Bị phạt vì sai phạm ở mảng có doanh thu tốt nhất

Ngày 9/10/2024, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) ban hành Quyết định số 1097/QĐ-XPHC về việc xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty cổ phần Chứng khoán Pinetree (Chứng khoán Pinetree).

Theo đó, Pinetree bị phạt 125 triệu đồng theo quy định tại điểm c khoản 4 Điều 26 Nghị định số 156/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán (Nghị định số 156/2020/NĐ-CP) đối với hành vi vi phạm quy định về hạn chế giao dịch ký quỹ (Công ty thực hiện cho vay mới đối với các chứng khoán không còn nằm trong danh sách chứng khoán được phép giao dịch ký quỹ và tính chứng khoán này làm tài sản thực có của khách hàng trên tài khoản giao dịch ký quỹ).

Đồng thời, công ty bị phạt 65 triệu đồng theo quy định tại điểm a khoản 3 Điều 42 Nghị định số 156/2020/NĐ-CP đối với hành vi công bố thông tin không đúng thời hạn theo quy định pháp luật (Ngày 18/7/2024, Sở giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (HOSE) ra thông báo số 1331/TB-SGDHCM bổ sung chứng khoán không đủ điều kiện giao dịch ký quỹ, tuy nhiên, đến ngày 25/7/2024, Công ty thực hiện công bố danh sách chứng khoán được phép giao dịch ký quỹ trên trang thông tin điện tử (website) của Công ty; Ngày 30/8/2024, HOSE ra thông báo số 1562/TB-SGDHCM bổ sung chứng khoán không đủ điều kiện giao dịch ký quỹ, tuy nhiên, đến ngày 6/9/2024, Công ty thực hiện công bố danh sách chứng khoán được phép giao dịch trên website của Công ty).

Tổng mức phạt tiền đối với Chứng khoán Pinetree là 190 triệu đồng.

Có thể thấy, 2 sai phạm bị nêu này đều liên quan đến giao dịch ký quỹ. Và giao dịch ký quỹ là mảng mang lại lợi nhuận tốt nhất cho công ty.

Cụ thể, trong 6 tháng đầu năm 2024, Doanh thu hoạt động của Pinetree là 146 tỷ đồng, tăng nhẹ so với 118 tỷ đồng cùng kỳ năm trước. Trong đó, Lãi từ các khoản cho vay và phải thu chiếm tỷ trọng cao nhất, lên đến 63,2% (tương đương 92,2 tỷ đồng. Chỉ tiêu này tăng 36,3 tỷ đồng, tương đương 64,9% so với 6 tháng đầu năm 2023.

Trong các năm trước đó, giao dịch ký quỹ cũng là yếu tố tăng trưởng chính của Pinetree khi chỉ tiêu Lãi từ các khoản cho vay và phải thu chiếm tỷ trọng rất cao trong Doanh thu hoạt động với 55,5% trong năm 2023 và 56,4% trong năm 2022.

Có thể thấy trong nửa đầu năm 2024, giao dịch ký quỹ đóng góp nhiều hơn vào doanh số công ty. Thế nhưng, đó lại là mảng có nhiều sai phạm đến mức bị phạt.

Thay tên không đổi vận

Với đại đa số nhà đầu tư chứng khoán, Chứng khoán Pinetree không phải cái tên quen thuộc và không bao giờ nằm trong Top đầu các nhà môi giới lớn nhất thị trường. Đây cũng là điều dễ hiểu vì Pinetree không phải tên “khai sinh”. Trước đó, công ty này đã trải qua nhiều lần “thay tên đổi họ”.

Chứng khoán Pinetree có tiền thân là Công ty cổ phần Chứng khoán Mê Kông. Hoạt động từ năm 2003 nhưng Chứng khoán Mê Kông khá bết bát khi có hành trình dài thua lỗ. Hồi cuối năm 2016, Chứng khoán Mê Kông gánh lỗ lũy kế 22,7 tỷ đồng. Công ty từng bị Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đưa vào diện kiểm soát đặc biệt.

Sang năm 2017, Chứng khoán Mê Kông đổi tên thành Công ty chứng khoán HFT. Dù mang tên mới và ghi nhận lợi nhuận 3,7 tỷ đồng nhưng công ty vẫn chưa xóa lỗ lũy kế. Tại ngày 31/12/2017. HFT có lỗ lũy kế 19 tỷ đồng.

Vào năm 2019, đại gia đến từ Hàn Quốc Hanwha Investment & Securities hoàn tất thâu HFT và đổi tên thành Chứng khoán Pinetree.

Trong năm 2019 - năm đầu tiên vốn Hàn Quốc chiếm tới 98,38% vốn công ty, Chứng khoán Pinetree thua lỗ trở lại với khoản lỗ 4,7 tỷ đồng. Khoản lỗ này được bồi đắp thêm với 23,4 tỷ đồng trong năm 2020.

Hai năm gần đây, tình hình được cải thiện hơn khi Chứng khoán Pinetree lãi 13 tỷ đồng (năm 2022) và 22,3 tỷ đồng (năm 2023). Cuối năm 2022, Chứng khoán Pinetree vẫn lỗ lũy kế 3,5 tỷ đồng. Phải tới năm 2023, công ty mới xóa lỗ lũy kế và có được 18,8 tỷ đồng Lợi nhuận chưa phân phối tại ngày 31/12/2023.

Thế nhưng, hiệu quả sử dụng vốn của công ty vẫn rất thấp. Tỷ suất Lợi nhuận sau thuế/Vốn chủ sở hữu của Chứng khoán Pinetree hồi cuối năm 2023 chỉ là 1,5%.