HÌnh ảnh cựu Tổng thống Mỹ George H.W. Bush trong thời kỳ tại chức. Ảnh: Reuters

Ông đã qua đời hôm 30/11 ở tuổi 94, gia đình ông cho hay. Ông đã ra đi 7 tháng sau khi vợ ông, Barbara từ trần (ngày 17/4/2018).

Đảm nhiệm vai trò Tổng thống Mỹ từ năm 1989 tới năm 1993, nhiệm kỳ của ông được đánh dấu bởi 2 sự kiện chính: đáp trả hành động tấn công Kuwait của Iraq dưới thời Tổng thống Saddam Hussein năm 1990 và việc tăng thuế trái lời hứa.

Tại thời điểm cuộc chiến tranh lạnh đã sắp đến hồi kết, các hành động quân sự và ngoại giao cứng rắn của ông Bush đã khiến nước Mỹ vươn lên trở thành cường quốc hàng đầu thế giới.

Sau khi ông Bush tuyên bố hành động xâm lăng của ông Saddam "là không thể chấp nhận", quân đội của Mỹ đã có hành động đáp trả, trong đó có việc chiếm thủ đô Baghdad chỉ trong một tấc. Tỷ lệ ủng hộ của ông Bush tại thời điểm đó đã tăng tới 90%.

20 tháng sau đó, vào năm 1992, ông Bush đã thua trong cuộc tái tranh cử trước ứng viên đảng Dân chủ Bill Clinton, khi ông Clinton tập trung chủ yếu vào nền kinh tế nước nhà còn ông Bush thì lại tập trung nhiều vào các chính sách đối ngoại.

Gia đình nhà Bush là gia đình thứ 2 của nước Mỹ có cả cha và con làm Tổng thống. Trước đó, John Adams và John Quincy Adams đã đảm nhiệm vai trò Tổng thống Mỹ trong những nhiệm kỳ 1797-1801 và 1825-1829. Thời đại chính trường của gia đình còn bao gồm cả việc cha của ông đảm nhiệm vai trò Nghị sĩ Mỹ và con trai khác của ông, Jeb từng đảm nhiệm chức vụ thống đốc bang Florida.

George Herbert Walker Bush là một thành viên đảng Cộng hoà, được biết tới bởi tầm nhìn ngoại giao và khả năng đàm phán với đảng Dân chủ. Ông là một biểu tượng của thời kỳ hoà đàm giữa hai đảng trước khi tiến tới khoảng thời gian căng thẳng song đảng trong chính quyền như hiện tại.

Khi ông chấp nhận chức ứng viên Tổng thống đảng Cộng hoà vào năm 1988, ông Bush, người đang đảm nhiệm vai trò Phó Tổng thống của chính quyền ông Ronald Reagan đã cố gắng chiếm được cảm tình của các thành viên đảng. Ông đã cam đoan với các thành viên đảng rằng: "Hãy nhìn môi tôi này. Sẽ không có thuế mới".

Tuy nhiên sau đó, ông Bush đã chấp nhận tăng thuế để giảm thiểu thâm hụt ngân sách của chính phủ. Điều này đã làm đảng Cộng hoà tức giận và khiến ông gặp phải một cuộc tái tranh cử đầy khó khăn khi phải đối chọi trước với một ứng cử viên khác của đảng Cộng hoà, Pat Buchanan.

Dù có thể dễ dàng dành chiến thắng trước ông Buchanan, ông Bush lại không thể thuyết phục được người dân Mỹ bầu cho mình.

Ông Clinton đã chiến thắng chỉ với 43% phiếu bầu.

Thất bại của ông Bush đã là một bài học cho đảng Cộng hoà trong cuộc chiến về ngân sách và chi tiêu của chính phủ.

Nhiều năm sau đó, vào năm 2014, ông đã được trao giải thưởng Dũng cảm danh dự vì thoả hiệp ngân sách trong năm 1990 bởi quỹ JFK, "vì đã đặt lợi ích của đất nước trên lợi ích của đảng".

Tổ chức này nhận định:" Dù cho thoả hiệp ngân sách năm 1990 có thể làm mất đi cơ hội tái tranh cử của mình, ông đã làm những gì ông nghĩ là tốt nhất cho đất nước, và đã giúp cho đất nước có đà tăng trưởng trong những năm sau đó".

Một thành công khác trong nhiệm kỳ 4 năm của ông Bush có thể kể đến cải thiện cơ sở hạ tầng giao thông đất nước, cũng như thiết kế dành cho người tàn tật tại các toà nhà.

Năm 1990, ông cũng đã ban hành đạo luật cho người tàn tật, cấm các hành động kỳ thị với những người này tại nơi làm việc và đảm bảo họ có thể sử dụng các dịch vụ công một cách công bằng.

Ông đã ủng hộ đạo luật này mặc cho một số thành viên đảng của ông phản đối.

Hoàng Việt