Pháp, Nga và Hoa Kỳ là đồng chủ tịch của Tổ chức An ninh và Hợp tác ở Châu Âu (OSCE) Minsk Group, được thành lập vào năm 1992, để làm trung gian trong cuộc xung đột kéo dài nhiều thập kỷ về vùng núi ở Nam Caucasus.

Họ kêu gọi hòa bình khi số người chết gia tăng trong các cuộc đụng độ nặng nề nhất kể từ những năm 1990 xung quanh Nagorno-Karabakh - một phần của Azerbaijan, nhưng do cư dân chủ yếu là người Armenia điều hành.

“Chúng tôi kêu gọi chấm dứt ngay các hành động thù địch giữa các lực lượng quân sự có liên quan”, tuyên bố chung của Pháp, Nga và Mỹ cho biết.

Họ kêu gọi các nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ gồm Armenia và Azerbaijan “cam kết không chậm trễ để nối lại các cuộc đàm phán thực chất, với thiện chí và không có điều kiện tiên quyết” theo quy trình được gọi là quy trình Minsk.

Nhưng trong bài phát biểu trước quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ ngay trước tuyên bố của ba nước, Tổng thống Tayyip Erdogan cho biết ông phản đối sự tham gia của họ.

Ông Erdogan nói: “Cho rằng Hoa Kỳ, Nga và Pháp đã bỏ qua vấn đề này trong gần 30 năm, không thể chấp nhận được việc họ tham gia vào việc tìm kiếm một lệnh ngừng bắn”.

Tổng thống Erdogan nói rằng, một lệnh ngừng bắn lâu dài chỉ có thể đạt được nếu "những người chiếm đóng Armenia" rút khỏi Nagorno-Karabakh.

Bình luận của Ankara có khả năng làm gia tăng căng thẳng với các đồng minh NATO vì lo ngại xung đột có thể kéo theo các cường quốc trong khu vực là Nga, quốc gia có căn cứ quân sự chiếm đa số người Armenia theo đạo Thiên chúa và Thổ Nhĩ Kỳ, đồng minh thân cận của Azerbaijan chủ yếu là Hồi giáo.

Cuộc xung đột đã tiến gần đến thủ đô Yerevan của Armenia vào cuối ngày thứ Năm, khi chính phủ báo cáo bốn máy bay không người lái của “kẻ thù” bị bắn rơi gần thành phố.

Thủ tướng Nikol Pashinyan cho biết trên mạng xã hội rằng, bốn máy bay không người lái đã xuất hiện trên không phận Armenia ở các tỉnh Kotayk và Gegharkunik, và lực lượng phòng không Armenia đã tiêu diệt chúng.

Số người chết từ cuộc xung đột Armenia-Azerbaijan gia tăng

Hàng chục người được báo cáo đã thiệt mạng và hàng trăm người bị thương kể từ Chủ nhật trong cuộc giao tranh làm dấy lên lo ngại về sự ổn định ở Nam Caucasus, một hành lang cho các đường ống dẫn dầu và khí đốt đến các thị trường thế giới.

Nagorno-Karabakh ly khai khỏi Azerbaijan trong cuộc chiến 1991-94 khiến 30.000 người thiệt mạng, nhưng không được quốc tế công nhận là một nước cộng hòa độc lập.

Văn phòng tổng công tố của Azerbaijan cho biết, số người chết là 19 người, với 55 người bị thương. Azerbaijan chưa thông báo về thương vong trong số các lực lượng quân sự của mình.

Theo thông tin từ chính quyền Nagorno-Karabakh, 103 binh sĩ của họ đã thiệt mạng và hơn 200 người bị thương, trong khi 11 dân thường được báo cáo đã chết và hơn 60 người bị thương.

Trong khi đó, Armenia nói rằng hai công dân Pháp làm việc cho tờ báo Le Monde của Pháp đã bị thương, trong cuộc pháo kích của Azeri vào thị trấn Martuni ở Nagorno-Karabakh.

Bộ ngoại giao vùng Nagorno-Karabakh cho biết, hai nhà báo đã được các bác sĩ địa phương phẫu thuật. Một nguồn tin chính phủ Armenia cho biết họ đang trong tình trạng nguy kịch và đã được vận chuyển đến Yerevan.

Pháp, Nga thúc đẩy ngoại giao

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nhất trí về sự cần thiết của một lệnh ngừng bắn trong một cuộc điện đàm vào cuối ngày thứ Tư. Tuyên bố chung của họ với Tổng thống Mỹ Donald Trump được đưa ra vài giờ sau đó vào thứ Năm.

Văn phòng của Macron cho biết ông và Putin đã chia sẻ "mối quan tâm về việc Thổ Nhĩ Kỳ gửi lính đánh thuê Syria đến Nagorno-Karabakh".

Một tuyên bố của Điện Kremlin không đề cập đến điều này. Tuy nhiên, hãng thông tấn Nga TASS dẫn lời Điện Kremlin cho biết, việc triển khai các máy bay chiến đấu bị cáo buộc từ Syria và Libya tới Nagorno-Karabakh là cực kỳ nguy hiểm.

Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ đã nói chuyện qua điện thoại và bày tỏ sẵn sàng hợp tác chặt chẽ để ổn định tình hình, Bộ trưởng Ngoại giao Lavrov cho biết.

Thổ Nhĩ Kỳ cho biết họ sẽ "làm những gì cần thiết" để hỗ trợ Azerbaijan, nhưng bác bỏ việc cử lính đánh thuê.

Nagorno-Karabakh, khu vực có khoảng 600.000 người gốc Armenia, đã cáo buộc Thổ Nhĩ Kỳ là kẻ hùng biện "hiếu chiến".

Một nguồn tin chính phủ Đức cho biết các nhà lãnh đạo EU sẽ thảo luận về cuộc xung đột tại một cuộc họp thượng đỉnh đang diễn ra.