Huyện Phú Thiện được xem là thủ phủ khoai lang của tỉnh Gia Lai với diện tích trồng khoảng 1.500 ha. Khác với mọi năm, vụ mùa năm nay khoai lang “được mùa, được giá” khiến người dân rất hồ hởi thu hoạch.

Ghi nhận của PV trên cánh đồng thôn Thắng Lợi, xã Ia Sol (huyện Phú Thiện), bà con đang tất bật đào bới những ruộng khoai sau nhiều tháng trời đầu tư, chăm sóc.

Trao đổi với PV, anh Nguyễn Đình Thủy (trú tại xã Ia Sol) phấn khởi cho biết: “Gia đình tôi trồng khoảng 3ha khoai. Nếu như thời điểm này năm ngoái, giá chỉ 4.000 – 5.000 đồng/kg thì năm nay giá khoai tăng cao đến 11.000-12.000 đồng/kg. Nhiều năm nay, giá khoai mới tăng cao và giữ giá được lâu như vậy. Cách đây 2 năm, giá khoai cũng tăng nhưng chỉ trong chớp nhoáng rồi lại hạ, bà con không kịp thu, bán. Không những được giá, năm nay sản lượng cũng tăng khiến bà con rất vui mừng, phấn khởi”.

Theo nhẩm tính của ông Thủy, 1ha khoai sẽ thu hoạch được khoảng 25 đến 30 tấn. Dự kiến sau khi trừ đi chi phí, gia đình ông lãi về khoảng hơn 300 triệu đồng, bởi gia đình đã có máy móc thu hoạch nên kéo lại đỡ một khoản.

“Trung bình một 1 sào khoai lang sẽ mất từ 11 triệu đến 12 triệu đồng đầu tư từ công cán, phân bón, tiền giống… So với trồng lúa, rõ ràng trồng khoai sẽ lãi nhiều hơn, bởi chi phí bỏ ra đầu tư lớn hơn. Tuy nhiên, trồng khoai lang lại bấp bệnh hơn nhiều vì được mùa, được giá thì trúng đậm, nhưng nếu như mất mùa thì cũng lỗ rất nặng. Điển hình như năm ngoái, gia đình tôi lỗ đến hơn 200 triệu đồng. May mắn thay năm nay khoai được mùa, được giá nên bù lại khoản lỗ năm ngoái được”, ông Thủy chia sẻ.

Tương tự, chị Nông Thị Hòa (thôn Ia Peng, xã Ia Sol) cũng trồng 5 ha khoai lang niên vụ Đông Xuân 2024-2025. Nhờ thời tiết thuận lợi, khoai phát triển tốt đạt năng suất cao khoảng 30 tấn/ha. Vụ mùa năm nay chị Hòa bán được khoai với giá 10.500 đồng/kg. Sau khi trừ chi phí, gia đình thu về khoảng 150 triệu đồng/ha.

Hay anh Phạm Đình Long (thôn 7, xã Ia Piar), vụ mùa này anh xuống giống 20 ha khoai lang. Nhờ chăm sóc đúng kỹ thuật nên ruộng khoai của anh Long đạt năng suất đạt cao. Với giá bán giao động khoảng 11.000 đồng/kg, gia đình anh thu về hàng tỷ đồng sau khi trừ đi chi phí.

Phần lớn, sản lượng ở thủ phủ khoai năm nay đều tăng cao. So với năm ngoái, vụ khoai Đông Xuân 2024-2025 nông dân thu lời bình quân trên 130 triệu đồng/ha. Nếu như ở thời điểm đầu vụ, giá khoai lang chỉ giao động ở mức 6.000-7.000 đồng/kg thì hiện tại giá khoai lang đã chạm mốc 12.000 đồng/kg. Không những được giá, khoai lang năm nay còn được mùa. Trung bình 1ha khoai sẽ thu về từ 25-30 tấn, thậm chí một số diện tích đất mới, chăm sóc tốt… năng suất đạt tới 35 tấn/ha.

Theo tìm hiểu của PV, được biết năm 2024, nhiều địa phương ở Tây Nguyên ồ ạt trồng khoai, diện tích tăng đột biến. Tại huyện Phú Thiện diện tích trồng khoai lang cũng tăng đến hơn 3.400 ha. Việc người dân đổ xô đi trồng khoai lang đã khiến đầu ra không ổn định, bị thương lái ép giá khiến giá khoai giảm mạnh chỉ khoảng 3.000 đồng/kg.

Không những mất giá, sản lượng khoai lang năm 2024 cũng kém. Nguyên nhân chính là do nhiều người dân chưa có kinh nghiệm chăm sóc, không xử lý đất kỹ, không bón vôi, ngâm ruộng diệt côn trùng gây hại nên khoai bị sùng. Ngoài ra, một số hộ thấy giá xuống thấp nên không chú trọng đầu tư chăm sóc.

Rút kinh nghiệm, vụ khoai năm 2025, bà con huyện Phú Thiện đã chủ động giảm diện tích xuống còn hơn 1.500 ha, tập trung đầu tư, chăm sóc nâng cao năng suất.

Ông Mai Ngọc Quý - Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Phú Thiện cho biết: “Vụ Đông Xuân 2024 - 2025, toàn huyện chỉ trồng hơn 1.500 ha khoai lang Nhật Bản, bằng 1/2 so với năm ngoái. Diện tích giảm sâu, cung không đủ cầu nên đã đẩy giá thu mua tăng vọt. Người trồng khoai lang “trúng đậm”, thu lời lớn, bình quân từ 130 - 150 triệu đồng/ha.

Huyện cũng khuyến cáo nông dân tiếp tục duy trì diện tích hợp lý, tập trung vào chất lượng sản phẩm và liên kết với doanh nghiệp để đảm bảo đầu ra ổn định. Ngoài ra, nông dân cần đa dạng hóa cây trồng, tránh phụ thuộc quá nhiều vào một loại cây, nhằm giảm thiểu rủi ro và tăng thu nhập bền vững”.

Theo ông Qúy, với mục tiêu tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng bền vững, những năm gần đây, đơn vị đã tích cực phối hợp với chính quyền các địa phương tuyên truyền, vận động người dân thay đổi phương thức sản xuất truyền thống sang sản xuất theo hướng hữu cơ đạt tiêu chuẩn VietGAP. Đồng thời đăng ký mã số vùng trồng tạo điều kiện cho khoai lang của huyện có cơ hội xuất khẩu chính ngạch sang thị trường Trung Quốc. Với những tín hiệu tích cực từ vụ mùa năm nay, nông dân Phú Thiện đang kỳ vọng vào sự phát triển bền vững của cây khoai lang trong những năm tới.