RAP được viết tắt từ ba từ độc lập: Rhythm – And – Poetry (tạm dịch: Giai điệu và thơ). Thể loại âm nhạc này được cho là có xuất xứ từ các khu ổ chuột nghèo nàn, nhiều tệ nạn. Ca từ, xuất thân và lối sống của nhiều ca sĩ rap nổi tiếng thế giới như Eminem, Snooop Dogg... dường như càng củng cố lý thuyết: Rap gắn với những thứ tệ nạn và trụy lạc.

Nhiều người hát nhạc Rap Việt cũng dính vào những scandal xấu xí. Gần đây nhất là sự việc rapper Richchoi (tên thật là Lê Anh Đức) cùng ê-kíp của mình thực hiện hành vi phản cảm khi quay MV: Đốt sách của học sinh trường Amsterdam (Hà Nội). Khi công chúng trẻ tuổi phản đối thì va phải thái độ “ngón tay thối” của Richchoi.

Trên thực tế để tìm kiếm những bài Rap có ca từ bậy bạ, tục tĩu hoàn toàn không khó, thậm chí nhan nhản trên nhiều diễn đàn âm nhạc. Những điều này góp phần tạo nên một định kiến về nhạc Rap.

Cho đến khi Đen Vâu xuất hiện.

Nhiều người thích những bài nhạc của Đen Vâu. Gần 2 triệu người đăng ký theo dõi trang Youtube của Đen là con số có thật. Nhất là “Show của Đen” – live show đầu tiên của Đen với 5 nghìn vé đã bán hết sạch chỉ trong vòng có 8 phút là một minh chứng về sức hút của chàng trai này.

Nhạc của Đen Vâu giản dị, mộc mạc. Đặc biệt anh có lối gieo vần, ví von rất đặc trưng, tựa như một thứ “vân tay” trong hoạt động nghệ thuật.

Trong bài hát “Đố em biết anh đang nghĩ gì”, chất mộc mạc của Rap thể hiện rất rõ ràng, đầy ngẫu hứng nhưng rất nhuần nhuyễn, cho thấy một sự chăm chút nghiêm túc. “Đổ chéo” – “bổ béo”, “bút vàng” – “ngút ngàn”, “chất phác” – “thất bát”, hay “ngủ nghê” – “cũ ghê” – “chủ đề” – “ủ tê”... Tất cả những ca từ đậm chất Rap nhưng không gân guốc, khiên cưỡng, không phải căng thẳng đối đầu với đời sống như những thiên kiến về Rap.

Hay lối đối sánh gợi nhiều liên tưởng khiến người ta phải bật cười vì hài hước như trong “Anh đếch cần gì nhiều ngoài em” là hình ảnh của “chùm nho”, “con cáo”; Trong “Lối nhỏ” xuất hiện cách so sánh như biền ngẫu: “đại lộ” - “lối nhỏ”:

“Em vào đời bằng đại lộ còn anh vào đời bằng lối nhỏ

Anh nhớ mình từng thổ lộ, anh nhớ rằng em đã chối bỏ

Anh nhớ chuyến xe buổi tối đó, trên xe chỉ có một người ngồi

Anh thấy thật buồn nhưng nhẹ nhõm, anh nhớ mình đã mỉm cười rồi”.

Đen không ngần ngại bày tỏ nỗi lòng mình, đặt ra những câu hỏi về thực tại, về những ước mơ, về tình yêu, về thất bại của tuổi trẻ, và nhất là tiền và thái độ với đồng tiền.

Như trong bài “Bài này chill phết”:

“Anh cũng có những hợp đồng, những điều khoản mà Anh phải dần quen

Anh cũng cần tiền, những dự án họ nói họ cần Đen

Và những con số, nặng tới mức đủ sức làm choáng mình

Nhưng em yên tâm, Anh bán chất xám chứ chưa từng bán mình”

Hay là:

“Bài hát này đã có quảng cáo. Không có tiền thì làm nhạc làm sao”

Khi “Show của Đen” diễn ra, anh rất thật thà: “Trước đây, Đen chưa bao giờ dám nhận mình là người nghệ sĩ vì thấy bản thân vẫn còn yếu quá, nhưng ngày hôm nay, chính mọi người cho Đen cảm giác là một nghệ sĩ thực thụ. Cám ơn các bạn rất nhiều vì đến đây với Đen, ủng hộ Đen không chỉ bằng tình cảm mà còn bằng tiền bạc để Đen có thể tiếp tục được làm âm nhạc vừa hay, vừa đẹp”.

“Vừa hay, vừa đẹp” và hoàn toàn không bậy bạ, nhạc của Đen có sức hút kỳ lạ với những người trẻ tuổi. Đến mức như Đen nói: Khán giả (Đen gọi là “đồng âm” - nv) còn thuộc lời hơn cả chính tác giả.

Những người hâm mộ Đen đều biết anh và Rap đã hội ngộ với nhau một cách tình cờ. Từ khi học cấp 3, anh thường viết những bài Rap trong những quyển vở và tập hát cũng như tham gia Rap trong các tiết mục ở trường học. Anh phải nghỉ học sau khi hoàn thành chương trình phổ thông trung học do hoàn cảnh kinh tế khó khăn.

Đen Vâu đi làm công việc công nhân vệ sinh bãi biển ở thành phố Hạ Long trong 7 năm. Xen lẫn trong khoảng thời gian này, Đen xin nghỉ việc không lương để hỗ trợ em trai mở quán cà phê để kiếm sống. Quán cà phê này làm ăn thua lỗ, anh đi làm để bù đắp chi phí duy trì và quán chính thức đóng cửa vào năm 2016. Sau khi trả được nợ, anh viết ca khúc “Ngày lang thang”, dấu mốc về suy nghĩ tích cực của mình.

Trong một hành trình đi xuyên Việt cùng bạn bè, anh hát cho người nghe. Bất ngờ, Đen được mời hát ở Huế và là lần đầu tiên anh trình diễn trên sân khấu chuyên nghiệp và nhận mức 4 triệu đồng. Đen kể rằng đây là bước ngoặt lớn của cuộc đời anh.

Anh nói: “Tôi luôn muốn làm nhạc để khiến bản thân vui và thoải mái trước đã, còn chuyện khán giả đón nhận như thế nào thì mỗi người sẽ có một cảm xúc riêng, đừng bắt tôi phải chạy theo thị hiếu hay trào lưu”. Quyết liệt trong nghề như vậy, nhưng tiếp xúc với Đen người ta thấy anh nhỏ nhẹ, có phần nhút nhát. Có thể đây chính là con người tự nhiên anh. Cũng có thể, sau khi phải trải qua rất nhiều vất vả, lăn lộn kiếm tìm sinh kế, sự điềm đạm trở thành một phản xạ mang tính “tự vệ”. Âm nhạc chính là cách để anh bùng nổ những suy tư, trăn trở về chính mình.

Nhìn lại Đen, nghe Đen hát, có lẽ sẽ không quá khi nói rằng, Đen Vâu đã giúp cho Rap Việt bứt ra khỏi những hình ảnh xấu xí, thoát ra khỏi suy nghĩ Rap gắn với những thứ “đầu đường xó chợ”, trở thành một điều đáng tin và đáng yêu.

Về giọng hát miền Nam, dù sinh ra ở Quảng Ninh, Đen Vâu lý giải: “Có thời gian gia đình tôi vào miền Nam sinh sống. Khi tôi học cấp 3, nhà tôi lại trở về Hạ Long”. Còn về nghệ danh Đen Vâu, anh cười: “Hồi bé một chị hàng xóm thấy tôi đen nên gọi là Đen. Đến khi chơi nhạc, mọi người lại gọi là Đen Vâu nên tôi lấy luôn. Tên xấu cho dễ nuôi”.

Tử Hưng