Bắc Kinh ngày càng lo ngại

Kêu gọi cái gọi là “hệ thống trên toàn quốc” nhằm thúc đẩy các chương trình vũ khí hạt nhân và không gian của Trung Quốc, ông Tập đã khuyến khích các quan chức hàng đầu tập hợp các nguồn lực của họ và tập trung vào những đột phá quan trọng đối với tương lai của đất nước.

Ông Tập nói trong một hội nghị thượng đỉnh có sự tham dự của các nhà hoạch định chính sách cấp cao bao gồm cả Thủ tướng Lý Khắc Cường rằng Chính phủ nên đóng một vai trò tích cực hơn trong việc điều hành quá trình này.

Mặc dù khan hiếm thông tin chi tiết, nhưng sự can thiệp cá nhân của ông Tập cho thấy Bắc Kinh đang ngày càng lo ngại về những nỗ lực tăng cường của Washington nhằm ngăn chặn những nỗ lực của Trung Quốc để phát triển tiến bộ trong các lĩnh vực từ trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học đến thị trường chất bán dẫn toàn cầu trị giá 600 tỷ USD.

Mỹ, sau nhiều năm nhắm vào các công ty cụ thể như Huawei, thì giờ đây đang ban hành một loạt các hạn chế rộng hơn đối với toàn bộ nền kinh tế Trung Quốc. Chính quyền Tổng thống Biden đã thực hiện các biện pháp kiểm soát mới đối với việc bán chip trí tuệ nhân tạo cho khách hàng Trung Quốc, một đòn giáng mạnh vào sự phát triển của các công nghệ tiên tiến và đang cân nhắc một lệnh hành pháp nhằm cắt giảm đầu tư vào nước này.

Bà Kendra Schaefer, một đối tác của công ty tư vấn Trivium China có trụ sở tại Bắc Kinh, cho biết: “Chiến lược cạnh tranh của Mỹ đang nghiêng về phía kiềm chế Trung Quốc một cách trắng trợn hơn bằng cách ngăn chặn quyền tiếp cận các nguồn lực cần thiết để phát triển chất bán dẫn tiên tiến”.

“Các nhà lãnh đạo hàng đầu đang tìm cách biến công nghệ khoa học không chỉ là nỗ lực của Chính phủ, các nhà đổi mới và các nhà nghiên cứu, mà còn là nỗ lực của toàn xã hội không khác với cuộc chạy đua vũ trụ thời Liên Xô”, bà Schaefer nói thêm.

Sự leo thang các nỗ lực này của Hoa Kỳ sẽ chỉ gây ra thất vọng ngày càng tăng ở Bắc Kinh với sự thất bại kéo dài nhiều năm trong việc phát triển chất bán dẫn có thể thay thế mạch điện của Hoa Kỳ.

Đầu tư nghìn tỷ USD nhưng chưa thấy kết quả

Trung Quốc đã tung ra một loạt các thăm dò trong chiến dịch chống tham nhũng “Đả hổ diệt ruồi” vào các số liệu hàng đầu của ngành công nghiệp chip trong những tháng qua. Các quan chức cấp cao tức giận về cách hàng chục tỷ USD đổ vào lĩnh vực này trong thập kỷ qua đã không tạo ra các loại đột phá xuất hiện từ những nỗ lực khoa học cấp quốc gia trước đây, Bloomberg News đưa tin. Thay vào đó, người ta cho rằng Washington đã quản lý được Bắc Kinh mạnh mẽ và kiềm chế thành công tham vọng công nghệ của họ.

Khi kêu gọi sự can thiệp của Chính phủ, ông Tập đang theo đuổi một kịch bản rằng, trong những năm gần đây đã ưu tiên vai trò của các tổ chức Nhà nước hơn những DN tư nhân khổng lồ như Alibaba Group hoặc Tencent trong việc thúc đẩy tiến bộ công nghệ.

“Cần đạt được lợi thế cạnh tranh trong một số lĩnh vực nhất định để giành lấy các cơ hội chiến lược. Tổng hợp các nguồn lực để hoàn thành các công việc chính”, đài truyền hình nhà nước Trung Quốc trích dẫn lời ông Tập nói với một ủy ban cấp cao của Đảng Cộng sản do ông chủ trì.

“Vẫn còn phải xem họ có thể đạt được bao nhiêu tiến bộ. Bởi không giống như các nguồn lực, rất khó để “đổi mới” được chỉ đạo của nhà nước”, nhà phân tích Vey-Sern Ling của ngân hàng tư nhân lớn nhất Thuỵ Sỹ - Union Bancaire Privee cho biết.

Khoảng một nghìn tỷ USD tài trợ của Chính phủ đã được trích ra sử dụng cho sáng kiến công nghệ, một phần trong số đó sẽ được chính quyền trung ương và địa phương sử dụng để cùng đầu tư vào một loạt các dự án chip thế hệ thứ ba, Bloomberg News đưa tin. Các nhà sản xuất chip và viện nghiên cứu hàng đầu đã đệ trình đề xuất lên Bộ Khoa học và Công nghệ thông tin, tất cả đều tranh giành một vị trí trong chương trình quốc gia và một phần tài chính.

Ngoài khả năng tự cung tự cấp về công nghệ, ông Tập cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tiết kiệm năng lượng, thúc đẩy các tiến bộ chăm sóc sức khỏe và phát triển nông thôn - những ưu tiên chính sách quen thuộc của nhà lãnh đạo Trung Quốc.

Điều đó bao gồm việc sử dụng hiệu quả hơn các nguồn tài nguyên từ nước và ngũ cốc đến khoáng sản và nguyên liệu thô, Tân Hoa xã đưa tin, trích dẫn lời ông Tập.

Bên cạnh đó, ông Tập cũng kêu gọi giảm lượng khí thải carbon trong quá trình sản xuất hàng hóa và dịch vụ, đồng thời phản đối “tiêu dùng xa hoa và chi tiêu quá mức”.

“Trong số những thứ khác, Trung Quốc nên thiết lập một cơ chế định giá phản ánh sự khan hiếm tài nguyên cũng như chi phí thiệt hại sinh thái”, Tân Hoa xã trích dẫn lời ông Tập.

Sơn Tùng (Theo Bloomberg)