Nghiên cứu được công bố hôm thứ Tư (28/4) trên tạp chí khoa học Nature cung cấp một trong những cái nhìn tổng quan nhất về khối lượng băng tan từ khoảng 220.000 sông băng trên khắp thế giới, một nguồn chính làm mực nước biển dâng.

Sử dụng hình ảnh có độ phân giải cao từ vệ tinh Terra của NASA từ năm 2000-2019, một nhóm các nhà khoa học quốc tế đã phát hiện ra rằng các sông băng, ngoại trừ các tảng băng ở Greenland và Nam Cực bị loại khỏi nghiên cứu, đã mất trung bình 267 gigaton (1 giganton tương đương 1 tỷ tấn) băng mỗi năm.

Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng khối lượng băng cũng đang biến mất một cách nhanh hơn. Các sông băng mất 227 gigaton băng mỗi năm từ năm 2000 đến năm 2004, nhưng con số đó đã tăng lên trung bình 298 gigaton mỗi năm sau năm 2015.

Việc băng tan đã tác động đáng kể đến mực nước biển, tăng khoảng 0,74 milimét mỗi năm, tương đương 21% tổng mức nước biển đã tăng trong thời gian này.

Các nhà khoa học cho biết các sông băng có xu hướng phản ứng nhanh hơn với biến đổi khí hậu so với các tảng băng ở Greenland và Nam Cực, và hiện đang đóng góp nhiều hơn vào sự gia tăng mực nước biển so với từng tảng băng riêng lẻ.

Đồng tác giả của nghiên cứu Robert McNabb, một nhà khoa học tại Đại học Ulster, Vương quốc Anh, cho biết các nghiên cứu trước đây xem xét các sông băng riêng lẻ chỉ chiếm khoảng 10% diện tích hành tinh. Nghiên cứu này đã giúp bổ sung lại những thiếu sót trước đây nhằm đưa ra dự đoán một cách chính xác hơn đối với biến đổi khí hậu.

Các nhà khoa học từ lâu đã cảnh báo rằng nhiệt độ nóng lên do biến đổi khí hậu đang ăn sâu vào các sông băng và các tảng băng trên khắp thế giới, góp phần làm mực nước biển cao hơn và đe dọa các thành phố ven biển đông dân trên thế giới.

Ông Romain Hugonnet, nhà băng học tại ETH Zurich và Đại học Toulouse ở Pháp, người đứng đầu cuộc nghiên cứu, cho biết: “Tỷ lệ mỏng đi của các tảng băng trên toàn cầu đã  tăng gấp đôi trong 20 năm qua và điều đó là rất lớn".

Việc các sông băng đang thu hẹp là một vấn đề đối với hàng triệu người sống dựa vào băng tan theo mùa để lấy nước hàng ngày, và sự tan chảy nhanh chóng có thể gây ra các đợt bùng phát chết người từ các hồ băng như ở Ấn Độ, ông Hugonnet nói thêm.

Giám đốc Dịch vụ Giám sát Sông băng Thế giới Michael Zemp, người không tham gia nghiên cứu, cho biết: “Mười năm trước, chúng tôi đã nói rằng các sông băng là dấu hiệu của biến đổi khí hậu, nhưng giờ đây thực sự chúng đã trở thành một đài tưởng niệm về cuộc khủng hoảng khí hậu”.

Ông McNabb nói: “Những khu vực này đang chứng kiến ​​tốc độ tan chảy nhanh chóng của sông băng, điều này có thể khá đáng ngại".

Ông nói thêm: “Chúng tôi nhận thấy sự gia tăng lượng băng tan đang làm tăng nguồn nước cung cấp cho những con sông này… nhưng vấn đề là sau một thời gian, lượng nước này ngừng tăng và sẽ giảm khá nhanh sau đó".

Nguyên nhân băng tan

Ông McNabb cho biết, trong khi nghiên cứu không đi sâu vào nguyên nhân của việc băng tan, nhiệt độ tăng cao được các nhà khoa học cho là kết quả trực tiếp từ lượng khí thải do con người thải ra.

Ông nói: “Thật khó để phân biệt thực tế rằng nhiệt độ là nguyên nhân gây ra sự tan chảy với thực tế là con người là nguyên nhân gây ra sự gia tăng nhiệt độ".

Các nhà khoa học cho biết một khi băng tan, có thể mất nhiều thập kỷ hoặc thế kỷ để chúng quay trở lại.

Nghiên cứu nhắc lại rằng thế giới phải hạ nhiệt độ toàn cầu để làm chậm quá trình băng tan, bà Twila Moon, nhà băng học tại Trung tâm Dữ liệu Băng tuyết Quốc gia, người không tham gia nghiên cứu, cho biết.

Bà Moon nói: “Thành thật mà nói, tôi không hề mong đợi rằng các hành động quan trọng để giảm lượng khí thải và kiểm soát sự gia tăng nhiệt độ của Trái đất sẽ làm phát triển các sông băng của chúng ta. Chúng ta chỉ đang cố gắng giữ càng nhiều băng càng tốt và làm chậm tốc độ hao hụt".

Trong khi các nhà nghiên cứu xác định có các trường hợp tốc độ tan băng thực sự chậm lại từ năm 2000 đến năm 2019, như bờ biển phía đông của Greenland, nhưung họ cho rằng đó là do sự bất thường về thời tiết dẫn đến lượng mưa cao hơn và nhiệt độ thấp hơn.

Ông McNabb cho biết không có dấu hiệu cho thấy tình hình sẽ sớm thay đổi, nhưng vẫn còn thời gian để giảm tốc độ băng tan bằng cách giảm lượng khí thải.