Các bên tham chiến của Yemen có thể cứu những người dân này. Cuộc chiến ở Yemen dường như diễn ra theo một vòng lặp vô tận. Bạo loạn nối tiếp bạo loạn.

Chính phủ được hậu thuẫn bởi một liên minh do Ả Rập Xê-út dẫn đầu đánh bom vào dân thường; phiến quân Houthi được Iran hậu thuẫn, tuyển mộ trẻ em và bắn đạn pháo bừa bãi vào các thành phố.

Những nỗ lực để mang đến hòa bình chẳng đi đến đâu. Một cuộc trao đổi 1081 tù nhân, được thỏa thuận vào cuối tháng 9, chỉ dấy lên những hy vọng mờ nhạt.

Một cuộc trao đổi tương tự, liên quan đến 15.000 người bị bắt giữ, được sắp xếp vào năm 2018, nhưng đã không bao giờ được thực hiện đầy đủ.

Vòng lặp này là không bị gián đoạn. Trong vòng 6 năm qua, các cuộc xung đột ở đây đã khiến hàng chục nghìn người thiệt mạng và gây hại nghiêm trọng đến hàng triệu người.

Giờ đây, sự xung đột lại leo thang trở lại. Số thường dân chết trong tháng tám lớn hơn nhiều so với bất cứ tháng nào trong năm nay.

Nền kinh tế tại đây suy sụp, dịch Covid-19 đang lan rộng không kiểm soát, và một tàu chở dầu rỉ sét ngoài khơi bờ biển phía Tây, chứa đầy 1,1 triệu thùng dầu, có nguy cơ gây ra một thảm họa sinh thái.

Trong bối cảnh đau thương này, vấn đề cấp bách nhất của Yemen là nạn đói. Khoảng hai phần ba trong số 30 triệu người của Yemen cần viện trợ thực phẩm.

Liên hợp quốc cho biết có hàng triệu người đang trên bờ vực của nạn đói. Việc cung cấp lương thực cho họ là có khả năng. Các cơ quan quốc tế đã gióng lên hồi chuông báo động. Các nhóm cứu trợ biết họ phải làm gì.

Câu hỏi đặt ra là liệu các nước láng giềng giàu có của Yemen, những người đã duy trì cuộc giao tranh bằng vũ khí và tiền bạc, sẽ có đủ sự tử tế để duy trì lương thực và thuốc men cho người dân của chính Yemen hay không - và liệu những chiến binh ngoan cố và tư lợi trong cuộc chiến có cho phép đoàn viện trợ vượt qua để giúp người dân hay không .

Hai năm trước, LHQ đã yêu cầu hàng tỷ đô la cho việc nỗ lực cứu trợ. Đó là một thời điểm tốt để đưa ra yêu cầu.

Người Ả Rập Xê Út mong muốn sửa chữa lại hình ảnh của mình, đã bị hoen ố bởi chiến tranh và vụ giết hại Jamal Khashoggi, một nhà báo bất đồng chính kiến với chính phủ.

Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), đơn vị dẫn đầu cuộc chiến trên bộ của liên minh ở Yemen cho đến năm ngoái, cũng đang hoạt động cứu trợ công khai.

Cùng với Kuwait, cả hai đều hào phóng trong việc cứu trợ. Kết quả là, vô số sinh mạng đã được cứu sống.

Gần đây Ả Rập Xê Út, Các Tiểu Vương quốc Ả Rập thống nhất và Kuwait đã có những ưu tiên khác.

Ả Rập Xê-út đã tổ chức một hội nghị cam kết quốc tế vào tháng 6, sau khi họ tuyên bố sẽ cung cấp 500 triệu đô la trong năm nay cho Yemen (giảm từ 750 triệu đô la năm ngoái).

Vương quốc này kể từ đó đã hạ cam kết xuống 300 triệu đô la - vẫn tốt hơn so với UAE, vốn cho đến nay vẫn chưa cam kết gì.

Mark Lowcock, điều phối viên cứu trợ khẩn cấp của Liên Hợp Quốc, cho biết: “Thật là đáng trách khi hứa về tiền bạc, điều này khiến mọi người hy vọng rằng sự giúp đỡ có thể đang được thực hiện, và sau đó đánh tan những hy vọng đó chỉ bằng cách không thực hiện lời hứa này”.

Kết quả là việc Yemen được nhận viện trợ lương thực ngày càng giảm sút trầm trọng hơn do liên minh đã cắt nguồn cung cấp nhiên liệu cho các khu vực do Houthi kiểm soát.

Sự phong tỏa của các khu vực này đã đẩy giá cả lên cao và khiến các dịch vụ quan trọng bị đóng cửa vì thiếu nhiên liệu. Ả Rập Xê Út đã gửi 2 tỷ đô la vào ngân hàng trung ương của Yemen vào năm 2018.

Bây giờ ngân hàng đó gần như biến mất và tiền tệ đang sụp đổ, làm cho thực phẩm, hầu hết trong số đó được nhập khẩu, ngày càng khó có thể chi trả được.

Các cuộc không kích của Ả Rập Xê út vào các trang trại bị cáo buộc là cũng không giúp ích gì cho Yemen trong việc thu hoạch.

Ả-rập Xê-út, đang tuyệt vọng tìm một cách cứu vãn thể diện của mình trong cuộc chiến, có thể là xoay chuyển tình thế đối với Houthis.

Việc bỏ đói người dân ở miền bắc không chắc là có tác dụng. Nhưng người Houthis sẽ không thích việc mất doanh thu — họ tự chuyển hướng viện trợ và bán nó để kiếm lời.

Họ thậm chí còn cố gắng đánh thuế 2% đối với các chuyến hàng viện trợ.

Để đảm bảo thực phẩm đến tay đúng người, LHQ muốn giới thiệu một hệ thống định danh sinh trắc học. Tuy nhiên, người Houthis không chịu nhường quyền kiểm soát lại.

Cả chính phủ và người Houthis dường như không quan tâm đến những người dân mà họ hy vọng sẽ cai trị, mà chỉ chú ý đến những người hậu thuẫn họ.

Để ngăn chặn nạn đói sẽ không tốn nhiều tiền hơn từ các quốc gia vùng Vịnh, việc dỡ bỏ phong tỏa và hợp tác từ Houthis là cần thiết.

Đáng buồn thay, nếu những kẻ hiếu chiến ở đây đều đồng cảm với sự đau khổ của người Yemen, thì chiến tranh đã kết thúc từ lâu.