Trước đó, vào sáng ngày thứ Hai (1/2), quân đội Myanmar đã bắt giữ Tổng thống Win Myint, Cố vấn nhà nước Aung San Suu Kyi và các nhân vật cấp cao khác của đảng cầm quyền Liên minh Quốc gia vì Dân chủ Myanmar (NLD), qua đó giành lấy quyền lực trong một cuộc đảo chính chưa đầy 10 năm sau khi quân đội bàn giao quyền lực cho một chính phủ dân sự.

Quân đội Myanmar cho biết họ đã tiến hành các vụ bắt giữ để đối phó với gian lận trong cuộc tổng tuyển cử vào tháng 11 năm ngoái của đảng Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ (NLD) của bà Aung San Suu Kyi, đảng đã giành chiến thắng một cách vang dội.

Một tuyên bố trên kênh truyền hình thuộc sở hữu của quân đội Myanmar cho biết, Thượng tướng Min Aung Hlaing hiện nắm quyền kiểm soát đất nước và ban hành tình trạng khẩn cấp trong một năm.

Myo Nyunt, phát ngôn viên của đảng NLD, nói với hãng tin AFP hôm thứ Hai rằng: “Với tình hình mà chúng ta thấy đang diễn ra hiện nay, chúng ta phải cho rằng quân đội đang dàn dựng một cuộc đảo chính”.

Ngay sau vụ đảo chính, chính phủ nhiều quốc gia, các tổ chức quốc tế, nhân quyền đã bày tỏ quan điểm nhưng hầu hết lên tiếng phản đối cuộc đảo chính vừa diễn ra. 

Myanmar

Đảng NLD, trong một tuyên bố mang tên bà Aung San Suu Kyi, đã kêu gọi công chúng Myanmar không chấp nhận cuộc đảo chính quân sự.

“Hành động của quân đội là hành động đưa đất nước trở lại dưới chế độ độc tài”, tuyên bố viết. "Tôi kêu gọi mọi người không chấp nhận điều này, hãy hưởng ứng và hết lòng phản đối cuộc đảo chính của quân đội".

Thant Myint-U, một nhà sử học và tác giả nổi tiếng người Myanmar, nói trong một tweet rằng cuộc đảo chính đã mở ra cánh cửa cho “một tương lai rất khác”.

“Tôi có cảm giác chìm đắm rằng sẽ không ai thực sự có thể kiểm soát được những gì xảy ra tiếp theo”, ông nói. “Và hãy nhớ Myanmar là một quốc gia ngập tràn vũ khí, với sự chia rẽ sâu sắc giữa các dòng tộc và tôn giáo, nơi hàng triệu người hầu như không thể tự kiếm ăn”.

Liên Hiệp Quốc

Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã “lên án mạnh mẽ” việc giam giữ các nhà lãnh đạo dân sự của Myanmar trước phiên khai mạc của Quốc hội mới của nước này.

Ông cũng bày tỏ “mối quan tâm nghiêm trọng của mình về việc tuyên bố chuyển giao tất cả các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp cho quân đội”, và nói thêm: “Những hành động này giáng một đòn mạnh vào cải cách dân chủ ở Myanmar”.

Hoa Kỳ

Người phát ngôn của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden cho biết Washington đã "hoảng hốt" trước các báo cáo về "các bước phá hoại quá trình chuyển đổi dân chủ" của quân đội Myanmar cũng như vụ bắt giữ bà Aung San Suu Kyi và các nhà lãnh đạo dân sự khác.

“Hoa Kỳ phản đối bất kỳ nỗ lực nào nhằm thay đổi kết quả của các cuộc bầu cử gần đây, hoặc cản trở quá trình chuyển đổi dân chủ của Myanmar và sẽ có hành động chống lại những người chịu trách nhiệm nếu các bước này không được đảo ngược”, bà Jen Psaki nói trong một tuyên bố.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ, Antony J Blinken, cũng bày tỏ "quan ngại nghiêm trọng" trong một tuyên bố và kêu gọi quân đội "đảo ngược" các hành động của mình ngay lập tức.

“Chúng tôi kêu gọi các nhà lãnh đạo quân đội Myanmar trả tự do cho tất cả các quan chức chính phủ và các nhà lãnh đạo xã hội dân sự và tôn trọng ý chí của người dân Myanmar như đã được thể hiện trong cuộc bầu cử dân chủ vào ngày 8 tháng 11. Hoa Kỳ sát cánh với người dân Myanmar trong khát vọng dân chủ, tự do, hòa bình và phát triển”, ông nói.

Trung Quốc

Trung Quốc cho biết họ hy vọng rằng tất cả các bên ở Myanmar có thể quản lý đúng đắn sự khác biệt theo hiến pháp và khuôn khổ pháp lý và duy trì sự ổn định.

"Chúng tôi đã ghi nhận tình hình tại Myanmar và đang nghiên cứu kỹ để hiểu rõ hơn. Chúng tôi hy vọng tất cả các bên có thể giải quyết bất đồng một cách hợp lý theo khuôn khổ hiến pháp và pháp lý, cũng như bảo vệ ổn định chính trị và xã hội", phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân cho biết trong cuộc họp báo tại thủ đô Bắc Kinh chiều 1/2 và nói thêm rằng "Trung Quốc là láng giềng thân thiện với Myanmar".

Australia

Bộ trưởng Ngoại giao Australia Marise Payne bày tỏ quan ngại sâu sắc “trước các báo cáo rằng quân đội Myanmar một lần nữa đang tìm cách giành quyền kiểm soát Myanmar và đã bắt giữ Cố vấn Nhà nước Daw Aung San Suu Kyi và Tổng thống U Win Myint”.

“Chúng tôi kêu gọi quân đội tôn trọng pháp quyền, giải quyết tranh chấp thông qua các cơ chế hợp pháp và trả tự do ngay lập tức cho tất cả các nhà lãnh đạo dân sự và những người khác đã bị giam giữ bất hợp pháp”.

Liên minh Châu Âu

Chủ tịch Hội đồng Châu Âu Charles Michel đã lên án việc quân đội nắm chính quyền ở Myanmar và yêu cầu họ trả tự do cho tất cả những người mà họ đã giam giữ trong các cuộc đột kích trên khắp đất nước.

“Kết quả của cuộc bầu cử phải được tôn trọng và quá trình dân chủ cần được khôi phục”, ông Michel viết trên tài khoản Twitter của mình.

Bangladesh

Bangladesh kêu gọi hòa bình và ổn định ở Myanmar và cho biết họ hy vọng sẽ tiếp tục tiến trình hồi hương tự nguyện của những người tị nạn Rohingya với nước láng giềng.

“Chúng tôi đã kiên trì trong việc phát triển các mối quan hệ cùng có lợi với Myanmar và đã làm việc với Myanmar để hồi hương tự nguyện, an toàn và bền vững cho những người Rohingyas đang lưu trú ở Bangladesh”, Bộ Ngoại giao Bangladesh cho biết trong một tuyên bố.

"Chúng tôi hy vọng các quá trình này sẽ tiếp tục một cách nghiêm túc".

Ấn Độ

Bộ Ngoại giao Ấn Độ cho biết họ “ghi nhận những diễn biến ở Myanmar với mối quan tâm sâu sắc”.

“Ấn Độ luôn kiên định ủng hộ tiến trình chuyển đổi dân chủ ở Myanmar. Chúng tôi tin rằng pháp quyền và quy trình dân chủ phải được duy trì. Chúng tôi đang theo dõi tình hình chặt chẽ”.

Singapore

Bộ ngoại giao Singapore kêu gọi tất cả các bên ở Myanmar thể hiện sự kiềm chế.

“Singapore bày tỏ quan ngại về tình hình mới nhất ở Myanmar. Chúng tôi đang theo dõi tình hình chặt chẽ và hy vọng tất cả các bên liên quan sẽ kiềm chế, duy trì đối thoại và hướng tới một kết quả tích cực và hòa bình”, Bộ này cho biết trong một tuyên bố.

Vương quốc Anh

Thủ tướng Anh Boris Johnson đã lên án cuộc đảo chính và “hành vi xâm hại thường dân” trong bài đăng trên Twitter.

Nhật Bản

Katsunobu Kato, Chánh văn phòng nội các, cho biết chính phủ Nhật Bản đang theo dõi chặt chẽ tình hình ở Myanmar và sẽ làm mọi thứ có thể để đảm bảo an toàn cho công dân của mình ở đó.

"Tại thời điểm này, không có báo cáo về bất kỳ cuộc đụng độ nào nhưng chúng tôi sẽ cập nhật thông tin và thực hiện các biện pháp khi cần thiết", ông nói.

“Nhật Bản tin rằng điều quan trọng là các bên phải giải quyết các vấn đề một cách hòa bình thông qua đối thoại phù hợp với tiến trình dân chủ”, ông nói thêm.

Nhật Bản nói rằng họ ủng hộ mạnh mẽ nền dân chủ ở Myanmar và chống lại việc đảo ngược quá trình, kêu gọi trả tự do cho bà Aung San Suu Kyi và những người khác bị giam giữ.

“Chính phủ Nhật Bản cho đến nay đã ủng hộ mạnh mẽ tiến trình dân chủ ở Myanmar và phản đối bất kỳ sự đảo ngược nào của tiến trình đó”, một tuyên bố của Bộ Ngoại giao cho biết.

Philippines

Người phát ngôn của Tổng thống Rodrigo Duterte cho biết Philippines đang ưu tiên sự an toàn của công dân Myanmar và coi các sự kiện ở nước này là “vấn đề nội bộ mà chúng tôi sẽ không can thiệp”.

Campuchia

Nhà lãnh đạo Campuchia Hun Sen gọi cuộc đảo chính quân sự của Myanmar là "công việc nội bộ" của đất nước và từ chối bình luận thêm.

Indonesia

Bộ Ngoại giao Indonesia bày tỏ quan ngại về những diễn biến ở Myanmar và kêu gọi tuân thủ “các nguyên tắc của dân chủ và chính phủ hợp hiến”.

“Indonesia kêu gọi tất cả các bên ở Myanmar thực hiện tự kiềm chế và tiến hành đối thoại nhằm tìm ra giải pháp cho các thách thức để không làm trầm trọng thêm tình trạng”, nước này cho biết.

Malaysia

Bộ Ngoại giao Malaysia kêu gọi "quân đội Myanmar và tất cả các bên liên quan dành ưu tiên tối đa cho việc duy trì hòa bình và an ninh ở Myanmar, tôn trọng pháp quyền và giải quyết mọi bất đồng bầu cử thông qua các cơ chế pháp lý đã thiết lập và đối thoại một cách hòa bình".

Bộ này nói thêm: "Malaysia tái khẳng định sự ủng hộ mạnh mẽ đối với quá trình chuyển đổi dân chủ, tiến trình hòa bình và phát triển kinh tế toàn diện của Myanmar".

Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW)

Brad Adams, giám đốc khu vực châu Á tại HRW, kêu gọi trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện cho bà Aung San Suu Kyi và “tất cả những người khác bị giam giữ bất hợp pháp”.

“Các hành động của quân đội thể hiện sự coi thường hoàn toàn đối với cuộc bầu cử dân chủ được tổ chức vào tháng 11 và quyền của người dân Myanmar được lựa chọn chính phủ của riêng họ”, ông Adams nói trong một tuyên bố.

“Chúng tôi đặc biệt quan tâm đến sự an toàn và an ninh của các nhà hoạt động và những người chỉ trích quân đội khác, những người có thể đã bị bắt giữ. Quân đội phải nhận ra rằng họ sẽ phải chịu trách nhiệm về các hành động của mình, bao gồm bất kỳ hành vi ngược đãi nào khi bị giam giữ và sử dụng vũ lực quá mức. Chúng tôi kêu gọi các chính phủ liên quan mạnh mẽ lên tiếng phản đối các hành động của quân đội và xem xét các biện pháp trừng phạt có chủ đích đối với những người chịu trách nhiệm”.

Tổ chức ân xá Quốc tế

Ming Yu Hah, Phó giám đốc khu vực của Tổ chức Ân xá Quốc tế, gọi vụ bắt giữ bà Aung San Suu Kyi và những người khác là "cực kỳ đáng báo động".

“Các báo cáo về sự cố mất điện và viễn thông gây ra mối đe dọa lớn hơn đối với người dân vào thời điểm đầy biến động như vậy - đặc biệt là khi Myanmar đang đối mặt với đại dịch và khi xung đột nội bộ chống lại các nhóm vũ trang khiến dân thường gặp nguy hiểm ở một số vùng của đất nước. Điều quan trọng là các dịch vụ điện thoại và internet phải được khôi phục lại ngay lập tức".