Cơ quan an ninh điều tra Công an tỉnh Long An mới đây đã đến khám xét và tống đạt quyết định khởi tố vụ án liên quan những lùm xùm tại "tịnh thất Bồng Lai" (ấp Lập Thành, xã Hòa Khánh Tây, huyện Đức Hòa, Long An). Các tội danh đang được điều tra gồm: Lừa đảo chiếm đoạt tài sản; Lợi dụng quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, tổ chức, cá nhân và Loạn luân.

Theo luật sư Lê Trung Phát, Giám đốc Hãng Luật Lê Trung Phát (Đoàn Luật sư TP. HCM), việc bước đầu cơ quan điều tra khởi tố 3 tội danh trên là hoàn toàn có cơ sở. Bởi, "tịnh thất Bồng Lai" có rất nhiều người và chưa xác định được vai trò của từng cá nhân. Sau khi điều tra làm rõ, nhà chức trách sẽ tiến hành khởi tố bị can đối với những người có sai phạm.

"Theo tôi, việc khởi tố và truy tố đối với tội Loạn luân và Lợi dụng quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, tổ chức, cá nhân rất đơn giản. Ví dụ như tội Loạn luân, cơ quan chức năng chỉ cần giám định AND để làm chứng cứ y khoa khoa học buộc tội. Hiện nay, với mức độ chính xác lên đến hơn 99,9% về kết quả giám định AND, các bị can bị khởi tố sẽ không có cơ hội để thoát khỏi tội danh này", luật sư Phát phân tích.

Luật sư chỉ ra, người phạm tội Loạn luân theo Điều 184 Bộ Luật Hình sư (BLHS) có thể đối mặt khung hình phạt từ 1-5 năm tù. Trong khi đó, đối với tội Lợi dụng quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, tổ chức, cá nhân, các thành viên tại "tịnh thất Bồng Lai" có thể bị truy tố theo Khoản 2 Điều 331 BLHS với mức phạt từ 2-7 năm tù.

"Thế nhưng, theo tôi trong vụ việc này, điều quan trọng nhất là hành vi có dấu hiệu Lừa đảo chiếm đoạt tài sản đang bị khởi tố theo Điều 174 BLHS. Bởi, chúng ta đều biết nơi đây lâu nay đang xây dựng hình ảnh nhận nuôi dưỡng các trẻ mồ côi, để đánh vào lòng trắc ẩn, tình nhân văn của cộng đồng. Từ việc đi thi các gameshow truyền hình, kêu gọi sự ủng hộ của các nhà hảo tâm đã thu lại các lợi ích về vật chất.

Khi thực hiện các hành vi này, bản thân họ đều nhận thức và biết rõ trong số các cháu bé đang được nuôi dưỡng, có mẹ của chúng ở đó. Như vậy, các thông tin liên quan đến việc các cháu mồ côi là gian dối. Yếu tố gian dối này là mấu chốt của vấn đề. Chính nó là tiền đề để kêu gọi, chiếm đoạt tài sản của người khác (tiền, hàng hóa có giá trị…)", Giám đốc Hãng Luật Lê Trung Phát phân tích.

Từ đó, luật sư Phát đánh giá yếu tố cấu thành tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản trong vụ án này rất rõ. Vấn đề đặt ra là cần xác định họ đã chiếm đoạt bao nhiêu tiền của các nhà hảo tâm, để xác định việc truy tố ở khung nào của Điều 174.

Theo đó, nếu xác định hành vi chiếm đoạt tài sản trị giá từ 500 triệu đồng trở lên, người phạm tội có nguy cơ đối mặt với khung hình phạt từ 12-20 năm hoặc chung thân.

Quá trình xét xử, hội đồng xét xử (HĐXX) sẽ đánh giá các tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng trách nhiệm hình sự, phân hóa vai trò của các cá nhân có liên quan để áp dụng hình phạt tương xứng.

"Riêng ông Lê Tùng Vân (86 tuổi), nếu bị truy tố ra trước tòa để xét xử, vì đã hơn 70 tuổi nên ông này sẽ được hưởng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo Điều 51 BLHS. Tất nhiên, đây chỉ là 1 tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự đã được luật hóa. Khi áp dụng hình phạt, HĐXX sẽ xem xét nhiều tình tiết khác, không phải vì 1 tình tiết giảm nhẹ này mà đưa ra mức án nhẹ trong khung hình phạt mà bị cáo bị truy tố", luật sư Phát nêu quan điểm.

Luật sư đánh giá, đây là sự việc vô cùng nghiêm trọng, vì ảnh hưởng rất lớn đến niềm tin của người dân, đặc biệt là niềm tin của những nhà hảo tâm đối với các hoàn cảnh khó khăn. Bên cạnh đó, hình ảnh liên quan đến tôn giáo bị lạm dụng.

"Cơ quan chức năng cần đấu tranh làm rõ vụ việc, tránh bỏ lọt tội phạm. Có như vậy, xã hội mới được phát triển theo đúng định hướng, pháp luật luôn được tôn trọng, lòng tốt của người dân có cơ hội để đặt vào đúng nơi cần", luật sư Phát nhấn mạnh.

Theo kết luận của cơ quan điều tra tỉnh Long An, năm 2014, bà Cao Thị Cúc (60 tuổi, ngụ huyện Cần Đước) mua lại căn nhà cùng mảnh đất có diện tích gần 2.000 m2 ở ấp Lập Thành để sinh sống và tu tại gia.

Năm 2015, ông Lê Tùng Vân (ngụ quận 6, TP. HCM) cùng một số người đến ở tại hộ bà Cúc và đặt tên nơi này là "tịnh thất Bồng Lai".

Trước khi đến nhà bà Cúc, ông Vân mở một cơ sở nuôi dạy trẻ mồ côi lấy tên là Trại dưỡng lão và cô nhi Thánh Đức. Tháng 7/2007, lực lượng chức năng huyện Bình Chánh kiểm tra cơ sở này, phát hiện nơi đây không tuân thủ các quy định về điều kiện vật chất, vệ sinh môi trường, đăng ký tạm trú và nhận nuôi con sai quy định. Từ đó, cơ sở này bị đình chỉ hoạt động.

Hòa Thượng Thích Minh Thiện, Trưởng Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Long An, khẳng định "tịnh thất Bồng Lai" không phải là cơ sở tự viện hợp pháp do Ban trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh quản lý.

Công an tỉnh Long An xác định hộ bà Cúc có 18 người cư trú. Nhiều thanh niên, trẻ em sinh sống tại hộ bà Cúc không phải trẻ mồ côi mà có quan hệ huyết thống. Họ sống cùng với mẹ ruột.

Kỳ Hoa - Thuý Vy