Tham dự hội nghị có ông Phùng Đức Tiến - Thứ trưởng Bộ NN&PTNT; ông Nguyễn Quang Hùng - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản; ông Lê Đức Giang - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa.

Dự hội nghị còn có đại diện Trung tâm bảo tồn sinh vật biển và Phát triển cộng đồng (MCD); Liên minh Quốc tế Bảo tồn Thiên nhiên và Tài nguyên thiên nhiên (IUCN) cùng đại diện các bộ, ngành, địa phương, khu bảo tồn và doanh nghiệp.

Theo báo cáo của Tổng cục Thủy sản, Việt Nam nằm trong vùng có tính đa dạng về sinh học cao, với 11.000 loài sinh vật đã được phát hiện. Trong đó, khoảng 6.000 loài động vật đáy, 2038 loài cá, 225 loài tôm biển, 15 loài rắn biển, 12 loài thú biển, 5 loài rùa biển và 43 loài chim nước.

Ngoài ra, Việt Nam còn có hơn 650 loài rong biển, gần 660 loài động vật phù du; 94 loài thực vật ngập mặn, 14 loài cỏ biển và hơn 400 loài san hô.

Những năm qua, ngành thủy sản đã có bước phát triển mạnh mẽ, trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Trong năm 2022, kinh ngạch xuất khẩu của ngành này đạt trên 10 tỷ USD,  tăng 34% so với năm 2021. Tổng sản lượng thủy sản đạt 9,042 triệu tấn, trong đó sản lượng khai thác 3,858 triệu tấn, sản lượng nuôi trồng đạt 5,19 triệu tấn.

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, ngành kinh tế biển cũng đang đối mặt với nhiều thách thức. Trong đó, vấn đề nhức nhối nhất là tình trạng ô nhiễm môi trường biển, suy thoái hệ sinh thái biển,...

Trước tình hình này, Hội nghị lần thứ 8 BCH TW Đảng Khóa VII đã ban hành Nghị quyết số 36-NQ/TW về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Để thực hiện hiệu quả Nghị quyết, Bộ NN&PTNT đã ban hành văn bản chỉ đạo, hướng dẫn địa phương tăng cường công tác thực thi pháp luật tại các khu bảo tồn biển. Đồng thời, xây dựng kế hoạch và bàn giao cho UBND các tỉnh thành lập, điều chỉnh và mở rộng các khu bảo tồn biển.

Đến nay, cả nước có 11 khu bảo tồn biển và vùng biển thuộc vườn quốc gia được thành lập và quản lý. Tính đến cuối năm 2022, có 9 trong tổng số 11 ban quản lý khu bảo tồn biển đã phối hợp với các đơn vị tư vấn thực hiện các đề án/dự án liên quan đến rà soát, điều chỉnh các phân khu chức năng và ranh giới các khu bảo tồn biển.

Về công tác quản lý Nhà nước về bảo tồn biển, đến nay đã có 10 trong tổng số 11 khu bảo tồn biển, vườn quốc gia thực hiện quản lý, bảo vệ khu bảo tồn biển theo Quy chế quản lý khu bảo tồn biển và quy định của pháp luật.

Trong đó, đẩy mạnh công tác truyền thông, tuyên truyền bảo vệ khu bảo tồn biển; tổ chức tuần tra, kiểm soát, ngăn chặn và xử lý các hành vi vi phạm trong khu bảo tồn biển.

Ngoài ra, trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ quản lý khu bảo tồn biển, vườn quốc gia còn hạn chế; thiếu nguồn lực, nhân lực việc đầu tư cho các khu bảo tồn còn nhiều hạn chế.

Đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, triển khai các biện pháp phục vụ bảo tồn biển; thả phao báo hiệu, giới hạn khu vực lặn ngắm san hô, khu vực tắm biển; trang bị thùng rác và dụng cụ thu gom rác,...

Trao đổi bên lề Hội nghị, PGS.TS Nguyễn Thế Chinh - nguyên Viện trưởng viện Chiến lược, Chính sách Tài nguyên và Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho rằng, vấn đề khó khăn nhất trong việc bảo tồn biển đó là xung đột về lợi ích kinh tế giữa các chủ thể khai thác, giữa việc bảo tồn hệ sinh thái biển và phát triển kinh tế.

“Xét trong bối cảnh của thể chế kinh tế thị trường, chúng ta muốn tăng trưởng nhanh nhưng vấn đề đặt ra làm thế nào cho hiệu quả và bền vững chính là điều mà các vùng biển cần phải có bước đi rõ ràng” - PGS.TS Nguyễn Thế Chinh cho hay.

“Vấn đề khẩn trương hiện nay theo tôi là quy hoạch không gian biển, trong đó có quy hoạch vùng bờ. Bên cạnh chỉ đạo chung của Quốc gia về thực hiện Nghị quyết 36/NQ-TW, Luật Bảo vệ môi trường,... các bên cũng cần ngồi lại với nhau nhằm đảm bảo tránh xung đột kinh tế giữa các ngành và duy trì hệ sinh thái biển” - PGS.TS Nguyễn Thế Chinh nhấn mạnh.

Tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến đánh giá, hội nghị hôm nay là dịp để các Bộ, ngành, địa phương và chuyên gia nhìn nhận, đánh giá kết quả, tồn tại và giải pháp giúp quản lý hiệu quả hệ thống khu bảo tồn biển, ven biển Việt Nam.

Phát biểu kết luận hội nghị, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến khẳng định, nếu không bảo tồn hệ sinh thái biển thì không thể phát triển kinh tế biển bền vững. Tuy nhiên, việc bảo tồn biển trong giai đoạn hiện nay cần phải đi vào thực chất hơn, chứ không chỉ nói cho xong chuyện.

“Thế kỷ XXI là thế kỷ của các quốc gia có biển và Việt Nam là quốc gia có hệ sinh thái đa dạng, có diện tích mặt nước biển và chiều dài bờ biển,... Tuy nhiên, nếu không bảo tồn thì sau này muốn phục hồi cũng khó.