Theo dõi báo trên:
Khi Randy Conrads cho ra mắt Classmate.com, mô hình sơ khai nhất của một mạng xã hội, vào tháng 11 năm 1995, hẳn ông cũng không ngờ thứ mà mình tạo ra đã thay đổi thế giới đến mức nào. Một năm sau khi Classmate.com chào đời, Andrew Weinreich - một doanh nhân khởi nghiệp người Mỹ, giới thiệu với công chúng SixDegrees.com. Đấy là một trong những trang MXH đầu tiên ở dạng chung được sử dụng rộng rãi và là hình mẫu để giới công nghệ cho ra đời các trang MXH thành công hơn dựa trên “mô hình mạng vòng kết nối xã hội” như Friendster, MySpace, LinkedIn, XING và đặc biệt là Facebook.
Facebook và nhiều MXH khác ra đời sau đó như Instagram, Twitter hay các nền tảng chia sẻ video như Youtbe và TikTok nhanh chóng phát triển, cung cấp cho người dùng những nội dung cực kỳ phong phú, nhanh và dễ tiếp cận. Độc giả, khán giả dần quen với những nền tảng trực tuyến này và quay lưng lại với những phương tiện báo chí truyền thống, khiến báo chí thế giới lao đao và rồi bị bóp nghẹt.
Việc buộc các nền tảng công nghệ như Google chia sẻ lợi nhuận từ việc sử dụng nội dung báo chí đang là một xu thế mới để giúp báo chí có thêm nguồn thu và giành lại độc giả. Ảnh: Getty
Cuộc chiến ngày càng trở nên không cân sức, trên bình diện toàn thế giới, khiến ngay cả những tập đoàn truyền thông hùng mạnh nhất cũng sứt đầu mẻ trán. Chẳng hạn như tập đoàn truyền thông khổng lồ News Corp năm 2020 đã phải ngừng in hơn 100 tờ báo địa phương và khu vực, tương đương 2/3 số đầu báo mà tập đoàn “tỷ đô” này sở hữu.
Tại Việt Nam, cũng khó mà đếm đủ những tờ báo, đặc biệt là báo in, phải đóng cửa hoặc sống lay lắt do bị MXH lấn lướt, lấy đi gần hết độc giả và dĩ nhiên, kèm theo đó là doanh thu cũng “bốc hơi” theo. Đấy là chưa kể, ngay cả những tòa soạn trụ lại được trước cuộc xâm lăng của MXH, cũng phải chuyển mình và “đồng hóa” với đối thủ.
Chẳng hạn như phương pháp đưa tin của báo chí truyền thống cũng phải thay đổi, với tiêu chí tốc độ và đa phương tiện là ưu tiên hàng đầu. Cách làm thay đổi, mô hình tổ chức của các tòa soạn cũng thay đổi. Giờ đây có một trụ sở lớn có thể không còn cần thiết nữa. Năm ngoái, Reach, chủ sở hữu của các đầu báo lớn tại Anh như Mirror, Express và Star, đang lên kế hoạch đóng cửa hầu hết các tòa soạn của mình để nhân viên làm việc từ xa tại nhà hoặc qua máy tính xách tay trong quán cà phê.
Gọi thực trạng đó là thích nghi với thời đại cũng được. Nhưng cũng chẳng sai nếu nói như nhà báo Chris Blackhurst - cựu Tổng Biên tập của tờ The Independent (Anh) rằng “đấy là cái chết của các tòa soạn”.
Nhưng ở đời, cái gì quá cũng không tốt. Sự phát triển chóng mặt của các mạng xã hội cũng đồng thời bộc lộ mặt trái của những nền tảng này, đó là tin giả tràn lan do thiếu kiểm soát, dữ liệu người dùng bị xâm phạm và thất thoát hàng tỷ USD tiền thuế mà đáng ra các chính phủ có thể thu được từ các tờ báo.
Do đó, các nhà làm luật trên thế giới gần đây đã ý thức được rằng, cần phải có chế tài quản lý MXH và những nền tảng công nghệ. Cho đến lúc này, công cuộc kiểm soát MXH đã giành được những thắng lợi đáng khích lệ ở nhiều nơi, nhiều mặt trận.
Tháng 3/2021, Úc công bố đạo luật “Thương lượng giữa nền tảng kỹ thuật số và truyền thông tin tức”, trong đó bắt buộc các công ty công nghệ sở hữu mạng xã hội và những nền tảng chia sẻ thông tin như Facebook và Google, phải thỏa thuận với các nhà xuất bản để trả tiền khi chia sẻ tin tức từ báo chí.
Luật này của Úc được thiết kế để giải quyết việc mất doanh thu quảng cáo từ các hãng tin truyền thống vào tay những gã khổng lồ công nghệ. Ước tính tại Úc, trung bình cứ 100 USD chi tiêu cho quảng cáo trực tuyến thì 53 USD được chuyển đến Google, 28 USD cho Facebook và 19 USD là miếng bánh dành cho phần còn lại.
Rất nhiều thông tin do báo chí mất công sức và tiền bạc để có được, nhưng đã và đang bị các MXH sử dụng miễn phí để kiếm lời và giành giật độc giả từ chính báo chí. Ảnh: GI
Việc mất doanh thu quảng cáo được bù đắp một phần bằng các thuê bao đăng ký nhưng không đủ để ngăn chặn việc các cơ quan truyền thông bị phá sản và đóng cửa. Trong khi đó, Google và Facebook lại hoạt động rất tốt. Vào năm 2019, tức 1 năm trước khi đạo luật của Úc ra đời, Google đã kiếm được 4,3 tỷ USD doanh thu quảng cáo ở Úc, còn Facebook kiếm được 700 triệu USD, theo tài liệu nộp cho Ủy ban Chứng khoán và Đầu tư Úc.
Sau Úc, cũng trong năm 2021, đến lượt Liên minh châu Âu (EU) công bố “Chỉ thị Bản quyền Kỹ thuật số” với một loạt các biện pháp đặc biệt nhằm tạo ra một thị trường công bằng hơn cho báo chí, khiến các nhà cung cấp dịch vụ chia sẻ nội dung trực tuyến phải trả thù lao cho báo chí nói chung, các nhà báo tạo ra nội dung tin tức nói riêng.
Những bước tiến của Úc và cộng đồng các nước EU đã truyền cảm hứng nhiều nước khác tiến lên. Hiện giờ, các nhà làm luật tại nhiều quốc gia, bao gồm Brazil, Ấn Độ, Indonesia, New Zealand, Nam Phi,… đang theo đuổi các chính sách để khiến Big Tech trả tiền cho tin tức mà họ lấy từ báo chí.
Riêng tại Mỹ, một dự luật có tên Bảo tồn và Cạnh tranh Báo chí (JCPA) cũng đang nhận được sự ủng hộ của lưỡng đảng. Dự luật này nhắm tới việc cung cấp cho các nhà xuất bản tin tức và đài truyền hình quyền hạn lớn hơn để thương lượng chung với các công ty truyền thông xã hội, như Facebook, Google hay Twitter, nhằm có được phần doanh thu quảng cáo lớn hơn.
Không chỉ các chính phủ, bản thân những tập đoàn báo chí cũng quyết chiến với các hãng công nghệ. Minh chứng mới nhất là việc báo New York Times vừa đạt thỏa thuận trị giá 100 triệu USD với tập đoàn Alphabet để cung cấp tin tức trong vòng 3 năm cho Google.
TikTok mới đây cũng cho biết họ sẽ tung ra một sản phẩm cho phép các nhà tiếp thị đặt quảng cáo bên cạnh nội dung của các nhà xuất bản tin tức cao cấp. Một nửa doanh thu quảng cáo trong dịch vụ này sẽ được chia cho các tổ chức báo chí đó.
Việc bắt các MXH, các nền tảng công nghệ chia sẻ thông tin phải trả tiền cho tin tức, nội dung mà họ lấy từ báo chí, chính là hy vọng lớn để cho báo chí tồn tại và phát triển. Đó cũng chính là một cách rất thiết thực và trực tiếp để các báo chí truyền thống giành lại độc giả từ các nền tảng truyền thông xã hội.
Nguyễn Khánh
Thích
(CLO) Sáng 31/3, một vụ hỏa hoạn xảy ra tại một xưởng phế liệu ở khu vực phường Hòa Thọ Tây, quận Cẩm Lệ, TP Đà Nẵng. Do có nhiều vật liệu dễ cháy nên ngọn lửa nhanh chóng bùng phát mạnh, tạo ra cột khói đen cao hàng chục mét.
(CLO) Một công ty khởi nghiệp của Đức đã chế tạo một tên lửa quỹ đạo với hy vọng có thể phóng vệ tinh vào không gian từ châu Âu trong tương lai. Tuy nhiên, chuyến bay thử nghiệm đã thất bại.
(CLO) Tổng thống Mỹ Donald Trump đe dọa sẽ áp đặt các lệnh trừng phạt thứ cấp đối với dầu Nga, trừ khi Moscow đồng ý ngừng bắn tại Ukraine.
(CLO) Hai ngày sau trận động đất mạnh 7,7 độ richter tàn phá Myanmar, người dân tại thành phố Mandalay vẫn đang tìm kiếm người sống sót giữa đống đổ nát, trong khi những dư chấn liên tục làm rung chuyển khu vực.
(CLO) Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố "không đùa" khi nói về khả năng tiếp tục nắm quyền sau nhiệm kỳ hiện tại, dù Hiến pháp Mỹ chưa cho phép điều đó.
(CLO) Sáng nay (31/3), giá vàng trong nước đạt mức trên 101 triệu đồng/lượng, rủi ro mua vào tại vùng giá đỉnh là điều mà nhà đầu tư cần đặc biệt cân nhắc.
(CLO) Lào Cai, dải đất biên cương hùng vĩ, không chỉ giữ vai trò "phên dậu" về mặt địa chính trị, mà còn là "mảnh đất vàng" trù phú đang vươn mình trỗi dậy. Nơi đây, "bản giao hưởng" phát triển đang được viết nên, hòa quyện giữa tiềm năng nội tại mạnh mẽ và khát vọng vươn tầm, tạo nên sức hút khó cưỡng trên bản đồ kinh tế - xã hội vùng Tây Bắc.
(CLO) Châu Âu từ lâu đã phải đối mặt với tình trạng suy giảm dân số, nhưng một số quốc gia, đặc biệt là ở Đông Âu, thậm chí còn rơi vào tình trạng khủng hoảng kép: tỷ lệ sinh thấp kết hợp với làn sóng di cư ồ ạt.
(CLO) Công ty TNHH TMD & XD Bảo Hưng vừa đăng tải thông tin cho gói thầu thuộc dự án "Chăm sóc, duy trì hệ thống cây xanh đã trồng trên đường Võ Chí Công, đoạn từ Km6+400 - Km42+880", do Sở Xây dựng tỉnh Quảng Nam làm chủ đầu tư.
(CLO) Cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ là tuyến đường huyết mạch, cửa ngõ của Thủ đô Hà Nội với hàng ngàn lượt xe di chuyển mỗi ngày. Đặc biệt thường xuyên ùn tắc vào dịp nghỉ lễ, Tết nên tuyến đường đang được nghiên cứu đầu tư mở rộng.
(CLO) Mỹ cảnh báo áp thuế 25-50% lên dầu Nga nếu Moskva không đạt thỏa thuận chấm dứt xung đột Ukraine một cách hòa bình.
(CLO) Phiên bản nâng cấp giữa vòng đời Honda HR-V 2025 được bổ sung thêm trang bị công nghệ, có phiên bản hybrid để cạnh tranh Yaris Cross và Xforce.
(CLO) Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng thành phố Thanh Hóa vừa đăng tải biên bản mở thầu gói thầu xây lắp số 8, thuộc dự án "Đại Lộ Nam Sông Mã giai đoạn 2, đoạn từ phường Quảng Hưng đến hết địa phận phường Quảng Tâm".
(CLO) Giới chuyên gia cho rằng, nhịp chỉnh của thị trường chứng khoán tuần qua là cần thiết cho sóng tăng ở phía trước. Nhà đầu tư nên duy trì sự thận trọng trong chiều hướng mua và kiên nhẫn chờ đợi VN-Index kiểm tra ngưỡng hỗ trợ mới mạnh tay giải ngân cho vị thế mua ròng.
(CLO) CTCP Coninco Công nghệ xây dựng và môi trường vừa đăng tải thông tin mời thầu cho gói thầu số 10, thuộc Dự án "Cải tạo, nâng cấp đường tỉnh 338, đoạn từ nút giao đường dẫn cầu Bến Rừng đến Quốc lộ 18".
(CLO) Vinafood II (VSF) đặt mục tiêu lợi nhuận trước thuế năm 2025 tăng 20,3% dù đang phải gánh khoản lỗ lũy kế khổng lồ gần 2.800 tỷ đồng và tiếp tục không chia cổ tức năm thứ nhiều liên tiếp.
(CLO) Ở các vùng quê rộng lớn của Trung Quốc, AI đang dần trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực cho nông dân, cung cấp lời khuyên về mọi thứ, từ chăn nuôi lợn đến kiểm soát sâu bệnh.
(CLO) Hôm 25/3, OpenAI ra mắt GPT-4o, một mô hình AI có khả năng tạo ra hình ảnh chính xác, chân thực và mang phong cách nghệ thuật đặc trưng.
(CLO) Trong một thông báo mới vào ngày 29/3, Microsoft đã chính thức loại bỏ script bypassnro.cmd - công cụ được nhiều người dùng ưa chuộng để bỏ qua yêu cầu đăng nhập tài khoản Microsoft khi cài đặt Windows 11.
(CLO) Tối 28/3, Elon Musk thông báo đã bán mạng xã hội X cho công ty trí tuệ nhân tạo xAI của chính mình với giá 45 tỷ USD.
(CLO) Tiền điện tử ngày càng trở thành mục tiêu của tội phạm mạng, với những vụ trộm trị giá hàng tỷ USD. Để truy vết tài sản bị đánh cắp, các nhà báo cần đến sự hỗ trợ của các công cụ phân tích blockchain mạnh mẽ.
(CLO) Bạn có thường xuyên kiểm tra cửa ra vào trước khi đi ngủ để đảm bảo rằng chúng đã được khóa chưa? Nếu có, bạn cũng nên áp dụng nguyên tắc tương tự cho các tài khoản trực tuyến quan trọng của mình, đặc biệt là tài khoản Google.
(CLO) Trong nhiều năm qua, quá trình phát triển Android luôn diễn ra một cách công khai, cho phép cộng đồng theo dõi tiến độ làm việc của Google. Tuy nhiên, điều này sắp thay đổi.
(CLO) Một nhà báo truyền hình nhà nước Nga đã thiệt mạng và người quay phim của cô bị thương nặng do trúng mìn ở vùng Belgorod của Nga gần biên giới với Ukraine, theo đài truyền hình nhà nước Nga đưa tin hôm thứ Tư.
(CLO) Microsoft thu về 245 tỷ USD trong năm tài chính 2024, chủ yếu nhờ các dịch vụ đám mây, phần mềm văn phòng và trò chơi điện tử.
(CLO) Những người sử dụng ChatGPT thường xuyên có xu hướng cô đơn hơn, phụ thuộc cảm xúc vào công cụ AI nhiều hơn và có ít mối quan hệ xã hội ngoài đời thực, theo nghiên cứu mới từ OpenAI và MIT Media Lab.
