Ông Vương Nghị đưa ra nhận xét vào ngày đầu tiên của Hội nghị cấp cao Đông Á, nơi người đồng cấp Mỹ Mike Pompeo cũng có mặt. Ông chỉ trích Mỹ vì phô trương lực lượng ở Biển Đông và làm leo thang nguy cơ xung đột khu vực vì lợi ích chính trị của riêng mình, theo một bản ghi do Bộ Ngoại giao Trung Quốc công bố.

"Hòa bình và ổn định là lợi ích chiến lược lớn nhất của Trung Quốc ở Biển Đông", ông Vương nói.

Hội nghị thượng đỉnh kéo dài 4 ngày, được tổ chức trực tuyến năm nay, đánh dấu cuộc gặp công khai đầu tiên giữa hai quan chức kể từ khi Washington đưa các công ty con của Công ty Xây dựng Truyền thông Trung Quốc (China Communications Construction Company hay gọi tắt: CCCC) vào danh sách đen cuối tháng 8, với lý do vai trò của họ trong việc xây dựng các đảo ở Biển Đông. CCCC cũng tham gia rất nhiều vào sáng kiến ​​Vành đai và Con đường.

Bài phát biểu của ông Vương tại diễn đàn được đưa ra một ngày sau khi ông tuyên bố khởi động Sáng kiến ​​An ninh Dữ liệu Toàn cầu của Trung Quốc, một đòn đánh tương tự chống lại Washington, cáo buộc Mỹ "bắt nạt" và săn đuổi "các doanh nghiệp của các quốc gia khác có lợi thế cạnh tranh."

Phát biểu trước các ngoại trưởng khu vực hôm thứ Tư, ông Vương khẳng định rằng hoạt động xây đảo của Trung Quốc trong những năm qua là nhằm cải thiện điều kiện sống và cung cấp hàng hóa công cộng cho Biển Đông, cũng như nhằm mục đích tự vệ. Ông nói thêm rằng Bắc Kinh vẫn cam kết với "hòa bình và ổn định" trong khu vực.

Mike Pompeo đã chỉ trích Bắc Kinh vì "gây mất ổn định khu vực" và "chà đạp lên quyền chủ quyền của các nước láng giềng" khi công bố các lệnh trừng phạt chống lại CCCC thuộc sở hữu nhà nước. Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết họ dự định "chia sẻ thông tin chi tiết về những nỗ lực của chúng tôi nhằm hỗ trợ một khu vực tự do và cởi mở" tại hội nghị thượng đỉnh và khởi động quan hệ đối tác với các nước trong khu vực sông Mekong.

Tránh chỉ đích danh Trung Quốc, Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Toshimitsu Motegi viện dẫn "những nỗ lực liên tục nhằm đơn phương thay đổi hiện trạng" ở các vùng biển phía Đông và Nam Trung Quốc.

Các nước trong khu vực phải làm việc cùng nhau để cải thiện tình hình vấn đề, Motegi thúc giục và nói rằng ông "chia sẻ mối quan tâm sâu sắc."

Bình luận của Motegi dường như đề cập đến các hoạt động của Trung Quốc ở Biển Đông và xung quanh quần đảo Senkaku do Nhật Bản quản lý, mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền và gọi là Điếu Ngư.

"Các quyền hợp pháp theo luật pháp quốc tế phải được tôn trọng", chẳng hạn như các quyền liên quan đến tự do hàng hải và hàng không, Motegi cho biết ,theo Bộ Ngoại giao Nhật Bản.

Ngoài ra, Motegi cũng đề cập đến bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông mà Trung Quốc đang đàm phán với các quốc gia Đông Nam Á.

Ông Motegi nói: “Quyền của các quốc gia thứ ba không thể bị xâm phạm và cần phải có sự nhất quán với Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển."

Về tình hình ở Hong Kong, Motegi đề cập đến "những quan ngại sâu sắc và ngày càng gia tăng đối với một loạt diễn biến, bao gồm việc ban hành luật an ninh quốc gia và việc thực thi sau đó."

Motegi nói thêm: “Điều quan trọng là Hong Kong tiếp tục phát triển một cách dân chủ và ổn định.'