Được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1968 ở Cao nguyên Golan, Rujm el-Hiri là một công trình đồ đá cổ đại với cấu trúc độc đáo gồm một gò đá trung tâm và nhiều vòng tròn đồng tâm bằng đá bazan. Với đường kính khoảng 150 mét, công trình này đã thách thức các nhà khảo cổ khi cố gắng lý giải mục đích xây dựng của nó.

Các nhà khảo cổ học đưa ra nhiều giả thuyết khác nhau về chức năng của Rujm el-Hiri. Một số cho rằng đây là một pháo đài phòng thủ, trong khi những người khác lại tin rằng nó có thể là nơi chôn cất của một nhân vật quan trọng. Tuy nhiên, việc thiếu bằng chứng khảo cổ khiến việc xác định mục đích xây dựng trở nên vô cùng khó khăn.

Một nghiên cứu năm 1998 đã chỉ ra rằng các trục đối xứng và lối vào của Rujm el-Hiri được căn chỉnh một cách chính xác với điểm chí, điểm phân, sao Sirius và các thiên thể khác. Điều này cho thấy khả năng nó được sử dụng làm đài quan sát.

Để làm rõ hơn giả thuyết này, các nhà nghiên cứu đã tiến hành nghiên cứu các chuyển động kiến tạo địa chất xung quanh khu vực Biển Galilee trong 150 triệu năm qua. Kết quả cho thấy các khối kiến tạo ở miền bắc Israel đã liên tục di chuyển theo quỹ đạo hình elip ngược chiều kim đồng hồ với tốc độ trung bình từ 8 đến 15 mm mỗi năm.

Điều này có nghĩa là trong suốt 4.000 năm qua, Rujm el-Hiri đã "di chuyển" khoảng 40 mét, khiến các trục, lối vào và các đặc điểm khác của nó không còn ở vị trí ban đầu nữa.

“Do đó, Rujm el-Hiri không có khả năng là một đài quan sát”, các nhà nghiên cứu kết luận.

Mục đích ban đầu khi xây dựng công trình vẫn còn là một dấu hỏi lớn đối với các nhà khảo cổ học. Thật trùng hợp, đầu năm nay, các nhà khảo cổ ở Crete đã phát hiện ra một mê cung tròn tương tự, được cho là của nền văn minh Minoan.

Hà Trang (theo IFL Science, Wiki, GI)