Tòa án đã ủng hộ luật Mississippi do Đảng Cộng hòa hậu thuẫn, cấm phá thai sau khi thai được 15 tuần. Cuộc bỏ phiếu có kết quả là 5-4 để lật ngược lại kết quả vụ án cách đây gần nửa thế kỷ, với việc Chánh án John Roberts nói rằng ông sẽ ủng hộ luật Mississippi nhưng không hẳn là xóa hoàn toàn tiền lệ của vụ Roe vs Wade.

Các thẩm phán cho rằng quyết định cho phép Roe phá thai khi thai nhi có thể tồn tại ngoài tử cung - từ 24 đến 28 tuần thai - đã được quyết định sai vì Hiến pháp Mỹ không quy định cụ thể đề cập đến quyền phá thai.

Bằng cách xóa bỏ phá thai như một quyền hiến định, phán quyết đã khôi phục khả năng cấm của các tiểu bang, làm thay đổi cơ bản quan điểm của nước Mỹ về vấn đề quyền sinh sản. Hiện, 26 tiểu bang chắc chắn hoặc có khả năng sẽ cấm phá thai.

Tổng thống Mỹ Joe Biden đã lên án phán quyết, gọi đây là một "ngày buồn" đối với nước Mỹ và dán nhãn những người bảo thủ của tòa án là "cực đoan". Ông nói rằng cuộc chiến về quyền phá thai "vẫn chưa kết thúc".

Ông Biden cho biết chính quyền của ông sẽ bảo vệ việc tiếp cận các biện pháp tránh thai và sẽ làm mọi thứ trong khả năng của mình để tạo điều kiện cho phụ nữ đến các bang khác để phá thai.

Vụ kiện Roe vs Wade công nhận rằng quyền riêng tư cá nhân theo Hiến pháp bảo vệ khả năng bỏ thai của phụ nữ. Tòa án Tối cao trong phán quyết năm 1992 có tên là Planned Parenthood of Southeast Pennsylvania vs Casey đã tái khẳng định quyền phá thai.

Theo phán quyết hôm thứ Sáu, những phụ nữ mang thai ngoài ý muốn ở những vùng đất rộng lớn của Mỹ có thể phải đối mặt với phải đi đến một tiểu bang khác nơi vẫn có thể còn hợp pháp việc phá thai, thậm chí khiến họ mua thuốc phá thai trực tuyến hoặc phá thai bất hợp pháp tiềm ẩn nguy hiểm.

Các cuộc thăm dò dư luận cho thấy đa số người dân ở Mỹ ủng hộ việc phá thai, khiến tòa án trở nên mâu thuẫn với công chúng, gây ra nhiều cuộc biểu tình trong những ngày gần đây.

Cuộc thăm dò mới nhất từ Trung tâm Nghiên cứu Pew cho thấy khoảng 60% người trưởng thành ở Mỹ ủng hộ việc phá thai là hợp pháp trong tất cả hoặc hầu hết các trường hợp, so với chỉ khoảng 37% cho rằng việc phá thai là bất hợp pháp trong tất cả hoặc hầu hết các trường hợp.

Theo dữ liệu của Viện Guttmacher, một nhóm nghiên cứu ủng hộ quyền phá thai, số ca phá thai ở Mỹ tăng 8% trong 3 năm từ 2018 đến 2020, đảo ngược xu hướng sụt giảm trong 30 năm trước đó.

Vào năm 2020, có 930.160 ca phá thai ở Mỹ, chiếm 20,6% số ca mang thai, tăng từ 18,4% năm 2017. Trên toàn cầu, quyền phá thai nói chung đang tăng lên. Tổ chức Y tế Thế giới cho biết khoảng 73 triệu ca phá thai diễn ra trên toàn cầu mỗi năm, chiếm 29% các ca mang thai.

Huy Hoàng (theo Reuters, AP, CNN)