Vị tướng toàn tài; Nhà chỉ huy quân sự có tài thao lược kiệt xuất, bậc thầy về chiến lược, chiến thuật quân sự; Chuyên gia lỗi lạc hàng đầu về đường lối chiến tranh nhân dân; Nhà chiến lược vĩ đại; Danh tướng của thế giới; Thiên tài quân sự lớn nhất của thế kỷ 20… “Con người của những mỹ từ” - nhận định ấy của một học giả về Đại tướng Võ Nguyên Giáp - hẳn là hoàn toàn chính xác. Trong khuôn khổ có hạn của bài báo này, chỉ xin được viện dẫn một số trong vô vàn những góc nhìn đầy thán phục của dư luận và báo chí thế giới về “Tướng Giáp” - vị tướng lừng danh của nước Việt.

“Một trong những thống soái lớn của mọi thời đại”

Đó là nhìn nhận của Tướng Peter Macdonald - nhà nghiên cứu khoa học lịch sử quân sự người Anh. Trong cuốn Giap an assessment, Tướng Peter Mac Donald  khẳng định: “Từ năm 1944-1975, cuộc đời của Võ Nguyên Giáp gắn liền với chiến đấu và chiến thắng, khiến ông trở thành một trong những thống soái lớn của mọi thời đại. Với 30 năm làm tổng tư lệnh và gần 50 năm tham gia chính sự ở cấp cao nhất, ông tỏ ra là người có phẩm chất phi thường trong mọi lĩnh vực của chiến tranh. Khó có vị tướng nào có thể so sánh với ông trong việc kết hợp chiến tranh du kích với chiến tranh chính quy. Sự kết hợp đó xưa nay chưa từng có”.

Cùng chung nhận định này là Đại tướng Mỹ William Westmoreland. Vị Tổng tư lệnh quân đội Mỹ trong Cuộc chiến tranh Việt Nam (1964 - 1968), sau nhiều pha “đấu trí” với “Tướng Giáp” trên chiến trường miền Nam Việt Nam đã phải “ngả mũ kính phục” mà rằng: “Mọi đức tính tạo thành một thống lĩnh quân sự lớn, như sự quyết đoán, sức mạnh tinh thần, khả năng tập trung trí tuệ và hành động, trí thông minh, tất cả đều có ở Tướng Giáp - một thống soái vĩ đại”. 

Nhà sử học quân sự Mỹ Cecil Curay chia sẻ niềm thán phục: “Trong suốt thời gian đó, ông không chỉ trở thành một huyền thoại mà còn trở thành một thiên tài quân sự lớn nhất của thế kỷ XX và là một trong những thiên tài quân sự lớn nhất của tất cả các thời đại”… 

Duncan Townson - tác giả cuốn “Những vị tướng lừng danh” (xuất bản ở London nhân dịp giải phóng miền Nam) thì coi Võ Nguyên Giáp là một trong 21 vị danh tướng trong vòng 25 thế kỷ qua, từ thời xa xưa với Alexandre Đại đế đến Hannibal rồi đến thời hiện đại, với Georgy Konstantinovich Zhukov... Bernard Fall - một sử gia phương Tây khẳng định trong cuốn “Võ Nguyên Giáp - con người và huyền thoại” rằng: “Trong một tương lai có thể thấy trước, phương Tây chưa thể đào tạo được một vị tướng nào có thể so sánh kịp với Tướng Giáp”. 

“Đánh là thắng, chỉ đánh khi chắc thắng, nếu không thắng thì không đánh”

Tạp chí Time của Mỹ- tờ tạp chí nhiều lần đăng tải bài viết về Đại tướng Võ Nguyên Giáp, trong số ra ngày 9/2/1968, đã từng có bài viết mang tựa đề “North VietNam: The Red Napoleon” (Napoleon “Đỏ”) trong đó viện dẫn một câu nói nổi tiếng của đại tướng Võ Nguyên Giáp, “Skike to win, Skike Only when Success is Certain, if it is not, then dont’ strike” (Tạm dịch: Đánh là thắng, chỉ đánh khi chắc thắng, nếu không thắng thì không đánh) như một cách ngầm bộc lộ sự khâm phục dành cho bản lĩnh, tài năng chiến trận của vị danh tướng Việt Nam. 

Tài thao lược kiệt xuất cũng là góc nhìn nhà báo, nhà sử học người Mỹ Stanley Karnow về Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Trong bài viết được đăng trên tờ New York Times tháng 6/1990, Stanley Karnow đã không ngần ngại khẳng định: “Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Tổng tư lệnh của quân đội Cộng sản Việt Nam là một trong những vị tướng tài giỏi nhất lịch sử thế giới… Là một nhà chiến lược táo bạo, một tư duy logic tài năng và một nhà tổ chức không biết mệt mỏi, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã chiến đấu suốt hơn 30 năm, biến một đội quân du kích áo vải ít ỏi thành một trong những quân đội hiệu quả nhất của thế giới…”.

Stanley Karnow cũng đã không ngần ngại liệt tướng Giáp vào hàng ngũ những danh nhân quân sự lừng lẫy thế giới: “Ông là người ngang hàng với các nhà lãnh đạo quân sự vang dội như Grant, Lee, Rommel và MacArthur”.

Cũng đánh giá rất cao tài thao lược của Tướng Võ Nguyên Giáp, trong tác phẩm “Chiến thắng bằng mọi giá - Đại tướng Võ Nguyên Giáp, thiên tài của Việt Nam”, nhà sử học quân sự Mỹ Cecil Curay cũng đã viết: “Tướng Giáp, vị tướng duy nhất trong lịch sử hiện đại tiến hành chiến đấu chống kẻ thù từ thế vô cùng yếu, thiếu trang bị, thiếu nguồn tài chính, dù mới đầu trong tay chưa có quân, vậy mà vẫn liên tiếp đánh bại đế quốc Nhật, thực dân Pháp (một đế chế thực dân số 2) và quân đội Mỹ (một trong hai siêu cường thế giới)... Ông Giáp là chuyên gia hiện hữu vĩ đại nhất về chiến tranh nhân dân... là một vị tướng hậu cần vĩ đại của mọi thời đại”.

Còn tờ Times Asia, trong một số báo đặc biệt hồi năm 2006, việc đưa vị tướng kiệt xuất của Việt Nam vào chuyên đề các “Anh hùng châu Á” cũng như một sự công nhận về tầm vóc của đại tướng Võ Nguyên Giáp. Cũng trong chuyên đề này, Times Asia đã chia sẻ góc nhìn, rằng: Nhờ tài cầm quân của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, quân đội Việt Nam đã chiến thắng lẫy lừng trong chiến dịch quân sự kéo dài 56 ngày đêm và tiêu diệt tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ của thực dân Pháp năm 1954, đánh dấu sự cáo chung của chủ nghĩa thực dân tại Việt Nam. Chiến thắng Điện Biên Phủ là thắng lợi đầu tiên của một lực lượng kháng chiến châu Á đánh thắng quân đội thực dân trong một trận chiến quy mô và làm tiêu tan huyền thoại về sự vô địch của phương Tây thời đó.   

Tờ Washington Post số ra ngày 5/10/2013, trong loạt chuyên đề  5 trang tưởng nhớ Đại tướng Võ Nguyên Giáp, đã nhấn mạnh: “Với các học giả quân sự khắp thế giới, ông là một trong những nhà chiến lược hàng đầu trong việc áp dụng nghệ thuật chiến tranh du kích hiện đại. Suốt gần ba thập kỷ, tướng Giáp đã lãnh đạo quân giải phóng trong cuộc chiến với những kẻ thù hùng mạnh và được trang bị vũ khí hiện đại hơn nhiều. Đối với hàng triệu người Việt Nam, chiến thắng Điện Biên Phủ không chỉ đơn thuần là thắng lợi quân sự. Nó còn là chiến thắng về tâm lý và tinh thần đối với một nước đế quốc đã áp bức họ trong vài chục năm. Chiến thắng ấy cũng khiến tên tuổi của Tướng Giáp trở thành một huyền thoại”.

Và thực tế, không chỉ là những nhận định của báo giới và các sử gia, Hội đồng khoa học Hoàng gia Anh năm 1984 đã bầu chọn Đại tướng Võ Nguyên Giáp là một trong 10 danh nhân quân sự vĩ đại nhất thế giới. Tân bách khoa toàn thư của nước Anh (xuất bản năm 1985) trong chuyên mục giới thiệu các danh tướng thế giới từ thời cổ đại cho đến ngày nay, đã giới thiệu hai danh tướng Việt Nam là Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn (tập 10, tr.88) và Đại tướng Võ Nguyên Giáp (tập 10, tr. 493 - 494).

Bách khoa toàn thư quân sự Bộ Quốc phòng Mỹ, xuất bản năm 1993 viết: “Tài thao lược của Tướng Giáp về chiến lược, chiến thuật và hậu cần được kết hợp nhuần nhuyễn với chính trị và ngoại giao... Sức mạnh hơn hẳn về kinh tế, tính ưu việt về công nghệ cùng với sức mạnh áp đảo về quân sự và hỏa lực khổng lồ của các quốc gia phương Tây đã phải khuất phục trước tài thao lược của một vị tướng từng một thời là thầy giáo dạy sử”.

Hà Anh