Vì sao Kherson lại quan trọng?

Thành phố Kherson, nơi có dân số 280.000 người trước xung đột, đã rơi vào tay các lực lượng Nga trong những ngày đầu của cuộc chiến khi quân đội Nga nhanh chóng đẩy mạnh cuộc tấn công về phía Bắc từ Crimea.

Việc Kherson thất thủ là một đòn giáng mạnh tới Ukraine vì vị trí của nó trên sông Dnepr, gần cửa Biển Đen, và vai trò của nó như một trung tâm công nghiệp lớn. Các chiến binh kháng chiến Ukraine đã liên tục tiến hành các chiến dịch nhằm chiếm lại Kherson kể từ đó.

Kherson cũng là cứ điểm giúp Ukraine cắt nguồn nước ngọt từ Dnepr đến Crimea. Kiev đã chặn những nguồn cung cấp quan trọng đó sau khi bán đảo Crimea sáp nhập vào năm 2014. Trong suốt mùa hè, quân đội Ukraine đã tiến hành các cuộc tấn công không ngừng để giành lại các phần của tỉnh.

Ukraine đã sử dụng các bệ phóng tên lửa HIMARS do Mỹ cung cấp để bắn liên tiếp vào cây cầu quan trọng trên sông Dnepr ở Kherson và một con đập lớn ở thượng nguồn. Các cuộc tấn công đã buộc Nga phải dựa vào cầu phao và phà để qua sông, vốn cũng là mục tiêu của Ukraine.

Điều này làm gián đoạn các liên kết giữa Kherson và các lực lượng Nga ở bờ Tây của Dnepr và khiến họ dễ bị bao vây. Tình trạng thiếu hụt càng trở nên trầm trọng hơn sau khi một vụ đánh bom xe tải vào ngày 8/10 làm nổ tung một phần của Cầu Kerch chiến lược nối đất liền của Nga với Crimea, vốn đóng vai trò là trung tâm cung cấp chính cho lực lượng Nga ở phía Nam.

Phản ứng của Nga

Tổng thống Putin đổ lỗi vụ tấn công Cầu Kerch cho tình báo quân sự Ukraine và đáp trả bằng cách ra lệnh bắn phá cơ sở hạ tầng năng lượng trên khắp Ukraine. Ông cũng tuyên bố thiết quân luật ở Kherson và ba khu vực bị sáp nhập khác nhằm củng cố sức mạnh của các lực lượng Nga.

Nhưng khi các lực lượng Ukraine kiên quyết đẩy mạnh cuộc tấn công về phía Tây Nam của sông Dnepr, quân đội Nga ngày càng cảm thấy khó khăn trong việc phòng thủ. Tướng Sergei Surovikin, chỉ huy mới của Nga ở Ukraine, thừa nhận tình hình trong khu vực là "khá khó khăn" đối với Nga và lưu ý rằng cuộc chiến vẫn đang diễn ra giằng co.

Các nhà chức trách Nga đã cảnh báo rằng Kherson có thể bị pháo kích lớn của Ukraine và khuyến khích người dân rời đi tới những khu vực khác do Nga kiểm soát. Các nhà chức trách cho biết ước tính có khoảng 25.000 người đã rời đi vào thứ Bảy vừa rồi. Các quan chức của chính quyền khu vực do Nga bổ nhiệm cũng đã rút lui.

Nga đã cáo buộc rằng Ukraine đang cố gắng tấn công con đập ở nhà máy thủy điện Kakhovka khoảng 50 km về phía thượng nguồn và gây lũ lụt trên diện rộng, bao gồm cả thành phố Kherson. Ukraine phủ nhận điều đó và ngược lại, cáo buộc Nga lên kế hoạch cho nổ tung để gây ra lũ lụt thảm khốc trước khi rút lui.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy cáo buộc con đập đã được Nga lợi dụng và kêu gọi các nhà lãnh đạo thế giới tái khẳng định với Điện Kremlin rằng việc cho nổ tung con đập sẽ “giống hệt như việc sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt”.

Ảnh hưởng của việc mất Kherson

Việc rút lui khỏi Kherson và các khu vực khác trên bờ Tây của sông Dnepr sẽ làm tiêu tan hy vọng của Nga trong việc thúc đẩy một cuộc tấn công về phía Tây tới Mykolaiv và Odesa để cắt đứt quyền tiếp cận của Ukraine với Biển Đen.

Hành động này vốn được cho là rất cần thiết để hạn chế khả năng kinh tế của Ukraine, cũng như sẽ cho phép Moscow xây dựng một hành lang đất liền tới khu vực ly khai Transnistria của Moldova, nơi có một căn cứ quân sự lớn của Nga.

Nhà phân tích quân sự Ukraine Oleh Zhdanov cho biết: “Việc mất Kherson sẽ làm tan biến giấc mơ phương Nam của Điện Kremlin. Kherson là một chìa khóa cho toàn bộ khu vực phía Nam. Điều này sẽ cho phép Ukraine nhắm đến các tuyến đường tiếp tế quan trọng cho lực lượng Nga. Người Nga sẽ cố gắng giữ quyền kiểm soát thành phố bằng mọi cách”.

Đối với Ukraine, việc chiếm được Kherson sẽ tạo tiền đề cho việc giành lại phần Zaporizhzhia do Nga nắm giữ và các khu vực khác ở phía Nam. Ông Zhdanov nói: “Ukraine chỉ cần đợi cho đến khi Kherson rơi vào tay mình vì tình hình tiếp tế cho nhóm lực lượng Nga tiếp tục trở nên trầm trọng hơn".

Ukraine hy vọng sẽ nhanh chóng tăng gấp đôi số lượng bệ phóng tên lửa HIMARS do Mỹ cung cấp có thể tấn công các mục tiêu cách xa 80 km với độ chính xác chết người. Việc giành lại quyền kiểm soát Kherson cũng có nghĩa là Kiev lại có thể cắt nguồn cung nước ngọt cho Crimea.

“Người Nga muốn chứng tỏ rằng một cuộc phản công của Ukraine sẽ phải đối mặt với một phản ứng cứng rắn bởi Điện Kremlin đã tuyên bố khu vực này là một phần của Nga và thật đáng sợ khi nghĩ rằng phản ứng đó có thể là gì”, ông Zhdanov nói thêm, đề cập tới khả năng Nga có thể cho nổ đập thủy điện.

Ông Volodymyr Fesenko, người đứng đầu tổ chức tư vấn độc lập Penta Center có trụ sở tại Kiev, lưu ý rằng việc mất Kherson sẽ gây ra những hậu quả lớn cho Nga ở cả trong lẫn ngoài nước.

“Nếu người Nga rời Kherson, Điện Kremlin sẽ phải đối mặt với một làn sóng chỉ trích dữ dội khác đối với bộ chỉ huy quân đội và các nhà chức trách nói chung”, ông Fesenko nói thêm rằng sự sụp đổ của thành phố sẽ làm mất tinh thần của các lực lượng vũ trang.

Hoàng Việt (theo AP)