Hành trình chuyển đổi số, hành trình kỳ diệu

Vào cuối tháng 2 năm 2023, Alabama Media Group - một phần của tập đoàn báo chí lớn hơn Advance Local - đã ngừng xuất bản 3 tờ báo in: The Birmingham News, The Huntsville Times và Mobile’s Press-Register. Việc đóng cửa 3 tờ báo lâu đời này tiếp tục tạo nên cảm xúc tiếc nuối về những ngày xưa tươi đẹp của báo chí. Nhưng đó là xu hướng không thể tránh khỏi trong thời đại mới, khi mọi tòa báo đều phải từ bỏ những ấn phẩm báo in để chuyển mình sang thời đại kỹ thuật số.

Như nhiều tòa soạn khác trên khắp hành tinh, Alabama Media Group, với trang tin AL.com nằm ở trung tâm, cũng không ngần ngại bước vào kỷ nguyên mới trong từ nhiều năm trước. Và thật ấn tượng, họ sớm khiến ngay cả các đồng nghiệp của mình cũng phải ghen tị khi sớm chuyển đổi số thành công, đồng thời tăng quy mô tòa soạn từ vài chục nhà báo ban đầu lên hơn 100 người như hiện nay.

Tom Bates - Chủ tịch của Alabama Media Group, cho biết lượng đăng ký báo in đã giảm đến mức họ chỉ còn in ba lần một tuần ngay từ năm 2012 và không còn “có lãi”. Ngược lại, tòa báo này tiếp cận hơn một triệu độc giả hàng ngày trên AL.com và doanh thu quảng cáo kỹ thuật số đã tăng 67% kể từ năm 2017.

Không giống như các ấn phẩm khác của Alabama Media Group, trang tin AL.com không có tường phí hoặc câu chuyện dành riêng cho người đăng ký trả tiền. Gần như mọi câu chuyện đều có thể được đọc miễn phí bởi bất kỳ ai. Người đọc có thể chọn đóng góp cho trang web, nhưng không bắt buộc.

Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là Bates và các nhà báo của ông không phải nếm trải những khó khăn về kinh tế. Alabama Media Group đã phải sa thải khá nhiều nhân viên trong thập kỷ qua. Vào năm 2020, khi quảng cáo cạn kiệt do đại dịch COVID-19, các nhân viên bị giảm lương hoặc phải nghỉ việc tạm thời.

Nhưng giờ đây, họ đã vươn lên từ chính sức mạnh báo chí của mình. Bates cho biết ông nghĩ rằng một trong những động lực quan trọng dẫn đến thành công kinh tế của họ trong những năm gần đây là sự sẵn sàng đón nhận của độc giả đối với các sản phẩm kỹ thuật số, gồm trang tin tức quan trọng nhất AL.com của mình.

Họ cũng đã rất thành công trong việc tiếp cận độc giả trên các nền tảng mạng xã hội, như YouTube hay Facebook. Hiện tòa báo này đã có thể tự hào khi có hơn 5 triệu người theo dõi trên các nền tảng. Bates cho biết thương hiệu đã thành công đến mức đội ngũ sáng tạo của họ hiện được nhiều mô đơn vị kinh doanh trong khu vực mời hợp tác và ký hợp đồng tài trợ.

Như Bates giải thích, “các phương tiện truyền thông quốc gia không phải lúc nào cũng là tấm gương tốt nhất” cho báo chí địa phương bởi sự khác biệt về đặc thù.

Ông chia sẻ thêm về bí quyết thành công của mình rằng: “Chúng tôi loại bỏ những gì theo truyền thống trước đây. Mỗi trang web đều có sự tương tác, tất cả đều thực sự là những thương hiệu đa nền tảng… Internet đã chia cách tất cả chúng ta, và giờ là lúc để chúng ta nhận ra điều đó”.

Alabama Media Group cũng có những ấn phẩm trả tiền, như The Lede, một ấn bản điện tử được gửi đến những người đăng ký báo in trước đây của 3 tờ báo đã đóng cửa nói trên của họ. Ba ấn bản riêng biệt được tạo ra hàng ngày bởi một nhóm gồm 9 nhà báo chuyên biệt, mỗi ấn bản tập trung vào các thị trường cũ của 3 tờ báo này. Mọi thứ mà bạn mong đợi đều có ở đó, từ tin tức, trò chơi ô chữ tương tác và thậm chí cả truyện tranh, tất cả đều được thiết kế độc đáo để đọc trên máy tính bảng.

Kelly Ann Scott - Tổng Biên tập Alabama Media Group cho biết The Lede nhằm hỗ trợ AL.com và tăng thêm giá trị cho nó bằng cách đưa ra các bài báo độc đáo đi sâu hơn một chút vào một số vấn đề riêng. Sau đó, các nhà báo tạo ra các trải nghiệm xung quanh các chủ đề được tuyển chọn dựa trên nơi người đọc sống.

Đặc biệt, Alabama Media Group đã tung ra một mạng lưới báo chí điều tra địa phương ở bang Alabama với các nhà báo điều tra chuyên sâu gồm 2 cha con nhà Archibald cùng đoạt giải Pulitzer sẽ được đề cập sau đây. Họ sẽ cùng nhau tạo ra các câu chuyện và bài viết để tích hợp vào các ấn phẩm như AL.com, The Lede hoặc ấn phẩm​​ khác của mình. Và có thể nói, hành trình đến vinh quang ở Pulitzer 2023 của Alabama Media Group nói chung, trang tin AL.com nói riêng, bắt đầu từ đây, từ hành trình chuyển đổi số ấn tượng của mình…

Những thành tích ngoạn mục

Vào đêm trao giải Pulitzer 2023 hồi tháng 5 vừa rồi, các nhà báo điều tra John Archibald, Ramsey Archibald, Ashley Remkus và Challen Stephens của Alabama Media Group đã được xướng tên ở hạng mục Báo chí địa phương cho cuộc điều tra về hành vi trục lợi của cảnh sát ở Brookside, một cuộc điều tra gây ra tiếng vang trong khắp bang Alabama, cũng như cả nước Mỹ.

Chưa dừng lại, cộng đồng báo chí thế giới tiếp tục phải ngạc nhiên khi đọc tiếp xuống danh sách giải thưởng Pulitzer 2023, khi nhận ra AL.com còn xuất hiện thêm một lần nữa! Nó đi kèm với nhà bình luận Kyle Whitmire khi ông xuất hiện ở vị trí số một ở hạng mục Bình luận cho loạt bài “State of Denial” (tạm dịch: Tiểu bang bị chối bỏ).

Trong suốt năm 2022, Whitmire đã đặt vấn đề và bình luận về những câu hỏi lớn ở tiểu bang Alabama. Đó là những điều gì đã khiến Alabama trở nên yếu kém như vậy và tại sao tiểu bang này không thể thoát khỏi nó? “State of Denial” tìm cách giải thích và bình luận về việc lịch sử 150 năm sóng gió và một hệ thống chính trị thiếu sức mạnh đã khiến tiểu bang tuyệt đẹp nằm bên Vịnh Mexico này không thể phát triển như tiềm năng vốn có.

Càng đáng ngạc nhiên hơn, khi biết rằng các nhà báo của AL.com thực ra còn đã giành được 4 giải Pulitzer chỉ trong 5 năm qua. John Archibald thậm chí đã giành Pulitzer ở mục Bình luận năm 2018. Challen Stephens và Ashley Remkus cũng từng chiến thắng ở hạng mục Báo chí Quốc gia năm 2021. Ngoài ra, người phụ trách chuyên mục của AL.com, Roy S. Johnson, cũng đã lọt vào vòng chung kết mục Bình luận vào năm 2021.

Tổng Biên tập Scott từng nói: “Báo chí địa phương được ví như nhịp tim của nền một báo chí... Một nền báo chí mà báo chí địa phương yếu ớt, thì nền báo chí đó không thể khỏe mạnh. Chúng tôi tự hào được làm công việc góp phần thay đổi cuộc sống, luật pháp và tư duy ở đây, tại Alabama. Và chúng tôi tự hào được đại diện cho Alabama trên đấu trường quốc gia, quốc tế”.

Cuộc điều tra của cha con Archibald và đồng nghiệp

Trở lại với loạt bài phóng sự điều tra giúp AL.com đoạt giải Pulitzer 2023. Khi John Archibald bắt đầu tìm hiểu mánh khóe của cảnh sát địa phương, hẳn ông cũng không nghĩ rằng điều này có thể dẫn đến khoảnh khắc chia sẻ vinh quang Pulitzer cùng với cậu con trai Ramsey Archibald của mình, người đã dũng cảm bước vào nghề báo và khiến ngay cả bản thân ông cũng phải lo lắng.

Trước khi bước vào cuộc điều tra, John vừa trở về từ một khóa học báo chí và rất quyết tâm đi sâu vào các vấn đề nhạy cảm, gai góc tại địa phương. Cơ hội đã đến khi có một người đề nghị ông đến tìm hiểu về Brookside, một thị trấn nhỏ ở phía Bắc thành phố Birmingham, Alabama. John bắt đầu tìm hiểu và phát hiện ra một sự thật kinh hoàng: Một nửa doanh thu của thị trấn đến từ tiền phạt của cảnh sát và các khoản tiền phạt phạm tội khác!

John nói: “Có những thứ mà khi bạn nhìn thấy nó bạn sẽ phải dựng tóc gáy. Và nó đã xảy ra với tôi khi tôi nhìn thấy ngân sách đó”. Đó là lúc câu chuyện được hé mở. Trong suốt năm 2022, ông đã cùng cậu con trai Ramsey - một phóng viên dữ liệu, biên tập viên điều tra Ashley Remkus và phóng viên điều tra Challen Stephens đã đi sâu vào công việc của sở cảnh sát Brookside, nhằm hiểu rõ cách tăng doanh thu bằng các khoản tiền phạt.

Cụ thể, nhóm AL.com phát hiện ra rằng cảnh sát ở Brookside, một thị trấn với chỉ hơn 1.200 người song đã thu về tới 610.000 đô la tiền phạt các loại vào năm 2020, tức trung bình mỗi người dân phải nộp phạt tới 487 đô-la! Một số người bị cảnh sát bắt giữ thậm chí đã lâm vào cảnh nợ nần do mức nộp phạt quá cao.

Sau khi các bài báo điều tra của AL.com được đăng tải, cảnh sát trưởng của Brookside đã từ chức, thẩm phán thị trấn bị tước quyền và không bao giờ được làm thẩm phán ở bang này nữa. Cơ quan lập pháp Alabama đã thông qua một số luật mới để xóa bỏ các cơ chế gây ra vấn nạn này và tiến hành thanh tra toàn thị trấn. Đặc biệt, một số người dân đã được miễn tội trong các án phạt trước đó.

Cái kết ngọt ngào cho gia đình Archibald, cho cả báo chí

Nhà báo Ramsey nói rằng khi thấy tên mình trong danh sách giải thưởng Pulitzer 2023, anh không thể tin rằng điều đó đã xảy ra. Cha mẹ anh đã gặp nhau khi làm việc cho một tờ báo sinh viên của Đại học Alabama. Và khi còn nhỏ anh đã biết rằng mình muốn trở thành một nhà báo. Song khi lớn lên, anh đã sớm nhận ra cả sự trân trọng lẫn nỗi sợ hãi đối với nghề này.

Cuộc điều tra ở Brookside không phải là lần đầu Ramsey làm việc với cha mình trong một dự án báo chí. Ba năm trước, anh và ông John đã hợp tác trong một video hoạt hình có tên “Lịch sử của Alabama”. Nó chứa đầy những trò đùa nội tâm và những trò chơi chữ hóm hỉnh, nhưng cũng rất ý nghĩa và tất nhiên rất khác biệt so với cuộc điều tra đầy nghiêm túc nói trên.

John Archibald - người bắt đầu làm việc tại tờ báo in The Birmingham News từ những năm 1980, từng chia sẻ: “Chúng tôi đã trải qua rất nhiều khó khăn khi chuyển sang kỹ thuật số hơn một thập kỷ trước, rất nhiều người đã bị sa thải và mọi thứ dường như đang kết thúc, tôi đã từng tuyệt vọng… Thật tuyệt vời khi chúng tôi vẫn còn có những ngày được ghi nhận như thế này”.

Ông cũng nói rằng mình từng rất lo về tương lai của con trai mình khi anh chọn theo ngành báo chí, vốn đã gặp quá nhiều khó khăn về kinh tế trong vài thập kỷ qua. Song giờ đây, chắc ông đã có thể tự hào về quyết định theo nghề báo của Ramsey, sau khi họ vừa cùng nhau tạo nên một kỳ tích hiếm thấy trong lịch sử Pulitzer - giải thưởng được ví như “Nobel của Báo chí”.

Trần Hòa