Ngày 15/3/2019, tại TAND huyện Yên Thế tỉnh Bắc Giang đã mở phiên xét xử sơ thẩm vụ án hình sự về tội “Cố ý gây thương tích” đối với bị cáo Nguyễn Văn Toàn (SN 1968 tại Đồng Tiến, Yên Thế, Bắc Giang). Theo quan điểm của luật sư, bị cáo và gia đình thì vụ án còn có nhiều các tình tiết chưa được làm rõ, dư luận cho rằng có nhiều khuất tất trong quá trình điều tra có dấu hiệu oan sai và bỏ lọt tội phạm nên phiên xét xử được đông đảo người dân địa phương quan tâm.

Bị hại thay đổi lời khai và người gây thương tích

Theo Kết luận điều tra của Cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện Yên Thế, tỉnh Bắc Giang, Cáo Trạng của Viện Kiểm sát và lời khai của anh Đặng Văn Trường (1976 tại Đồng Tiến, Yên Thế, Bắc Giang), vụ việc xảy ra vào ngày 24/1/2018 khi anh Trường cầm dao quắm lên bãi gom củi rồi đốt. 

Sau khi đốt được một lúc thì có Vũ Văn Phong (SN1968 tại Phồn Xương, Yên Thế, Bắc Giang) và Nguyễn Văn Toàn (SN1968 tại Đồng Tiến, Yên Thế, Bắc Giang) là bảo vệ của lâm trường đến ngăn lại và yêu cầu lên UBND xã giải quyết vì cho rằng Trường đang đốt củi tại diện tích đất của lâm trường,ông Phong đã giằng co con dao quắm với Trường khiến lưỡi dao va vào trán ông Trường chảy máu.

Lời khai của ông Trường cho rằng lúc đó Toàn ở phía sau dùng một đoạn gậy gỗ vụt nhiều nhát vào vùng vai và cánh tay ông Trường.Sau đó, Trường đã làm đơn tố cáo và cơ quan cảnh sát điều tra huyện Yên Thế đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can về hành vi cố ý gây thương tích đối với Vũ Văn Phong và Nguyễn Văn Toàn.

Kết luận giám định cho thấy ông Trường bị tổn thương với tỉ lệ 22% sức khỏevà cơ quan cảnh sát điều tra huyện Yên Thế đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can về hành vi cố ý gây thương tích đối với Vũ Văn Phong và Nguyễn Văn Toàn.

Ngoài ba người trong cuộc ẩu đả thì không có ai khác chứng kiến sự việc xảy ra. Ông Trường khai sau khi bị Toàn dùng gậy đánh, ông còn bị ông Phong dùng sống lưng dao quắm vụt vào lưng mình.

Ban đầu ông Trường đề nghị xử lý hình sự đối với đối với Vũ Văn Phong và cả ông Nguyễn Văn Toàn. Tại Đơn tố giác tội phạm,ông Trường cho rằng Phong có hành vi dùng vũ lực cướp dao, dùng dao chém thẳng vào đầu, sau khi anh Trường ngã xuống tiếp tục dùng lưng dao đánh khiến anh Trường bất tỉnh;

Bất ngờ sau đó ông Trường xin miễn trách nhiệm hình sự đối với ông Vũ Văn Phong, chỉ đề nghị xử lý hình sự đối với Nguyễn Văn Toàn. Kết quả là ông Phong bị xử lý hành chính về hành vi xâm hại đến sức khỏe người khác, còn Nguyễn Văn Toàn bị khởi tố, bắt tạm giam về tội cố ý gây thương tích.

Hung khí nguy hiểm, vật chứng quan trọng của vụ án được xác định bằng trí tưởng tượng?

Trong suốt quá trình điều tra, truy tố và ngay tại phiên tòa Sơ thẩm,cơ quan tiến hành tố tụng không thu giữ, quản lý, lưu trữ được hung khí là vật chứng quan trọng trong hồ sơ vụ án đó là chiếc “gậy gỗ trong tưởng tượng”. Tại phiên tòa HĐXX quyết định trích xuất vật chứng là con dao quắm và con dao mũi bằng nhưng chiếc gậy gỗ thì HĐXX không đề cập.

Bị cáo Toàn liên tục khẳng định không dùng gậy gỗ đánh bị hại, do vậy không biết và cũng chưa nhìn thấy chiếc gậy bao giờ.

Về phía mình, đại diện VKS cho rằng tại hiện trường có rất nhiều đống củi, gậy gỗ có thể là nhiều loại chứ không thể biết chính xác về kích thước hay loại gỗ gì. Theo đại diện VKS, không phải bất cứ vụ án nào thu thập được vật chứng thì mới có thể kết tội bị cáo. Thời điểm xảy ra sự việc, mọi người tập trung cứu chữa cho bị hại nên không để ý tới việc thu thập vật chứng. Dù vậy, vẫn có đủ cơ sở kết luận bị cáo dùng gậy gỗ gây thương tích cho bị hại.

Theo quan điểm của Luật sư Vi Văn Diện, Giám đốc Công ty Luật TNHH Thiên Minh (Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho rằng: Việc không thu giữ được hung khí gây án là rất khó hiểu. Cơ quan tố tụng cần phải xác định rõ chiếc gậy gỗ có đặc điểm như thế nào, nếu cho rằng tại hiện trường có nhiều đống cành cây hoặc củi thì không thể nói đây là hung khí nguy hiểm và theo Điều 89 Bộ luật Tố tụng hình sự thì: “Vật chứng là vật được dùng làm công cụ, phương tiện phạm tội, vật mang dấu vết tội phạm, vật là đối tượng của tội phạm, tiền hoặc vật khác có giá trị chứng minh tội phạm và người phạm tội hoặc có ý nghĩa trong việc giải quyết vụ án”.

Luật sư cho rằng trong vụ án này còn nhiều dấu hiệu khuất tất khó hiểu và chưa rõ ràng trong suốt quá trình điều tra và xét xử vụ án, việc ai là người trực tiếp có hành vi gây thương tích cho bị hại còn nhiều trong quá trình điều tra, cả ba người bị hại, bị can đã nhiều lần thay đổi lời khai với nội dung mâu thuẫn, trái ngược nhau.

Luận tội, kết tội dựa trên 06 tình huống giả định

Gia đình bị cáo và Luật sư cho rằng, cơ quan tố tụng đặt ra sáu tình huống giả định để xác định việc bị cáo gây thương tích cho bị hại là không đảm bảo tính chính xác bởi chứng cứ phải là có thật chứ không thể giả định. Bị cáo cũng khai không được thực nghiệm điều tra, CQĐT sử dụng người đóng thế dù bị cáo có mặt.

Việc làm này không phù hợp với quy định điều 15 Bộ luật tố tụng hình sự về trách nhiệm xác định sự thật vụ án: “Trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải áp dụng các biện pháp hợp pháp để xác định sự thật của vụ án một cách khách quan, toàn diện và đầy đủ, làm rõ chứng cứ xác định có tội và chứng cứ xác định vô tội, tình tiết tăng nặng và tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của người bị buộc tội”.

Không tuân thủ nguyên tắc suy đoán vô tội tại điều 13 Bộ LuậtTố tụng hình sự: “Người bị buộc tội được coi là không có tội cho đến khi được chứng minh theo trình tự, thủ tục do Bộ luật này quy định và có bản án kết tội của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật.

Khi không đủ và không thể làm sáng tỏ căn cứ để buộc tội, kết tội theo trình tự, thủ tục do Bộ luật này quy định thì cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải kết luận người bị buộc tội không có tội”.

Tuy nhiên,tại bản án Sơ thẩm số 11/2019/HS-ST ngày 15/03/2019 của Tòa án nhân dân huyện Yên Thế Quyết định: Áp dụng điểm đ, khoản 2 điều 134, điều 38, điều 50 Bộ luật hình sự năm 2015 xử phạt Nguyễn Văn Toàn 03 (Ba) năm tù về tội Cố ý gây thương tích.

Trong quá trình xét xử, bị cáo kêu oan và đã kháng cáo bản án nêu trên vì cho rằng việc làm của các cơ quan tố tụng huyện Yên Thế không khách quan, bỏ lọt tội phạm, gây oan sai cho bị cáo. Vụ án hiện đang được Tòa án nhân dân tỉnh Bắc Giang giải quyết theo trình tự phúc thẩm.

Công Minh