Những phát súng đầu tiên được bắn ra ở Ladakh trong hơn bốn thập kỷ đã vang dội từ Bắc Kinh đến New Delhi, với một thông điệp lạnh lùng rằng hòa bình không thể được thực hiện trong khu vực nếu mối bất hòa giữa Ấn Độ và Trung Quốc không được giải quyết sớm.

Nó dường như cũng đánh dấu sự sụp đổ của các thỏa thuận không sử dụng vũ khí để ngăn chặn bất kỳ sự leo thang nào. Mỗi quốc gia đều có một cách giải thích về những tiếng súng vào tối thứ Hai (7/9), mặc dù chỉ là những phát súng cảnh cáo.

Ấn Độ cho biết quân đội Trung Quốc đã “bắn chỉ thiên” để ra hiệu cho quân đội của họ kiềm chế không tiến tới các vị trí của Ấn Độ trên một điểm cao. Theo phía Trung Quốc, quân đội Ấn Độ đã nổ súng để đe dọa lực lượng biên phòng đang tuần tra.

Dù thế nào đi nữa, những phát súng đầu tiên kể từ năm 1975 tại Giới tuyến Kiểm soát Thực tế (LAC) của biên giới tranh chấp giữa Trung Quốc và Ấn Độ dường như chứa nhiều thông điệp.

Một phát súng cảnh báo từ Ấn Độ gửi đi một thông điệp lớn rằng, đó là nhiệm vụ và trách nhiệm của Ấn Độ. Sau hơn bốn tháng củng cố và tổ chức lại lực lượng tại một số vùng ở khu vực biên giới, Ấn Độ cho thấy họ sẵn sàng để gửi một thông điệp táo bạo.

“Ấn Độ cam kết cắt đứt và giảm leo thang tình hình trên LAC, nhưng Trung Quốc vẫn tiếp tục thực hiện các hoạt động khiêu khích để leo thang”, Bộ Quốc phòng ở New Delhi cho biết. "Không có chuyện Quân đội Ấn Độ tiến qua LAC hoặc sử dụng bất kỳ phương tiện hung hãn nào, kể cả nổ súng".

Đối với Trung Quốc, đó có thể là một cái cớ để leo thang, tiến gần hơn đến việc đạt được các mục tiêu của mình, các chuyên gia chính sách đối ngoại nhận định.

Trung Quốc đã vô cùng giận dữ khi bị đẩy lùi về vị trí bất lợi xung quanh hồ Pangong ở Ladakh, khiến việc lập kế hoạch cho một cuộc đổ bộ âm thầm vào lãnh thổ Ấn Độ đang kiểm soát ở khu vực biên giới tranh chấp kéo dài hàng năm trời, trở nên vô ích.

“Hành động của Ấn Độ đã vi phạm nghiêm trọng các hiệp định và thỏa thuận liên quan giữa Trung Quốc và Ấn Độ, đẩy căng thẳng khu vực lên cao và dễ gây ra hiểu lầm và đánh giá sai'', phát ngôn viên của Quân đội Trung Quốc Zhang Shuili nói. "Chúng là những hành động khiêu khích quân sự nghiêm trọng và có bản chất rất xấu”.

Trong khi Trung Quốc vẫn giữ được những lợi ích mà họ đạt được từ các cuộc tấn công từ cuối tháng 4 đến đầu tháng 5 ở các khu vực khác trên khắp Ladakh, họ có thể thấy hình ảnh bất khả chiến bại của mình cùng với quan điểm ưu thế và uy hiếp đối với Ấn Độ.

Tuy nhiên, vấn đề hiện tại đang tạo ra nhiều thách thức hơn đối với Trung Quốc khi họ đánh mất vị trí quan trọng trong việc kiểm soát độ cao trên các ngọn núi xung quanh, đã làm thay đổi cán cân quyền lực.

Ấn Độ hiện có xe tăng chiến đấu, súng pháo và quân đội của họ sẵn sàng chiến đấu với tầm nhìn rõ ràng về các vị trí của Trung Quốc và có thể phản ứng nhanh chóng để ngăn chặn bất kỳ hành động xâm lược nào nữa.

Giúp Ấn Độ giành được các vị trí quan trọng là một nhiệm vụ của các binh sĩ từ một đơn vị lực lượng đặc biệt vào đêm ngày 29 tháng 8. Đơn vị này bao gồm các binh sĩ có nguồn gốc từ Tây Tạng.

Ryan Clarke, một nhà nghiên cứu cấp cao đang thăm viếng tại Viện Đông Á, Đại học Quốc gia Singapore, viết trong một phân tích mới rằng tham vọng của cả hai quốc gia tại khu vực biên giới tranh chấp cao hơn nhiều so với năm 1962, khi hai nước xảy ra chiến tranh lần cuối.

“Điều thúc đẩy căng thẳng ngày nay có thể là những cân nhắc chiến lược và môi trường rộng hơn nhiều, chứ không phải những chiến thuật ngắn hạn hay các yếu tố bất định, chẳng hạn như chủ nghĩa dân tộc”, Clarke viết trong báo cáo về xung đột Ấn Độ - Trung Quốc.

Sự việc “nổ súng” mới đây mang một số thông điệp cho Trung Quốc trước cuộc họp ngày 10 tháng 9 của ngoại trưởng Ấn Độ S. Jaishankar và Vương Nghị của Trung Quốc, bên lề cuộc họp của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải ở Moscow.

Một cuộc gặp tương tự giữa Bộ trưởng Quốc phòng hai nước tại Moscow ngày 5/9 đã kết thúc với việc cả hai đều nhắc lại lập trường của mình. Ấn Độ tìm kiếm các cuộc đàm phán để giúp xoa dịu và giảm leo thang tình hình, trong khi Trung Quốc từ chối nhượng bất kỳ vùng đất nào mà họ chiếm giữ. Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Wei Fenghe cáo buộc Ấn Độ đơn phương thay đổi hiện trạng.

Ngay sau thứ Sáu tuần trước, ngày 5/9, trong một diễn biến có vẻ không liên quan nhưng có ý nghĩa quan trọng, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã hủy chuyến thăm Pakistan, đưa COVID-19 làm lý do, nhưng lại gây ra nhiều đồn đoán.

Kể từ cuộc họp ở Moscow, Bộ trưởng Ngoại giao và Ngoại trưởng Ấn Độ đã nói rằng tranh chấp biên giới và các mối quan hệ tổng thể không thể tách rời, và nó không thể hoạt động như bình thường cho đến khi Trung Quốc khôi phục lại hiện trạng như đã tồn tại vào tháng 3 đến tháng 4 trước khi chiếm đóng.

Có thể cảm nhận được sự thay đổi trong tình cảm và quyết tâm. Kể từ khi xung đột biên giới giữa Trung Quốc và Ấn Độ xảy ra trong năm 2020, hơn nửa tá cuộc họp của các Đại diện Đặc biệt đã không mang lại nhiều lợi ích cho Ấn Độ, ngoại trừ việc chuẩn bị cho bất kỳ tình huống nào.

Hôm thứ Tư (9/9), Trung Quốc đã bắn một phát súng cảnh cáo khác, tuyên bố họ không bao giờ công nhận bang Arunachal Pradesh ở phía đông bắc của Ấn Độ, thay vào đó mô tả nó là Nam Tây Tạng. Tuyên bố làm tăng thêm lo ngại ở Ấn Độ với đường biên giới dài 3.488 km và phần lớn chưa được phân định với Trung Quốc.

Trong một đợt tăng cường quân sự, Ấn Độ hôm qua đã thử nghiệm thành công một tên lửa siêu thanh và gia nhập nhóm các quốc gia cùng Hoa Kỳ, Nga và Trung Quốc sở hữu công nghệ này.

Một thông điệp rõ ràng là Ấn Độ có thể bắn với tốc độ gấp sáu lần tốc độ âm thanh và hỏa lực ngoài châu Á, bao gồm toàn bộ Trung Quốc. Hiện tại, Ấn Độ được trang bị vũ khí hạt nhân cùng rất nhiều loại tên lửa khác.

Tại New Delhi, Tổng tư lệnh quân đội hôm 8/9 đã thông báo ngắn gọn với Bộ trưởng Quốc phòng và Tổng tham mưu trưởng quốc phòng đã tổ chức các cuộc họp với các thủ lĩnh của cả ba quân chủng. Người đứng đầu quân đội cũng được lên lịch gặp các chỉ huy cao nhất.

Ngày 10 tháng 9, Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Florence Parly sẽ đến Ấn Độ trên một chiếc máy bay đặc biệt để đưa máy bay chiến đấu Rafale vào Không quân Ấn Độ. Những chiếc tiêm kích Rafales được kỳ vọng sẽ cung cấp sức mạnh và khả năng cơ động cao hơn cho lực lượng không quân.

Sau rất nhiều năm căng thẳng được kiếm chế, có nhiều biểu hiện cho thấy xung đột biên giới Trung - Ấn đang có xu hướng trở nên tiêu cực hơn, với những hành động quyết liệt hơn từ cả Trung Quốc và Ấn Độ.

Trong bối cảnh cả hai bên đều không chấp nhận nhượng bộ, thật khó để tránh và ngăn chặn những vụ nổ súng tiếp theo dọc biên giới tranh chấp trên dãy Hymalaya.