Thỏa thuận chiến lược

Thủ tướng Nhật Bản và Úc vừa ký Thỏa thuận Đánh giá qua lại vào thứ Năm, cho phép triển khai nhanh hơn các nhân viên quốc phòng đến các cơ sở của nhau và nới lỏng các hạn chế vận chuyển vũ khí và vật tư cho các hoạt động huấn luyện chung và cứu trợ thảm họa.

Theo thỏa thuận mới, sẽ có thêm nhiều cuộc tập trận hải quân và không quân.

Trong lễ ký kết thỏa thuận, Thủ tướng Úc Scott Morrison cho biết thỏa thuận này là một hiệp ước mang tính bước ngoặt sẽ mở ra “một chương mới cho hợp tác quốc phòng và an ninh tiên tiến trong một thế giới phức tạp và đang thay đổi nhanh chóng”.

“Nhật Bản là đối tác thân thiết nhất của chúng tôi ở châu Á, được thể hiện qua quan hệ đối tác chiến lược đặc biệt của chúng tôi, mối quan hệ đối tác như vậy là duy nhất của Úc. Quan hệ đối tác bình đẳng này dựa trên sự tin cậy chung giữa hai nền dân chủ lớn, cam kết tuân thủ pháp quyền, nhân quyền, thương mại tự do và cởi mở ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương”, ông Morrison nói.

Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida cho biết thỏa thuận này sẽ “đưa hợp tác an ninh Nhật Bản-Úc lên một tầm cao mới”. Nhật Bản cũng đã đàm phán với Anh để đạt được thỏa thuận tương tự kể từ tháng 10.

Thỏa thuận này là nỗ lực mới nhất nhằm củng cố mối quan hệ quốc phòng giữa hai nước, hai đồng minh vững chắc của Mỹ.

Năm 2012, Nhật Bản và Úc đã ký một thỏa thuận thông tin về chia sẻ thông tin tình báo và 5 năm sau đó, họ ký Thỏa thuận Thu thập và Phục vụ chéo, cho phép họ chia sẻ nhiên liệu và các nguồn cung cấp khác trong các hoạt động tập trận, huấn luyện và gìn giữ hòa bình chung.

Thỏa thuận hôm thứ Năm là hiệp ước quốc phòng chính thức đầu tiên bao gồm các binh sĩ nước ngoài mà Nhật Bản đã ký kết kể từ Thỏa thuận Tình trạng Lực lượng năm 1960 với Mỹ, cho phép quân nhân Mỹ đi trực tiếp vào và ra khỏi các căn cứ của Mỹ ở Nhật Bản mà không cần nhập cư.

Căng thẳng sẽ gia tăng

Trong bối cảnh lo ngại ngày càng tăng về ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực, Mỹ và các đồng minh đang tiến tới tăng cường hợp tác trong một phần của chiến lược liên minh do Washington dẫn đầu nhằm chống lại Bắc Kinh.

Vào tháng 9, Mỹ, Úc và Anh đã tuyên bố thiết lập quan hệ đối tác quân sự ba bên, còn được gọi là Aukus, cũng là cơ hội mở đường cho Úc chế tạo tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân.

Mỹ, Nhật Bản và Úc cũng nằm trong nhóm hợp tác quốc phòng với Ấn Độ được gọi là Bộ tứ an ninh (Quad).

Trong một tuyên bố chung được đưa ra sau buổi lễ hôm thứ Năm, ông Kishida và ông Morrison cho biết họ hoan nghênh cam kết của Mỹ trong việc hợp tác chặt chẽ với các đồng minh trong khu vực. Hai quốc gia sẽ củng cố các liên minh của họ với Mỹ và mong muốn tiến hành một cuộc đối thoại chiến lược ba bên.

Ông Shi Yinhong, giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Renmin, cho biết hợp tác quốc phòng do Mỹ dẫn đầu trong khu vực ngày càng trở nên phức tạp, với Trung Quốc là mục tiêu rõ ràng.

Chen Xiangmiao, nhà nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Biển Đông Quốc gia, cho biết Mỹ đang thành lập nhiều nhóm nhỏ chống lại Trung Quốc, nhưng Bắc Kinh không có khả năng sẽ lùi bước.

Trong khi đó, ông Shi lo rằng cuộc đối đầu giữa các cường quốc dự kiến ​​sẽ gia tăng đến mức nguy hiểm nếu Ấn Độ và Nga quyết định can dự vào.

Cho đến nay, Ấn Độ, một thành viên của Quad hiện đang mâu thuẫn ở biên giới với Trung Quốc, vẫn chưa công khai tham gia vào “cuộc ngăn chặn” do Mỹ dẫn đầu chống lại Trung Quốc.

Nga, được nhiều người coi là đồng minh của Trung Quốc, đã duy trì quan điểm trung lập đối với các tranh chấp lãnh thổ lâu đời của Trung Quốc ở Biển Đông và Đài Loan, hai vấn đề được nhiều người coi là điểm nóng quân sự có thể xảy ra nhất trong khu vực.

“Nhưng nếu hai nước thay đổi góc nhìn hiện tại, khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương sẽ phải đối mặt với tình huống đối đầu quân sự rất nghiêm trọng giữa các nhóm cường quốc và điều đó có thể bao gồm các cuộc xung đột có thể xảy ra”, ông Shi nói.