Là một tài sản đáng tin cậy và có tính thanh khoản cao, trái phiếu chính phủ Hoa Kỳ từ lâu đã trở thành một lựa chọn phù hợp để dự trữ ngoại hối, được các chính phủ và ngân hàng trung ương duy trì như một quỹ dự phòng trong trường hợp khẩn cấp về tiền tệ.

Nhưng dữ liệu từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho thấy đồng đô la Mỹ có thể bắt đầu mất dần sức hút như một loại tiền tệ dự trữ. Khi đại dịch COVID-19 làm trầm trọng thêm cái gọi là thâm hụt song sinh ở Hoa Kỳ, gây ra nghi ngờ về giá trị dài hạn của đồng đô la Mỹ, các nhà chức trách trên toàn thế giới đang bắt đầu đặt nặng hơn các tài sản bằng các loại tiền tệ thay thế cũng như các lựa chọn phi tiền tệ như vàng.

Theo thống kê của 149 quốc gia và khu vực của IMF, tổng dự trữ ngoại hối toàn cầu đạt 12,7 nghìn tỷ USD vào cuối năm 2020. Đặc biệt, tài sản bằng đô la Mỹ tăng 4% lên 7 nghìn tỷ USD.

Daisuke Karakama, nhà kinh tế trưởng thị trường tại Ngân hàng Mizuho của Nhật Bản, cho biết: “Điều này một phần là do các nền kinh tế mới nổi đã can thiệp vào thị trường bằng cách giảm giá nội tệ của họ lấy đồng đô la Mỹ, vì vậy họ có thể giữ cho đồng tiền của họ không tăng cường và siết chặt xuất khẩu của họ”. Hoa Kỳ cũng đã phát hành thêm trái phiếu chính phủ để tài trợ cho các biện pháp kích thích COVID-19 quy mô lớn.

Tuy nhiên, theo tỷ lệ phần trăm của dự trữ ngoại hối được phân bổ, tài sản bằng đô la Mỹ đã giảm 1,7 điểm xuống 59% vào cuối năm 2020. Lần cuối cùng nó giảm xuống dưới mốc 60% vào năm 1995.

Tài sản bằng đô la Mỹ chiếm hơn 70% dự trữ toàn cầu vào cuối năm 2001, nhưng kể từ đó đã có xu hướng giảm.

Đồng đô la Mỹ yếu hơn vào năm 2020 là một yếu tố góp phần vào sự sụt giảm thị phần của đồng tiền này vào năm ngoái. Tuy nhiên, "nhìn xa hơn, thực tế là giá trị của đồng đô la Mỹ không thay đổi trong khi tỷ trọng dự trữ toàn cầu của đô la Mỹ giảm, cho thấy rằng các ngân hàng trung ương đã thực sự chuyển dần khỏi đồng đô la Mỹ", Serkan Arslanalp và Chima Simpson-Bell, hai nhà kinh tế học IMF cho biết trong một bài đăng trên Blog IMF.

Trung Quốc, Nga và những điều chỉnh chính sách dự trữ ngoại hối

Theo Bộ Tài chính Hoa Kỳ, Trung Quốc nắm giữ 1,07 nghìn tỷ USD chứng khoán của chính phủ Mỹ vào cuối năm 2020 - giảm gần 20% so với mức đỉnh cách đây 7 năm. Kota Hirayama, nhà kinh tế cấp cao của SMBC Nikko Securities cho biết: “Hầu hết các khoản nắm giữ trong kho bạc của Trung Quốc là một phần của dự trữ ngoại hối”.

Một số nhà quan sát thị trường tin rằng doanh số bán trái phiếu Hoa Kỳ của Trung Quốc đang bắt đầu ổn định sau lễ nhậm chức của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden.

Cổ phiếu của Nga cũng đang giảm. Dự trữ quốc tế của Nga bao gồm vàng đạt tổng cộng 578,7 tỷ USD tính đến tháng 9, theo dữ liệu do ngân hàng trung ương nước này công bố. Tài sản bằng đô la Mỹ chiếm khoảng 20% ​​trong tổng số này, giảm so với khoảng một nửa trong năm 2017.

Nga bắt đầu bán phá giá tài sản bằng đô la Mỹ sau khi Mỹ áp đặt các biện pháp trừng phạt kinh tế đối với nước này vì vụ sáp nhập Crimea. Thổ Nhĩ Kỳ và Brazil cũng đã chuyển hướng khỏi trái phiếu chính phủ Mỹ trong những năm gần đây.

Thay vào đó, các quốc gia đang chuyển sang tài sản nondollar (phi đô la). Theo IMF, tài sản bằng đồng euro chiếm 21% dự trữ toàn cầu được phân bổ vào cuối năm 2020, phục hồi về mức cũ sáu năm trước. Một số nhà quan sát thị trường tin rằng đồng euro đã trở nên phổ biến sau khi Liên minh châu Âu phát hành trái phiếu chung thay mặt cho tất cả các thành viên của mình để tài trợ cho gói cứu trợ COVID-19 của mình.

Tài sản bằng đồng Yên tăng trên mốc 6% lần đầu tiên sau hai thập kỷ. Các nhà đầu tư Trung Quốc đã mua ròng 2,2 nghìn tỷ yên (20,2 tỷ USD) trái phiếu trung và dài hạn của Nhật Bản vào năm 2020, một dấu hiệu tiềm năng cho thấy nước này đang chuyển đổi một số khoản nắm giữ bằng đô la Mỹ sang đồng yên.

Đồng nhân dân tệ cũng đang đạt được sức hút, đứng đầu 2% dự trữ toàn cầu được phân bổ. Đồng tiền Trung Quốc đã tăng trưởng nhanh chóng ở Nga, đặc biệt, nơi tỷ trọng của nó trong dự trữ quốc tế đã tăng lên 12,3% vào tháng 9 từ mức 0,1% vào tháng 6 năm 2017.

Vàng, giá trị không bị ràng buộc bởi bất kỳ chính phủ nào, cũng đang có thêm sức hút. Theo Hội đồng Vàng Thế giới, các ngân hàng trung ương đã mua ròng vàng trong thập kỷ qua.

Năm ngoái, vàng đã vượt qua đô la Mỹ khi chiếm tỷ trọng trong dự trữ quốc tế của Nga. Ngân hàng trung ương Hungary hồi tháng 3 cũng đã tăng gấp ba lượng vàng trong kho dự trữ ngoại hối của mình lên 94,5 tấn, nói rằng “sự xuất hiện của các khoản nợ chính phủ tăng đột biến trên toàn cầu hoặc lo ngại lạm phát càng làm tăng tầm quan trọng của vàng trong chiến lược quốc gia như một tài sản trú ẩn an toàn".