Quan niệm sai về tảo biển

Từ ngày 9 đến ngày 11 tháng 2, thị trấn Brest của Pháp sẽ tổ chức Hội nghị Thượng đỉnh Một Đại dương, hội nghị thượng đỉnh quốc tế đầu tiên dành riêng cho việc bảo vệ các đại dương trên thế giới. Các tổ chức phi chính phủ, nhà khoa học, lãnh đạo doanh nghiệp và nguyên thủ quốc gia gặp nhau tại thị trấn Breton để thảo luận về cách bảo vệ hệ sinh thái biển và thúc đẩy tính bền vững.

Philippe Potin, nhà nghiên cứu và sinh vật biển tại Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia Pháp, và Vincent Doumeizel, cố vấn cấp cao và chuyên gia thực phẩm cho Hiệp ước Toàn cầu của Liên hợp quốc, nói về những gì đang được bàn tại hội nghị thượng đỉnh.

“Thông thường, khi chúng ta nói về tảo, nó gợi lên hình ảnh tiêu cực về những đống chất nhờn màu xanh lá cây hoặc nâu trôi dạt vào các bãi biển. Đó là một sự xấu hổ thực sự”, Potin nói.

Tuy nhiên theo nhà chuyên gia này, thực tế là: “Khi rong biển kết thúc trên các bãi biển, đó là do nó bị kéo lên khỏi đáy biển do ô nhiễm hoặc hoạt động công nghiệp. Nó không phải là vấn đề, nó là một hệ quả”.

Ông giải thích thêm: “Thực tế là những loài thực vật này đóng một vai trò quan trọng đối với hành tinh của chúng ta. Chúng cũng là lá phổi của hành tinh. Nhờ khả năng quang hợp, chúng hấp thụ CO2 và thải ra oxy. Tảo biển đóng góp một nửa quá trình tái tạo oxy của trái đất. Chúng rất hữu ích cho khí hậu”.

"Chúng cũng không thể thiếu đối với cuộc sống đại dương vì chúng giúp tạo ra môi trường sống cho hàng nghìn loại cá và động vật có vỏ khác nhau. Sau đó, có một tác động mạnh mẽ, bởi vì một phần là nhờ tảo mà chúng ta có nhiều loại cá đánh bắt trên bờ biển”, ông Potin cho biết thêm.

Tổng cộng, khoảng 10.000 loài tảo có thể nhìn thấy bằng mắt thường phát triển trên khắp hành tinh - từ rau diếp biển ở Brittany đến tảo bẹ Tasmania và tảo biển ở Nhật Bản.

“Tài nguyên ít được sử dụng nhất trên thế giới”

Ngoài vai trò của rong biển đối với khí hậu và đa dạng sinh học, nó còn có thể hữu ích trong một số lĩnh vực khác như thực phẩm, công nghiệp và thậm chí là y học.

Doumeizel nói: “Đó là một trong những nguồn tài nguyên được sử dụng ít nhất trên thế giới. Hành tinh của chúng ta được tạo thành từ 70% nước, tuy nhiên biển và đại dương chỉ chiếm 3% nguồn cung cấp lương thực của chúng ta. Thật vô lý ”.

Ông tiếp tục: “Chúng ta biết rằng một trong những thách thức lớn nhất mà chúng ta phải đối mặt trong thế kỷ này là chúng tôi đã đạt đến giới hạn về đất đai đối với ngành công nghiệp thực phẩm. Chúng ta đang cạn kiệt đất đai và nông nghiệp thâm canh đặc biệt gây tổn hại cho hành tinh… Rõ ràng đã đến lúc phải nghĩ ra những cách làm mới ”.

Vậy tảo và rong biển có thể là câu trả lời kỳ diệu cho những vấn đề này? Nó đã là một loại thực phẩm hàng ngày ở châu Á và được các chuyên gia dinh dưỡng khuyên dùng. Nó chứa đầy chất xơ, protein và vitamin và ít chất béo. Theo một nghiên cứu được thực hiện bởi Đại học Wageningen và Nghiên cứu ở Hà Lan, chỉ cần dành 2% đại dương trên thế giới để nuôi tảo có thể tạo ra đủ protein để đáp ứng nhu cầu của tất cả mọi người trên hành tinh.

Không chỉ con người được hưởng lợi. “Chúng ta cũng có thể sử dụng nó để làm thức ăn cho động vật, đặc biệt là gia súc. Nó sẽ giúp cải thiện hệ thống miễn dịch của chúng”, Doumeizel nói. Trong lĩnh vực nông nghiệp, một số làng của Pháp đã sử dụng rong biển làm phân bón.

Rong biển đã bắt đầu để lại dấu ấn trong lĩnh vực y tế, chủ yếu là trong các loại kem chống nấm hoặc các sản phẩm chống viêm. Gần đây, các nhà nghiên cứu đã đăng ký bằng sáng chế cho một loại kem và gel trị mụn được làm từ một loại vi tảo.

Trong lĩnh vực công nghiệp, châu Âu đã tính đến một số công ty sử dụng rong biển để sản xuất bao bì phân hủy sinh học thay thế cho nhựa. Doumeizel cho biết: “Các công ty khác đang có kế hoạch sử dụng nó để làm quần áo. Ở Hà Lan, một công ty khởi nghiệp thậm chí đang nghiên cứu sản xuất các sản phẩm vệ sinh làm từ rong biển”.

Thế giới đang tụt lại phía sau châu Á

Doumeizel giải thích: "Trên thực tế, không có điều gì là mới cả. Tảo đã được tiêu thụ hàng trăm năm. Người tiền sử đã ăn nó, cũng như những người bản địa trên toàn thế giới”.

Ngày nay, châu Á là lục địa tiên phong trong nuôi trồng tảo và cung cấp 99% sản lượng toàn cầu. Năm 2015, Trung Quốc là nhà sản xuất hàng đầu thế giới, với 13 triệu tấn thu được, tiếp theo là Indonesia với 9 triệu tấn.

Ở châu Âu, Pháp và Na Uy là những nhà sản xuất lớn nhất trong lĩnh vực vẫn còn sơ khai này. Theo một báo cáo của Ủy ban châu Âu về “Nền kinh tế Xanh”, chỉ có 32% tảo ở châu Âu đến từ các trang trại. 68% còn lại đến từ canh tác hoang dã hoặc thu hoạch cây trực tiếp từ môi trường tự nhiên của chúng. "Chúng ta vẫn đang ở giai đoạn săn bắn hái lượm!", ông Doumeizel ví von.

Tuy nhiên, may thay là thị trường tảo và rong biển đang phát triển nhanh chóng. Theo Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên hợp quốc, sản lượng đã tăng gấp ba lần từ năm 2000 đến năm 2018. Báo cáo lưu ý rằng tảo là lĩnh vực thực phẩm phát triển nhanh nhất trên thế giới.

Hoàng Anh