Điệp khúc trúng thầu “sát giá” của Phú Tài Miền Trung

Theo tìm hiểu của Báo Nhà báo & Công luận, trong 3 năm trở lại đây (giai đoạn 2021 – 2023), hoạt động đấu thầu của Công ty cổ phần Tập đoàn Phú Tài Miền Trung (Phú Tài Miền Trung) diễn ra rất thuận lợi với việc trúng 18 gói thầu đã tham gia. Trong đó công ty này đã góp sức trong nhiều liên danh để tham gia một số gói thầu thi công lớn lên tới hàng trăm tỷ đồng. Tuy nhiên tỷ lệ tiết kiệm ghi nhận tại các gói thầu này đều rất thấp.

Cụ thể tại Hà Tĩnh, vào tháng 19/9/2023, ông Lê Anh Sơn – Phó Giám đốc Sở GTVT tỉnh Hà Tĩnh đã kí quyết định 489/QĐ-SGTVT về việc lựa chọn nhà thầu gói Gói thầu số 18.XL: Thi công xây dựng đoạn từ Quốc lộ 8 đến đường Hồ Chí Minh, do BQLDA đầu tư xây dựng công trình giao thông tỉnh Hà Tĩnh là bên mời thầu.

Trong đó, Liên danh Công ty Cổ phần Tập đoàn Thành Huy - Công ty trách nhiệm hữu hạn Như Nam – Phú Tài Miền Trung và Công ty Cổ phần Đậu Gia VN được lựa chọn thực hiện gói thầu. Giá dự toán của gói thầu này là 432,190 tỷ đồng, giá trúng thầu của liên danh là hơn 427,86 tỷ đồng. Tiết kiệm được hơn 4,33 tỷ đồng, tương đương với tỷ lệ tiết kiệm khoảng 1%.

Trước đó vào tháng 5/2023, liên danh của Phú Tài Miền Trung cũng được phê duyệt trúng thầu tại Gói thầu số 12.XL: Thi công nền, mặt đường và công trình trên tuyến do BQLDA đầu tư xây dựng khu vực Khu kinh tế tỉnh Hà Tĩnh làm chủ đầu tư. Gói thầu này có giá dự toán hơn 513,322 tỷ đồng, giá trúng thầu của liên danh là hơn 512,8 tỷ đồng. Tiết kiệm được khoảng 522 triệu đồng, tương đương với tiết kiệm cho ngân sách nhà nước khoảng 0,1%.

Cũng với chủ đầu tư trên, vào cuối năm 2022, liên danh của công ty này cũng trúng Gói thầu Số 18.XL: Xây dựng nền, mặt đường và các công trình trên tuyến số 1 đoạn Km4+100-Km8+799,03. Giá dự toán gói thầu là hơn 375,563 tỷ đồng, giá trúng thầu của liên danh là hơn 375,344 tỷ đồng. Tiết kiệm được khoảng 219 triệu đồng, tương đương với tỷ lệ tiết kiệm cho ngân sách nhà nước khoảng 0,05%.

Tương tự với gói thầu 06.XL: Xây dựng nền, mặt đường và công trình trên tuyến của BQLDA đầu tư xây dựng công trình giao thông tỉnh Hà Tĩnh phê duyệt trong cùng năm, liên danh của Phú Tài Miền Trung đã trúng thầu với giá hơn 220,663 tỷ đồng. So với giá dự toán gói thầu là 221,061 tỷ đồng, giá trúng thầu đã tiết kiệm được 398 triệu đồng, tỷ lệ tiết kiệm cho ngân sách nhà nước là 0,18%.

Còn tại Sóc Trăng, vào tháng 1/2023, liên danh của Phú Tài Miền Trung đã trúng Gói thầu số 09: Thi công xây dựng công trình, do Ban Quản lý dự án 2 tỉnh Sóc Trăng làm chủ đầu tư. Gói thầu có giá dự toán là 56,908 tỷ đồng, liên danh này trúng thầu với giá 56,885 tỷ đồng, tiết kiệm được 23 triệu đồng, tỷ lệ tiết kiệm cho ngân sách nhà nước vỏn vẹn chỉ 0,04%.

Cũng với chủ đầu tư nói trên, vào tháng 7/2023, Phú Tài Miền Trung cùng liên danh tiếp tục trúng Gói thầu số 02: Thi công xây dựng công trình có giá dự toán là hơn 108,134 tỷ đồng. Giá trúng thầu là hơn 108,092 tỷ đồng. Tiết kiệm được 58 triệu đồng, tỷ lệ tiết kiệm cho ngân sách nhà nước cũng chỉ vào khoảng 0,05%.

Còn tại Cần Thơ, công ty này lại khá quen mặt với các gói thầu của Chi cục Thủy lợi TP Cần Thơ và đặc biệt là thắng thầu trong vai trò độc lập. Cụ thể trong giai đoạn 2019 – 2020, Phú Tài Miền Trung được chỉ định thi công nhiều gói thầu khẩn cấp khắc phục sạt lở như: Kè chống sạt lở sông Ô Môn, Kè chống sạt lở bờ sông tại vị trí có nguy cơ sạt lở nguy hiểm tại khu vực ngã ba sông Ô Môn và Rạch Tra, khắc phục tình trạng sạt lở bờ sông trên tuyến kênh Giáo Dẫn… Giá trị chỉ định thầu của các gói này lên tới trên 100 tỷ đồng.

Trong số các gói thầu liên quan đến Chi cục Thủy lợi TP Cần Thơ, chỉ riêng gói thầu Thi công xây lắp của dự án Kè chống sạt lở sông Ô Môn - khu vực Thới An, quận Ô Môn (phía bờ phải - đoạn từ Rạch Vàm đến bến đò Tầm Vu), TP Cần Thơ là gói thầu đấu thầu rộng rãi mà Phú Tài Miền Trung trúng thầu trong vai trò độc lập. Đây là gói thầu có giá dự toán hơn 73,442 tỷ đồng, giá trúng thầu của công ty này là hơn 72,999 tỷ đồng. Tiết kiệm cho ngân sách 443 triệu đồng, tương đương tỷ lệ tiết kiệm 0,6%.

Đáng chú ý, trong thời gian gần đây, Phú Tài Miền Trung đã mở rộng hoạt động đấu thầu sang tỉnh Tiền Giang khi tham gia đấu thầu Gói Thi công xây dựng (đoạn 3,4) của BQLDA đầu tư xây dựng công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh trong vai trò độc lập. Gói thầu này thuộc Dự án Xử lý các đoạn sạt lở cấp bách trên sông Cái Bè (huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang) có giá dự toán lên tới hơn 72 tỷ đồng.

Doanh thu hàng trăm tỷ đồng nhưng lợi nhuận chỉ… tượng trưng

Theo tìm hiểu của Báo Nhà báo & Công luận, Phú Tài Miền Trung được thành lập từ những năm đầu của thế kỷ 21 tại thành phố Hà Tĩnh. Sau hơn 20 năm hình thành và phát triển, Tập đoàn Phú Tài Miền Trung hiện đã vươn lên trở thành nhà thầu có tiếng, thuộc diện có "số má" trên thị trường xây dựng, hạ tầng giao thông.

Tên tuổi của Tập đoàn Phú Tài Miền Trung gắn liền với doanh nhân Nguyễn Hải Lam (SN 1970), gốc Hà Tĩnh. Ông Nguyễn Hải Lam hiện là nhà sáng lập, đương kim Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc công ty.

Vào tháng 6/2016 doanh nghiệp này đã đăng ký tăng vốn điều lệ từ 15 tỷ đồng lên 50 tỷ đồng (trong đó ông Nguyễn Hải Lam góp 80% tương đương 40 tỷ đồng), song việc góp vốn đã bị trục trặc khiến điều lệ thực tế vẫn chỉ là 15 tỷ đồng trong suốt hai năm 2017 - 2018 kế tiếp.

Năm 2017 có thể coi là năm bản lề đối với Tập đoàn Phú Tài Miền Trung khi ông Nguyễn Hải Lam quyết định đổi tên từ Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Phú Tài Miền Trung trước đây và khoác lên mình danh xưng “tập đoàn”. Nhưng phải đến năm 2019, Tập đoàn Phú Tài Miền Trung mới có bước ngoặt thực sự khi tăng vốn điều lệ từ 15 tỷ lệ 50 tỷ đồng.

Cũng kể từ thời điểm 2019, doanh nghiệp của ông Nguyễn Hải Lam bắt đầu gây chú ý khi trúng liên tiếp 2 gói thầu xây lắp hơn 113 tỷ đồng từ Chi cục Thủy lợi TP Cần Thơ (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP Cần Thơ). Thông qua hình thức đấu thầu trực tiếp, Tập đoàn Phú Tài Miền Trung đã được lựa chọn làm nhà thầu thực hiện 2 dự án quan trọng của địa phương dù bỏ giá rất sát so với giá dự toán. Đến năm 2020, giữa thời kỳ dịch bệnh bủa vây, Tập đoàn Phú Tài Miền Trung tiếp tục trúng thêm 2 gói thầu thi công xây dựng nữa tại Chi cục Thủy lợi TP Cần Thơ.

Từ năm 2021 đến năm 2023, doanh nghiệp này liên tục trúng nhiều gói thầu với giá trị lớn tại Hà Tĩnh, Cần Thơ và Sóc Trăng với tỷ lệ tiết kiệm rất thấp.

Nhờ việc liên tục trúng thầu nhiều dự án lớn, không bất ngờ khi Tập đoàn Phú Tài Miền Trung thu về hàng trăm tỷ doanh thu mỗi năm. Sau 2 năm sụt giảm giai đoạn 2021-2022, doanh thu của công ty đã tăng vọt lên trên 300 tỷ đồng vào năm 2023, gấp đôi năm trước. Đây cũng là mức doanh thu kỷ lục của Tập đoàn Phú Tài Miền Trung.

Dù vậy, lợi nhuận của nhà thầu này lại không hề tương xứng khi chi dao động khoảng vài trăm triệu mỗi năm. Năm 2023, lợi nhuận sau thuế của Tập đoàn Phú Tài Miền Trung đạt kỷ lục nhưng cũng chỉ chưa đến 600 triệu đồng. Lợi nhuận bèo, công ty của ông Nguyễn Hải Nam cũng chỉ đóng thuế trên dưới trăm triệu hàng năm, con số quá ít ỏi nếu so với quy mô của công ty.

Từ năm 2020, tổng tài sản của Tập đoàn Phú Tài Miền Trung đã liên tục tăng mạnh và đạt 440 tỷ đồng vào cuối năm 2023, tức là gấp gần 5 lần sau 3 năm. Dù tăng vốn mạnh nhưng phần lớn tài sản của công ty vẫn được tài trợ bởi nguồn vốn nợ.

Tổng nợ phải trả liên tục tăng mạnh trong 3 năm qua lên mức 386 tỷ đồng cuối năm 2023, gấp hơn 7 lần vốn chủ sở hữu. Nợ phải trả của Tập đoàn Phú Tài Miền Trung chủ yếu đến từ chiếm dụng vốn của khách hàng và nhà cung cấp. Nợ vay tài chính gần như không đáng kể.