Công trình phi thường, “chưa từng có tiền lệ trên thế giới”

Cuối tháng 8/1988, khi tinh thần đổi mới, phát triển đất nước lan rộng khắp cả nước, cũng trong bối cảnh các thế lực nước ngoài lăm le dòm ngó vùng biển Việt Nam, Thường vụ Đảng ủy Quân chủng Hải quân đã báo cáo, đề nghị Bộ Chính trị cho chủ trương tổ chức lực lượng ra đóng tại các khu vực bãi cạn trên thềm lục địa phía Nam, làm chỗ dựa cho các hoạt động thăm dò, khai thác và nghiên cứu của các ngành thủy sản, dầu khí, khí tượng thủy văn. Hiện thực hóa ý tưởng này cũng chính là việc thể hiện ý chí quyết tâm lớn của Đảng, Nhà nước ta trên con đường phát triển kinh tế biển, từng bước hình thành chiến lược phát triển kinh tế biển phục vụ các mục tiêu xây dựng, phát triển đất nước, khẳng định chủ quyền của Việt Nam ở khu vực này.

Từ mục tiêu lớn ấy, trên cơ sở đề nghị của Quân chủng Hải quân, ngày 5/7/1989, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng (nay là Thủ tướng Chính phủ) đã ban hành Chỉ thị số 180 về việc xây dựng Cụm Kinh tế - Khoa học - Dịch vụ (gọi tắt là DK1) tại khu vực bãi đá ngầm trên thềm lục địa phía Nam, thuộc Đặc khu Vũng Tàu - Côn Đảo (nay là tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu). 

Tuy nhiên, từ chủ trương đến hiện thực là hành trình không hề dễ dàng. Ngày 6/11/1988, biên đội tàu HQ 713 và HQ 668 do Trung tá Phạm Xuân Hoa, Lữ đoàn trưởng Lữ đoàn 171 Hải quân chỉ huy, cùng đoàn khảo sát đã vượt sóng ra thềm lục địa phía Nam của Tổ quốc. Tháng 5/1989, các biên đội tàu của Lữ đoàn 171 và Hải đoàn 129 phối hợp với tàu kéo chuyên dụng của Bộ GTVT bắt đầu chở khung nhà giàn, cùng vật liệu sắt thép vượt sóng ra bãi cạn Phúc Tần.

Giữa trùng khơi mênh mông sóng nước, giữa địa chất, địa tầng, khí hậu  khắc nghiệt (nhà giàn DK1 được xây trên bãi san hô, nền đất bùn yếu với mực nước sâu hàng chục mét; Mực nước bãi san hô thấp nhất là 7m ở khu vực nhà giàn DK1/3 ở bãi Phúc Tần hiện nay; còn mực nước sâu nhất là 25m khu vực nhà giàn DK1/15 ở bãi Phúc Nguyên hiện nay; Mùa gió đông bắc, sóng cực đại cao đến 8m, sóng bão tố cao tới 15m có thể đánh trùm nước lên tòa nhà 5 tầng)… điều kiện vật tư, trang bị và cả kiến thức còn hạn chế, thời gian thi công thì gấp gáp … những người lính Hải quân tham gia thi công xây dựng hệ thống nhà giàn ngày ấy mới thấm thía hơn bao giờ hết câu nói “Xây một ngôi nhà trên đất liền đã khó, thì “xây nhà” trên biển càng khó hơn gấp vạn lần”.

Nhưng khi Tổ quốc cần, Tổ quốc gọi, thì dường như không thể có gì làm khó những người lính Việt Nam. Chạy đua với thời gian, thách thức với thời tiết… những người lính xây dựng công trình DK1 sau hơn một tháng chạy đua với sóng gió, ngày 10/6/1989, nhà giàn đầu tiên mang phiên hiệu Phúc Tần rộng khoảng 25m2 hoàn thành. Toàn bộ công trình nặng 250 tấn, cao 45m, trụ vững giữa Biển Đông. Tiếp sau đó, nhà giàn 3A Phúc Tần và 6A Ba Kè được gấp rút hoàn thiện. Đây chính là 3 nhà giàn đầu tiên, là “cột mốc chủ quyền quốc gia đặc biệt trên biển”, tiên phong chốt giữ thềm lục địa, nơi tiền tiêu của Tổ quốc.

 Thời điểm đó, nhận xét về sự ra đời của chuỗi nhà giàn DK1 này, nhiều nhà quan sát đã không ngần ngại đánh giá đây là công trình phi thường, “chưa từng có tiền lệ trên thế giới”.

Cho đến nay, đã có 20 nhà giàn được xây dựng trên thềm lục địa phía Nam biển Đông gồm 7 cụm DK1: Phúc Tần, Phúc Nguyên, Quế đường, Huyền Trân, Ba Kè, Tư Chính và Cà Mau.

Cùng với việc xây dựng các nhà giàn, Quân chủng Hải quân đã thành lập Khung quản lý DK1 (nay là Tiểu đoàn DK1) trực thuộc Lữ đoàn 171, làm nhiệm vụ quản lý, chốt giữ, bảo vệ các nhà giàn DK1 và các bãi đá ngầm trên thềm lục địa phía Nam Tổ quốc.

Dũng khí Việt Nam giữa biển trời

Những người lính Hải quân lý giải, DK còn có nghĩa là dũng khí. Dũng khí để có được chuỗi nhà giàn DK1 và dũng khí để bảo vệ bằng được DK1 cho đến ngày hôm nay. 

Và thực sự với dũng khí, khí phách ấy, 30 năm qua, mỗi nhà giàn DK1 là một cột mốc, hệ thống 20 nhà giàn DK1 đã thực sự trở thành vành đai thép trên biển, phục vụ hiệu quả chiến lược phát triển kinh tế biển; tạo sự liên hoàn từ đất liền ra quần đảo Trường Sa; khẳng định chủ quyền của Việt Nam ở Biển Đông.

Mọi sự so sánh đều là khập khiễng nhưng thực sự, để xây dựng nên DK1 đã khó khăn, gian nan, làm nhiệm vụ trên các nhà giàn DK1 cũng khó khăn, gian nan không kém. Gian nan ấy không chỉ là vấn đề nước ngọt, lương thực thực phẩm thiếu thốn, là sự xa cách biền biệt, đằng  đẵng với đất liền, với người thân, mà nguy hiểm nhất là luôn phải đối mặt với quân thù và thiên nhiên khắc nghiệt.

Cũng chính thiên nhiên khắc nghiệt đã làm đổ, chìm không ít nhà giàn. Các trận cuồng phong vào tháng 12/1990 ở nhà giàn DK1/3 Phúc Tần và năm 1998 ở nhà giàn DK1/6 Phúc Nguyên ghi dấu sự hy sinh của 6 cán bộ, chiến sĩ.

Nhưng phong ba bão táp cũng không thể làm thui chột bản lĩnh của “những người lính cụ Hồ”. Bất chấp giông bão, với tinh thần “còn người, còn nhà giàn”, các cán bộ chiến sĩ các nhà giàn DK1 vẫn kiên quyết không một lúc nào rời nhà giàn. Bên cạnh việc chống chọi kiên cường với thiên tai, để trụ vững lâu dài trên những ngôi nhà nổi giữa đại dương, cán bộ chiến sĩ các nhà giàn DK1 tìm mọi cách để tạo nguồn cung thực phẩm tại chỗ và họ đã thành công. Nước biển mặn  chát và sóng vỗ ầm ào đã không thể ngăn nổi màu xanh tươi mát nơi nhà giàn.

Trong những ngày qua, nhóm tàu Hải Dương 8 của Trung Quốc quay trở lại khu vực Bãi Tư Chính của Việt Nam; hành vi này xâm phạm nghiêm trọng vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam được xác định theo các quy định của Công ước Liên Hợp quốc về Luật Biển 1982. Việt Nam đã nhiều lần giao thiệp với Trung Quốc về vấn đề này, yêu cầu Trung Quốc chấm dứt ngay vi phạm, rút toàn bộ tàu ra khỏi vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, không có những hành vi làm gia tăng căng thẳng, gây phức tạp tình hình, đe dọa đến hòa bình, ổn định và an ninh ở Biển Đông cũng như ở khu vực. Các lực lượng chức năng trên biển của Việt Nam tiếp tục thực thi và bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam phù hợp luật pháp quốc tế và pháp luật của Việt Nam.

Về phần mình, những cán bộ chiến sĩ trên các nhà giàn cụm Tư Chính nói riêng, hệ thống nhà giàn DK1 vẫn luôn cảnh giác, vững chắc tay súng, hiên ngang canh giữ biển trời.

Thế hệ cán bộ chiến sĩ Hải quân hôm nay không thể không nhắc tới một vị tướng có tầm nhìn chiến lược về biển đảo, cố Thượng tướng Đô đốc Giáp Văn Cương, người đã khai sinh ra nhà giàn DK1. Năm 1989, tướng Cương lúc đó giữ cương vị Tư lệnh Hải quân. Vào thời điểm cách đây ba thập kỷ ông đã nhận thấy các giàn khoan dầu khí hoạt động nhất thiết phải có lực lượng bảo vệ vòng ngoài. Lực lượng này phải sử dụng Bộ đội Hải quân, đủ sức mạnh, am hiểu về biển đảo. Việc triển khai Hải quân ra trấn giữ theo “vòng cung” từ hướng biển trên phần thềm lục địa của Tổ quốc là đỉnh cao “chiến lược phòng thủ biển”, vừa bảo vệ an toàn cho các giàn khoan dầu khí hoạt động, khai thác và phát triển kinh tế biển trong tương lai, vừa có tầm chiến lược lâu dài, bảo vệ đất nước từ hướng biển. Bởi vậy, ngay từ năm 1985, tướng Cương đề xuất ý tưởng xây dựng nhà giàn DK1.

Hà Anh (Tổng hợp)