Việc Thành phố Hà Nội hỗ trợ đổi xe máy cũ lấy xe máy mới nằm trong khuôn khổ chương trình: Thí điểm đo kiểm khí thải xe mô tô, xe gắn máy cũ đang lưu hành trên địa bàn.

Tại 24 điểm tư vấn chuyển đổi xe máy cũ và thải bỏ trên địa bàn Thành phố Hà Nội, người dân sẽ được hỗ trợ từ ngày 12-30/11. Với xe máy đăng ký lần đầu trước năm 2002 thuộc 5 hãng xe Honda, Yamaha, Suzuki, Piaggio, SYM, người dân có nhu cầu chuyển đổi sang xe máy mới sẽ được tư vấn, hướng dẫn.

Nếu đáp ứng các điều kiện của chương trình, chủ phương tiện sẽ nhận được các mức hỗ trợ tối đa lên đến 4 triệu đồng (khoản hỗ trợ tùy theo chính sách khuyến mại của từng hãng xe và giảm giá trực tiếp trên giá xe mới) và tự nguyện bàn giao lại xe máy cũ.

Thống kê hiện trên địa bàn Hà Nội có hơn 5,7 triệu xe máy (trong đó, có khoảng 2,5 triệu xe máy cũ đăng ký trước năm 2000) và trên 730 nghìn ô tô, chưa tính nhiều phương tiện từ ngoại tỉnh thường xuyên tham gia giao thông trên địa bàn.

Khí thải từ các phương tiện đặc biệt là phương tiện cũ nát bao gồm các dạng hạt bụi lơ lửng, khí ô xít các bon (CO), hiđrô các bon (HC), các dạng ô-xít nitơ (NOx) và các chất khác gia tăng theo thời gian và ngày càng vượt quá giới hạn cho phép.

Các chất ô nhiễm này trong nhiều năm qua đã ảnh hưởng tới chất lượng môi trường không khí đô thị, đồng thời là nguyên nhân gây ảnh hưởng trực tiếp tới sức khoẻ của người dân và nhiều hệ lụy khác.

Bác Tuân (trú tại quận Tây Hồ, TP.Hà Nội) bức xúc, mỗi khi thấy những chiếc xe này chạy trên đường là bác lại vô cùng lo lắng, cố gắng giữ khoảng cách thậm chí dừng hẳn lại.

Những “quái xế” điều khiển phương tiện này thường chạy rất ẩu, thậm chí không chấp hành các quy định khi tham gia giao thông như chở hàng cồng kềnh, không đội mũ bảo hiểm, vượt đèn đỏ,...

Ghi nhận của phóng viên, tại một số tuyến đường như Phạm Hùng, Phạm Văn Đồng, Nguyễn Trãi, Cầu Giấy,... nhiều xe máy cũ nát không mang biển kiểm soát, nhiều bộ phận hư hỏng tưởng chừng sắp rơi ra.

Đặc biệt nhiều xe được lắp thêm bộ phận kéo theo phía sau trở thành những chiếc xe lôi, xe ba bánh chở hàng hóa cồng kềnh công khai lưu thông trên đường phố.

Trao đổi với PV Báo Nhà báo & Công luận, TS.Trần Hữu Minh - Chánh văn phòng Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia cho biết, thực tế số lượng xe ba bốn bánh tự chế được cấp phép chính thức không nhiều nhưng thực tế hiện nay số lượng phương tiện đang hoạt động trên đường lại rất nhiều.

Mặc dù các địa phương, UBND tỉnh, thành phố đã ban hành các quy định để quản lý về mặt số lượng, phạm vi, luồng tuyến, thời gian hoạt động. Đồng thời có quy định xe tự chế về nguyên tắc là cấm hoạt động tuy nhiên hiện công tác quản lý còn nhiều bất cập và đã ghi nhận nhiều vụ tai nạn giao thông thương tâm liên quan đến xe ba bốn bánh, xe tự chế chở hàng cồng kềnh.

Bên cạnh đó, qua phân tích ngành giao thông vận tải hàng năm phát thải hơn 30 nghìn tấn CO2, tương ứng với 16,3% tổng lượng phát thải CO2 của các ngành.

Những đợt bảo dưỡng cho thấy, việc thay dầu, kiểm tra các điều kiện hoạt động của xe mang đến hiệu quả khiến nồng độ CO và HC thử tại chế độ không tải giảm so với trước bảo dưỡng lần lượt là 42% và 45%.

“Về nguyên tắc, đã là xe cơ giới là phải tiến hành kiểm định kỹ thuật để đảm bảo an toàn về mặt kỹ thuật cũng như tránh gây ô nhiễm môi trường, khí thải.

Việc kiểm định kỹ thuật với xe máy không cần chặt chẽ như ô tô nhưng cũng cần phải tính toán để vừa đạt được mục tiêu kiểm soát được chất lượng khí thải phương tiện mà không tạo ra những chi phí quá lớn cho người dân và doanh nghiệp...”, TS. Trần Hữu Minh cho biết thêm.

Bên cạnh đó, nhiều chuyên gia khẳng định khi xe máy vẫn là phương tiện di chuyển, “cần câu cơm” của nhiều lao động thu nhập thấp thì phải tính đến các phương án hỗ trợ người dân.

Còn để xử lý được dứt điểm xe ba, bốn bánh tự chế hiệu quả không chỉ cần đến các lệnh cấm mà còn cần sự ra quân quyết liệt đồng bộ của các cấp, ban ngành, đơn vị liên quan.

Theo Cục Đăng kiểm Việt Nam, tiêu chuẩn khí thải mức 4 tương ứng với tiêu chuẩn khí thải Euro 4 chính thức được áp dụng từ ngày 1/1/2018 theo Quyết định 49/2011 của Thủ tướng Chính phủ ban hành về lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải với ôtô, xe môtô hai bánh có lắp động cơ nhiệt sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới.

Nhằm hạn chế phát thải các khí độc hại gây ô nhiễm không khí, đặc biệt là tại các đô thị lớn để góp phần bảo vệ môi trường, lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với xe môtô hai bánh sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới được quy định rất rõ. Đây là cơ sở để Bộ Giao thông Vận tải xây dựng trình tự và các quy định chi tiết về kiểm tra định kỳ về khí thải xe môtô, xe gắn máy.