Nợ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất

Qua kiểm tra, Kiểm toán Nhà nước đã phát hiện Hancorp đang nợ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất hàng chục năm ở nhiều dự án của doanh nghiệp này.

Cụ thể, dự án khu biệt thự thuộc khu Đoàn Ngoại giao dù được giao đất thực hiện dự án từ năm 2008, nhưng đến nay Hancorp vẫn chưa nộp tiền thuê đất các lô CC2, CC3, CC4, CC5, CC5A, từ lô QT1 đến QT6, lô P1, P2.

Tại dự án khu đô thị mới Quế Võ (tỉnh Bắc Ninh), công ty “con” của Hancorp là Công ty Tây Hồ cũng chưa thực hiện nghĩa vụ tiền sử dụng đất đối với 9,9ha đất nhiều năm qua. Bên cạnh đó, Hancorp dù hợp tác kinh doanh trên lô đất 5.000m2 (quận Hà Đông) từ năm 2001 nhưng vẫn chưa nộp tiền sử dụng đất.

Còn tại dự án Tổ hợp nhà ở đa năng Làng quốc tế Thăng Long, Hancorp dù đã hoàn thành dự án cả chục năm nhưng trên thực tế vẫn chưa bàn giao khu thể dục, thể thao với diện tích 6.102,3m2 và khu nhà trẻ diện tích 408,2m2 cho UBND TP. Hà Nội quản lý theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ rõ, tại dự án nhà ở kinh doanh kết hợp dịch vụ thương mại tại lô đất 2.6 Lê Văn Lương (phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân, Hà Nội), Công ty CP Xây dựng số 1 đã tự ý thực hiện chuyển đổi 2 tầng kỹ thuật thành tầng kinh doanh thương mại sai quy hoạch nên phải nộp bổ sung 10,8 triệu đồng tiền sử dụng đất.

Không những vậy, dự án Khu đô thị mới Cao Xanh - Hòa Khánh B (TP. Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh) do Công ty CP Xây dựng số 1 làm chủ đầu tư cũng có dấu hiệu chậm tiến độ tới hơn 10 năm so với phê duyệt của UBND tỉnh Quảng Ninh. Ngày 5/3/2021, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh trong quá trình kiểm tra tiến độ một số dự án trên địa bàn TP. Hạ Long đã chỉ đạo thành phố phải rà soát lại quỹ đất đã cấp cho các dự án trong khu đô thị Cao Xanh - Hà Khánh B và khu đô thị Hà Khánh C, nếu không tiếp tục thực hiện triển khai theo cam kết, thì phải có biện pháp cương quyết thu hồi theo pháp luật.

Ngoài ra, các lô đất khác do Hancorp cùng các công ty “con” của mình quản lý, sử dụng cũng đã để xảy ra một loạt vấn đề bất cập. Điển hình trong số đó phải kể đến diện tích đất xây dựng nhà máy gạch bê tông khí chưng áp không được Công ty TB&VLXD Hancorp quản lý sử dụng hiệu quả do chậm chấm dứt đầu tư mà chưa có phương án xử lý dứt điểm.

Doanh nghiệp Nhà nước… lợi nhuận giật lùi

Hancorp tiền thân là doanh nghiệp Nhà nước thuộc Bộ Xây dựng được thành lập vào năm 1982. Tổng công ty chính thức được chuyển đổi sang mô hình cổ phần từ tháng 8/2014, song về bản chất vẫn gần như là một doanh nghiệp nhà nước, với tỷ lệ sở hữu của Bộ Xây dựng lên tới 98,83%.

Gần 7 năm sau cổ phần hóa, Hancorp đã có những chuyển biến nhất định. Cụ thể, Tổng công ty vào cuối năm 2015 có 7 công ty con, 24 công ty liên kết và đầu tư vào 14 công ty khác, thì tới cuối tháng 9/2021, số lượng công ty liên kết giảm về còn 16, số lượng công ty con vẫn là 7, và đầu tư vào 18 công ty khác.

Tuy nhiên, về hiệu quả kinh doanh vẫn là bài toán khó đối với doanh nghiệp này trong nhiều năm qua.

Được biết, Hancorp có số vốn điều lệ hơn 1.410 tỷ đồng, nhưng lợi nhuận thu về trong cả năm 2020 của doanh nghiệp này chỉ dừng ở những con số hàng chục nhỏ lẻ. Kết thúc năm 2020, lợi nhuận trước thuế hợp nhất của Hancorp đạt 37 tỷ đồng, giảm 72% so với năm 2019 (tương ứng giảm 94 tỷ đồng).

Theo giải trình của ban lãnh đạo Hancorp, nguyên nhân của sự chênh lệch lớn giữa 2 niên độ là do dịch bệnh Covid-19, nhiều địa phương phải thực hiện giãn cách xã hội dẫn đến một số công trình xây lắp, dự án đầu tư của Hancorp không đảm bảo tiến độ theo kế hoạch. Doanh thu và lợi nhuận ghi nhận trong năm 2020 vì thế đều suy giảm.

Thực tế, năm 2020 không phải là năm đầu tiên Hancorp kinh doanh sa sút. Kết quả kinh doanh của Hancorp đã có dấu hiệu “đi giật lùi” từ cả chục năm nay. Cách đây hơn 10 năm, lợi nhuận trước thuế của Hancorp ghi nhận con số 686 tỷ đồng. Từ 2010, lợi nhuận mà Hancorp thu về giảm theo số lần, xuống còn 382 tỷ đồng trong năm 2011, tiếp tục giảm một mạch về hai con số là 93 tỷ đồng trong năm 2019 và sang năm 2020, lợi nhuận thu về chỉ bằng 1/3 năm 2019 và chưa bằng số lẻ của những năm 2010 - 2017.

Năm 2021, tình hình lợi nhuận của doanh nghiệp này vẫn chưa thể khởi sắc. Theo số liệu từ báo cáo tài chính quý 3/2021 của Hancorp, doanh thu tổng công ty mẹ Hancorp trong 9 tháng đầu năm đạt 766,4 tỷ đồng, giảm 10,1% và 36,9 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế, tăng 108,4% so với cùng kỳ 2020 nhờ tiết giảm chi phí tài chính và chi phí quản lý doanh nghiệp.

Dù kết quả kinh doanh tăng trưởng là vậy, Hancorp mới chỉ hoàn thành 46,45% kế hoạch doanh thu và 41,6% chỉ tiêu lợi nhuận cả năm 2021.

Như vậy, những “kẽ hở” trong đầu tư, tình trạng chậm nộp thuế, vi phạm về Luật Đất đai tại các dự án của Hancorp cùng các Công ty “con” trực thuộc và đơn vị liên kết không chỉ tồn tại trong năm 2019 theo báo cáo của Kiểm toán Nhà nước (được báo cáo vào cuối năm 2020), mà vẫn còn duy trì tiếp trong năm 2020, 2021.

Cùng với đó, hoạt động kinh doanh sa sút khiến lợi nhuận của doanh nghiệp này tiếp tục lao dốc. Chưa kể, các khoản phải nộp phạt, nộp trả tiền thuê đất, tiền sử dụng đất trong nhiều năm theo kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước đến nay vẫn còn nhiều khoản chưa được xử lý, cho thấy những trở ngại không hề nhỏ đối với doanh nghiệp này.