Đa dạng thị trường bất động sản

Mới đây, lấy ý kiến cho dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi), Bộ Xây dựng đã đề xuất sở hữu có thời hạn 50-70 năm đối với nhà ở chung cư. Mặc dù đây mới chỉ là một đề xuất của Bộ xây dựng nhưng ngay lập tức đã dẫn đến rất nhiều luồng tranh luận xoay quanh vấn đề này.

Ông David Jackson, Tổng Giám đốc Colliers tại Việt Nam chỉ ra, theo đề xuất của Bộ Xây dựng, thời hạn sở hữu nhà chung cư có thể được xác định theo thời hạn sử dụng của công trình, hoặc thời hạn sử dụng đất xây dựng nhà chung cư theo quy định của Luật Đất Đai 2013.

Theo ông, với phương án nào đi chăng nữa, Chính phủ Việt Nam đang hướng đến mục tiêu tăng trưởng ổn định cho thị trường bất động sản và một phần của định hướng này là xác định rõ các vấn đề về quyền sở hữu và thời hạn sở hữu.

"Với phương án 2 – áp dụng niên hạn căn hộ chung cư theo thời hạn sử dụng đất xây dựng nhà chung cư dựa trên Luật Đất Đai 2013, luật này còn đang trong quá trình nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung. Còn với phương án 1, tôi cho là có cơ sở, phục vụ cho mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội lâu dài. Song, rất cần một cách tiếp cận thấu đáo, có lộ trình cụ thể, đầy đủ phương án cho chủ sở hữu khi hết thời hạn sử dụng, các luật và quy định rõ ràng, đảm bảo thông tin và diễn giải đúng đắn. Khi đó, thị trường nhà ở sẽ đa dạng hơn, mở ra nhiều cơ hội hơn cho chủ sở hữu, nhà đầu tư và các đơn vị phát triển bất động sản", ông David Jackson nêu ý kiến.

Tổng Giám đốc Colliers Việt Nam đồng thời dẫn chứng, giá thị trường của căn hộ sở hữu có thời hạn nhìn chung thấp hơn giá của căn hộ sở hữu lâu dài trong cùng khu vực. Với những người muốn mua nhà sở hữu lâu dài và về sau truyền lại cho con cái, họ có thể chấp nhận mức giá cao hơn. Còn với người trẻ, các gia đình có khả năng tài chính vừa phải, hoặc nhà đầu tư quan tâm đến lợi suất cho thuê, họ có thể chọn những căn hộ sở hữu có thời hạn với mức giá phải chăng hơn và sau này có thể chuyển chỗ ở nếu thay đổi nhu cầu.

Về giá trị tài sản, thông thường giá trị cảm nhận của căn hộ sở hữu lâu dài cao hơn căn hộ sở hữu có thời hạn. Tuy nhiên, ông David Jackson cho rằng, giá trị không chỉ là giá cả mà còn tính đến các yếu tố như tiện ích, khả năng tiếp cận dịch vụ thiết yếu, kết nối với hạ tầng cơ bản.

"Nếu xét về lợi suất cho thuê hàng năm, một căn hộ có thời hạn sở hữu còn lại dưới 20 năm nhưng ở gần trung tâm, có đủ tiện ích và dịch vụ thiết yếu có thể có giá trị cao hơn một căn hộ sở hữu lâu dài nhưng ở khu vực ngoại vi, thiếu tiện ích và khó tiếp cận các dịch vụ thiết yếu", ông David Jackson nêu ví dụ.

Đảm bảo cơ hội tiếp cận nhà ở cho nhiều nhóm dân cư

Về mặt văn hóa, theo Tổng Giám đốc Colliers Việt Nam, nhiều người quan niệm nhà vừa là nơi an cư, vừa có thể truyền lại cho đời sau và vì vậy muốn có quyền sở hữu lâu dài. Song, ngày nay nhiều người muốn sống ở đô thị và lựa chọn chung cư. Vậy nên, ông David Jackson cho rằng, đảm bảo cơ hội tiếp cận nhà ở phù hợp với nhu cầu và khả năng của các nhóm dân cư, với nhiều loại hình nhà ở có thời hạn sở hữu đa dạng là cần thiết.

Bên cạnh đó, theo ông, việc áp dụng thời hạn sở hữu căn hộ chung cư còn giúp giải quyết các khó khăn trong công tác quản lý và phát triển đô thị. Cũng như các loại hình nhà ở khác, chất lượng công trình nhà chung cư giảm dần khi càng gần cuối thời hạn sử dụng (được xác định theo tuổi thọ thiết kế và tuổi thực tế), ảnh hưởng đến an toàn tính mạng và tài sản của cư dân.

"Áp dụng thời hạn sở hữu căn hộ chung cư đồng nghĩa sẽ có nhiều cơ hội để tái phát triển hoặc chuyển mục đích sử dụng đất khi thời hạn kết thúc, từ đó phục vụ tốt hơn nhu cầu xã hội trong tương lai. Điều này còn giúp tạo cơ hội tiếp cận nhà ở cho các thế hệ tiếp theo, vì đất đai là nguồn tài nguyên hữu hạn", ông David Jackson nêu.

Vị chuyên gia đồng thời cho rằng, cần có các phương án để chủ căn hộ chung cư chọn lựa khi gần hết thời hạn sở hữu. Ví dụ, họ có thể thanh toán một mức phí bổ sung để gia hạn thời hạn sở hữu hoặc tham gia bán tập thể cho một bên thứ ba theo mức đền bù thỏa đáng.

"Quyền sở hữu căn hộ chung cư có thời hạn là điều không mới ở các nước trên thế giới. Nhưng vì đây là một đề xuất mới với nhiều người ở Việt Nam, rất cần xem xét và bàn thảo thận trọng, cân nhắc lộ trình hợp lý, đảm bảo cân bằng hài hòa lợi ích để có thể đạt được mục tiêu dài hạn", ông David Jackson nhấn mạnh.