Ashraf Ghani nói với CNN rằng vào sáng ngày 15 tháng 8 năm 2021, khi quân Taliban ở cửa ngõ thủ đô của Afghanistan, ông là người cuối cùng còn lại ở dinh tổng thống sau khi lính canh đã bỏ đi hết. Ông cho biết, Bộ trưởng Quốc phòng Afghanistan ngay trước đó đã nói với ông rằng không còn có thể cứu vãn được Kabul.

Ghani từng nhiều lần biện minh cho hành động của mình vào ngày Kabul thất thủ, đồng thời đã cung cấp thêm chi tiết trong bài phát biểu mới nhất vào Chủ nhật (14/8) của mình. Ông cáo buộc rằng một trong những đầu bếp trong cung điện đã được đề nghị trả 100.000 đô la Mỹ để đầu độc ông và ông cảm thấy xung quanh mình không còn an toàn nữa.

“Lý do tôi rời đi là vì tôi không muốn cho Taliban và những người ủng hộ họ cảm thấy vui khi một lần nữa làm bẽ mặt một tổng thống Afghanistan và bắt ông ta ký tên lên tính hợp pháp của chính phủ. Tôi chưa bao giờ sợ hãi”, ông tuyên bố

Những người chỉ trích nói rằng sự ra đi đột ngột và bí mật của Ghani vào ngày 15 tháng 8 đã khiến thủ đô Afghanistan trở nên mất kiểm soát, khi lực lượng Mỹ và NATO đang ở giai đoạn cuối của cuộc rút lui hỗn loạn khỏi đất nước sau 20 năm.

Ghani cũng bác bỏ những cáo buộc dai dẳng rằng ông đã mang theo hàng chục triệu đô la tiền mặt khi ông và các quan chức khác chạy trốn bằng trực thăng.

Trong một báo cáo được đưa ra vào tuần trước, một cơ quan giám sát của Quốc hội Mỹ cho biết không có khả năng Ghani và các cố vấn cấp cao của ông đã vận chuyển nhiều tiền mặt như vậy trên trực thăng.

“Bản chất vội vã của việc họ rời đi, sự chú trọng của hành khách hơn hàng hóa, tải trọng và hạn chế hoạt động của trực thăng... đều cho thấy rằng có ít hơn 500.000 đô la Mỹ bằng tiền mặt trên máy bay trực thăng”, Văn phòng Tổng Thanh tra Đặc biệt về Tái thiết Afghanistan của Mỹ cho biết.

Cơ quan này nói thêm rằng "vẫn có khả năng một lượng lớn tiền của Mỹ đã biến mất khỏi tài sản của chính phủ Afghanistan trong sự hỗn loạn..., bao gồm hàng triệu USD từ dinh tổng thống" và kho tiền của Tổng cục An ninh Quốc gia. Tuy nhiên, báo cáo cho biết cơ quan giám sát không thể xác định có bao nhiêu tiền đã bị đánh cắp và bởi ai.

Taliban đã chiếm thủ đô Afghanistan mà không có giao tranh đáng kể vào tháng 8 năm ngoái, đồng thời họ nhanh chóng chiếm được các khu vực khác mà không gặp nhiều sự kháng cự từ lực lượng an ninh Afghanistan ngày càng mất tinh thần.

Sau tròn một năm kể từ khi tiếp quản Afghanistan, Taliban đã áp đặt những hạn chế đáng kể đối với trẻ em gái và phụ nữ, ngăn cản khả năng tiếp cận giáo dục và làm việc của họ, bất chấp những lời hứa tốt đẹp ban đầu.

Taliban vẫn bị quốc tế cô lập và phần lớn bị cắt khỏi dòng viện trợ quốc tế mà chính phủ của ông Ghani từng được hưởng. Taliban đã phải vật lộn để cai trị và ngăn chặn sự suy giảm kinh tế hiện đã đẩy thêm hàng triệu người Afghanistan vào cảnh đói nghèo.

Huy Hoàng (theo AP, SCMP)