Sau khi VN-Index tăng trưởng tới gần 36% trong năm 2021, năm 2022 là một năm đầy thách thức cả trong nước và quốc tế khi niềm tin nhà đầu tư bị suy giảm. Điều này dẫn đến VN-Index giảm 22,8% xuống 1.157 điểm vào cuối tháng 9/2022.

Quý III/2022, do ảnh hưởng bởi sự bi quan từ các chỉ số vĩ mô toàn cầu hơn khi số liệu lạm phát cao ở nhiều thị trường phát triển đã buộc các Ngân hàng Trung ương phải tiếp tục các hành động thắt chặt tiền tệ.

Một số quyết định chính sách quan trọng được đưa ra trong nước đã góp phần khiến tâm lý nhà đầu tư giảm sút khi kết thúc quý III, bao gồm việc tăng hạn ngạch tín dụng trong hệ thống ngân hàng (cấp tín dụng bổ sung 2%, dưới 4% dự kiến đạt mục tiêu cả năm là 14%), Ngân hàng Nhà nước giảm tỷ giá giao ngay 300 đồng xuống 23.700 đồng và Ngân hàng Nhà nước nâng lãi suất điều hành lên 100 điểm cơ bản.

Lợi nhuận nửa đầu năm tăng mạnh, tăng trưởng tổng thể 18,8% so với cùng kỳ năm ngoái và kỳ vọng cả năm 2022 sẽ đạt mức tăng trưởng 20%, dẫn đến VN-Index giao dịch ở mức P/E cuối tháng 9 là 12,5 và P/E dự phóng năm 2022 là 11,2. Điều này cho thấy thị trường chứng khoán Việt Nam đang giao dịch ở mức rẻ nhất trong khu vực ASEAN. 

Nhóm phân tích của Công ty Chứng khoán ACBS đã điều chỉnh kỳ vọng cho quý cuối cùng của năm khi có thể thấy rõ rằng thị trường đang trong giai đoạn suy giảm tâm lý khi đối mặt với các sự kiện bên trong và bên ngoài. Mặc dù có vẻ như số liệu lạm phát có thể đã đạt đỉnh ở nhiều thị trường do giá một số mặt hàng chủ chốt đang giảm xuống, nhưng lo ngại lạm phát và các hành động tích cực của ngân hàng trung ương dự kiến sẽ tiếp tục cho đến ít nhất là cuối năm, gây áp lực lên tâm lý ngắn hạn.

Trong kịch bản cơ sở, ACBS duy trì triển vọng lợi nhuận đạt 19% vào cuối năm 2022, nhờ vào các lĩnh vực ngân hàng, vận tải, bất động sản và tiện ích. Giả định thị trường sẽ khởi sắc trong 3 tháng cuối năm trên cơ sở thu nhập của các doanh nghiệp vẫn ổn định và môi trường vĩ mô có thể duy trì quỹ đạo hiện tại, VN-Index sẽ giao dịch ở mức 13,7 lần (thấp hơn khoảng 1 độ lệch chuẩn so với mức trung bình 3 năm). Từ đó dẫn đến VN-Index sẽ khoảng 1.400 điểm vào cuối năm 2022.

Trong khi đó, kịch bản lạc quan dựa trên việc nối lại các chuyến bay quốc tế trên toàn thế giới kết hợp với hiệu ứng tích cực từ gói tài chính và tiền tệ của chính phủ Việt Nam và lợi nhuận doanh nghiệp vượt kỳ vọng. Đồng thời, tâm lý nhà đầu tư lạc quan vào cuối năm do các vấn đề toàn cầu và trong nước được giải quyết hoặc có dấu hiệu đáng kể cho thấy điều tồi tệ nhất đã qua. Dựa trên kịch bản đó, kỳ vọng lợi nhuận của sẽ tăng và nhóm phân tích giả định rằng bội số thu nhập sẽ trở lại mức 15,x, dẫn đến VN-Index đạt mức 1.500 - 1.600 điểm.

Cuối cùng, trong kịch bản bi quan, ACBS nhận thấy sự bất ổn và sợ hãi tiếp tục bao trùm thị trường toàn cầu. Lo ngại về lạm phát gia tăng, các Ngân hàng Trung ương sẽ phản ứng nhanh và mạnh như thế nào với áp lực lạm phát bằng cách tăng lãi suất. Nền kinh tế Trung Quốc giảm tốc sẽ kéo dài sự gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu, hoặc các biến thể mới của Covid-19 đe dọa các hoạt động kinh tế.

Điều này sẽ dẫn đến lợi nhuận giảm so với kỳ vọng và định giá thị trường giảm do sự thờ ơ cũng như thận trọng quan sát của các nhà đầu tư mới vào thị trường. Trong kịch bản này, ACBS cho rằng VN-Index sẽ gặp khó khăn để tăng điểm vào cuối năm và kết thúc giao dịch ở mức 12,5 lần lợi nhuận để đóng quanh mức 1.200 điểm.