của báo chí

+ Câu chuyện báo chí và áp lực đổi mới đòi hỏi mỗi tòa soạn phải có những hướng đi của riêng mình trong việc tìm lời giải cho bài toán nội dung và công nghệ. VietnamPlus luôn bắt đầu với việc “trình làng” những thứ mới mẻ, tiên phong về áp dụng công nghệ báo chí - truyền thông hiện đại, chiến lược của tờ báo là gì, thưa Tổng Biên tập?

- Với chúng tôi đó là câu chuyện không ngừng sáng tạo để hướng đến những tác phẩm chính thống và nội dung bản quyền. Dù là tờ báo điện tử trẻ tuổi nhưng chúng tôi vẫn luôn duy trì vị thế dòng thông tin chính luận, là báo điện tử chính thống đa ngữ hàng đầu Việt Nam với những sản phẩm chất lượng cao, luôn đi tiên phong trong các ứng dụng công nghệ báo chí hiện đại. Chúng tôi luôn coi công nghệ là “cánh tay nối dài” của báo chí, cái gì thế giới có là VietnamPlus áp dụng ngay. Từ ảnh/video 360 độ, máy bay điều khiển từ xa, thông tin đồ họa tĩnh, đồ họa tương tác và đồ họa động, dòng sự kiện timeline, cho đến việc ứng dụng báo chí di động (mobile journalism), Bản tin RapNews, Trò chơi thông tin (News games), báo chí bằng công cụ truyền thông xã hội (social journalism), phong cách trình bày phóng sự dạng mega story hay long-form và báo chí dữ liệu (data journalism).

Ít người biết rằng VietnamPlus có lẽ là đơn vị đầu tiên áp dụng cách đặt hai tiêu đề: Một tiêu đề đầy đủ để tối ưu hóa cho máy tìm kiếm (SEO) và một tiêu đề ngắn hơn để phục vụ trình bày trang cho đẹp mắt. Đó là chưa kể những dự án lạ lùng như việc đưa thông tin của TTXVN lên màn hình LED ở hồ Hoàn Kiếm, thử nghiệm in tin tức lên hóa đơn thanh toán của một số siêu thị, hoặc đưa tin tức vào trò chơi, vào âm nhạc để thu hút giới trẻ. Có lẽ không có một tòa soạn báo điện tử nào ở Việt Nam có được một hệ thống quản trị nội dung (CMS) tân tiến như VietnamPlus. Nhờ đó, nhiều thông tin breaking news được đẩy lên trang web với tốc độ tính bằng phút, thậm chí chỉ trong vòng 10 - 20 giây.

+ Được biết, một trong những cách đầu tư mang tính chiến lược và khác biệt của Vietnamplus chính là đầu tư một số sản phẩm “thu phí”. Trong bối cảnh, đến báo chí miễn phí còn loay hoay với câu chuyện “níu kéo độc giả”, báo chí “thu phí” chắc hẳn khó hơn nhiều chứ, thưa ông?

- Về câu chuyện thu phí các bài báo, có không ít người nói rằng, chúng ta không bao giờ có truyền thống đọc báo online mà trả phí hay chuyện này không thể làm được đâu. Nhưng chúng tôi xác định đó là một trong những hướng đi của tờ báo. Bởi lẽ, đó cũng là cách đẩy mạnh chất lượng thông tin và tạo thói quen cho người tiêu dùng trong việc sử dụng các tác phẩm chất lượng tốt. Hơn nữa, chúng tôi luôn muốn đi tiên phong trên nhiều mặt, tạo nên một môi trường làm báo thực sự chuyên nghiệp, hướng đến công chúng là khách hàng.

Trả phí khi đọc báo tương lai sẽ trở thành chuyện bình thường và là xu hướng tất yếu. Tôi ví dụ về tờ New York Times, sau 5 năm, tờ báo này đã đạt 3,6 triệu người trả phí đọc báo online và trong năm 2018 đạt doanh thu hàng trăm triệu USD từ độc giả. Như vậy, doanh thu từ độc giả được chứng minh là cách thức bền vững nhất, chứ không thể phụ thuộc vào quảng cáo. Và nếu VietnamPlus tạo được uy tín với các bài báo có chất lượng có giá trị tham khảo, những bài phóng sự điều tra sâu sắc và nhân văn, đưa ra được giải pháp trong các vấn đề lớn, hoặc trình làng những dự án báo chí độc đáo, giàu thông tin và hữu ích cho xã hội thì chắc chắn là mục tiêu của chúng tôi không còn xa nữa.

+ Nhưng thực hiện những bài viết chất lượng cao, nội dung độc quyền, đem lại trải nghiệm mới mẻ cho độc giả hẳn nhiên đòi hỏi sự đầu tư lớn, từ con người, nội dung, công nghệ. Điều đó là áp lực rất lớn, với không chỉ lãnh đạo cơ quan báo chí mà còn cả với  phóng viên, thưa ông?

- Chúng tôi nghĩ rằng, điều đó là không thể khác trong bối cảnh hiện nay, đó là một lợi thế cạnh tranh, cũng là động lực của báo chí hiện đại. May mắn là chúng tôi đã có những người “thuyền trưởng” quan tâm đặc biệt và đón đầu xu hướng báo chí thế giới nhiều năm nay nên việc sáng tạo các tác phẩm công phu, có dấu ấn đã trở nên quen thuộc và ăn vào máu những phóng viên đam mê và có nghề của VietnamPlus. Các tuyến bài chuyên sâu, những vấn đề nóng của xã hội được tòa soạn giao cho các phóng viên chủ lực, các cộng tác viên uy tín trong và ngoài nước, các chuyên gia giỏi... Các tác phẩm đó phải chỉn chu, cầu kì từ hình thức đến nội dung, tính đa phương tiện cao, thậm chí mất rất nhiều thời gian, đã có những bài đến nửa năm mới hoàn thành.

Điểm độc đáo của VietnamPlus là rất nhiều phần trong quy trình sản xuất nội dung hiện đại đều sử dụng công cụ online và tất cả phóng viên, biên tập viên đều tự xử lý được mà không cần nhân viên thiết kế đồ họa hay nhân viên lập trình - từ việc làm ra các biểu bảng đồ họa tương tác sử dụng những công cụ như Infogram hay Visme, làm video bằng công cụ Wochit, hay trình bày các bài mega story tuyệt đẹp bằng công cụ Atavist. Và “quả ngọt” xứng đáng cho nỗ lực của chúng tôi đó là các tác phẩm, sản phẩm xuất sắc của VietnamPlus luôn chiếm ưu thế trong hạng mục thi giải quốc gia, quốc tế dành cho báo điện tử nhờ sự kết hợp sáng tạo giữa nội dung và công nghệ.

Đón cơ hội vàng - báo điện tử đối ngoại quốc gia

+ Sắp tới, trong chiến lược đưa VietnamPlus trở thành “báo điện tử đối ngoại quốc gia” chắc hẳn Tổng Biên tập đã có những định hướng cho “cơ hội vàng” này?

- Chúng tôi đã triển khai và rất tự tin về bước đi tiếp theo của mình. Tháng 10/2017, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển một số báo in và báo điện tử đối ngoại quốc gia của TTXVN đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 với mục tiêu đưa VietnamPlus trở thành một trong 5 báo điện tử có lượng truy cập cao nhất từ nước ngoài, là sản phẩm báo chí đối ngoại quốc gia có tầm ảnh hưởng trong khu vực và trên thế giới. VietnamPlus đã phối hợp với Ban biên tập tin Đối ngoại và các đơn vị chức năng liên quan bắt tay vào thực hiện. Mục tiêu của chúng tôi là xây dựng báo điện tử đa ngữ với 9 thứ tiếng (Việt, Anh, Pháp, Tây Ban Nha, Trung Quốc, Nga, Nhật Bản, Đức, Hàn Quốc) với diện mạo hoàn toàn mới, chất lượng chuyên môn cao, nội dung tăng ít nhất 30% so với hiện nay bằng các thông tin chính thống, tuyên truyền hiệu quả các đường lối, chính sách đối ngoại của Việt Nam, góp phần định hướng dư luận xã hội.

+ VietnamPlus đã có thương hiệu và độ lan tỏa, cái khó là giữ vững “phong độ” ấy, thưa Tổng Biên tập?

- Hiện tại và sau này, chúng tôi xác định, luôn giữ vững và xây dựng bản sắc tờ báo, trong đó đầu tư cho chất lượng, nâng cao uy tín, nỗ lực sáng tạo, luôn ứng dụng và đi đầu trong công nghệ mới về báo chí. Quan điểm của tôi là không ngừng đổi mới, sáng tạo và không bao giờ được hài lòng với những gì mình đã có. Điều quan trọng nhất là dám thay đổi, khuyến khích được phóng viên, biên tập viên cùng thay đổi, đóng góp ý kiến, cùng xây dựng và thúc đẩy tờ báo phát triển hơn nữa? Sau hơn 10 năm, ngoài giữ vững vị thế đang có, chúng tôi đang tập trung phát triển VietnamPlus thành báo điện tử đối ngoại quốc gia có tầm ảnh hưởng trong khu vực và trên thế giới. Phấn đấu trở thành tờ báo tích hợp nhiều loại hình thông tin nhất, đi đầu về ứng dụng các công nghệ mới vào quy trình sản xuất thông tin điện tử, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của độc giả.

+ Vâng, xin cảm ơn ông!

Một số cuốn sách của nhà báo Trần Tiến Duẩn

1. Nghề báo - Nghề nguy hiểm, Nhà xuất bản Thông tấn, Hà Nội 2008 (viết riêng).

2. Chính phủ Việt Nam từ 1945-2003, Nhà xuất bản Thông tấn, Hà Nội 2004 (viết chung).

3. Vai trò của Việt Nam trong ASEAN, Nhà xuất bản Thông tấn, Hà Nội 2007 (viết chung).

4. Những mẩu chuyện về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, Nhà xuất bản Thông tấn, Hà Nội 2007 (biên soạn chung).

5. Gia đình doanh nhân Trịnh Văn Bô và những cống hiến cho nền tài chính cách mạng Việt Nam, Nhà xuất bản Tài chính, Hà Nội 2013 (viết chung).

Hà Vân (Thực hiện)