Việc "gương vỡ lại lành" có thể xảy ra?

Cho rằng các bản án trong vụ tranh chấp hôn nhân gia đình giữa ông Đặng Lê Nguyên Vũ (Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty CP Tập đoàn Trung Nguyên) và bà Lê Hoàng Diệp Thảo có nhiều sai sót, Viện trưởng VKSND Tối cao mới đây đã kiến nghị Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao tuyên huỷ để xét xử lại từ đầu.

Theo luật sư Trần Minh Hùng (Đoàn Luật sư TP. HCM), kiến nghị trên của Viện trưởng VKSND Tối cao là kiến nghị theo thủ tục đặc biệt, được thực hiện theo Điều 358 Bộ luật Tố tụng dân sự (BLTTDS) 2015.

"Nếu có căn cứ xác định quyết định của Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao vi phạm pháp luật nghiêm trọng hoặc phát hiện tình tiết quan trọng mới có thể làm thay đổi cơ bản nội dung quyết định mà Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao, đương sự đã không thể biết được khi ra quyết định đó thì Ủy ban thường vụ Quốc hội có quyền yêu cầu, Ủy ban tư pháp của Quốc hội, Viện trưởng VKSND Tối cao có quyền kiến nghị hoặc Chánh án TAND Tối cao có quyền đề nghị Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao xem xét lại quyết định đó", luật sư Hùng nêu.

Lúc này, tòa án sẽ áp dụng Điều 359 BLTTDS để tiến hành giải quyết. Trong một tháng kể từ ngày nhận được kiến nghị, Hội đồng Thẩm phán mở phiên họp để xem xét. Sau đó, trong 5 ngày làm việc kể từ ngày kết thúc họp, hội đồng gửi văn bản thông báo nhất trí hoặc không nhất trí với kiến nghị, đề nghị cho Viện trưởng VKSND và Ủy ban Tư pháp của Quốc hội.

Khi tiến hành giải quyết, căn cứ quy định tại Điều 360 BLTTDS, luật sư Lê Trung Phát (Đoàn Luật sư TP. HCM), Giám đốc Hãng Luật Lê Trung Phát cho rằng có 3 tình huống có thể xảy ra nếu Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao xét thấy vụ kiện có vi phạm pháp luật nghiêm trọng hoặc có tình tiết quan trọng mới làm thay đổi cơ bản nội dung quyết định của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao.

Thứ nhất, hủy quyết định của Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao, hủy bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật và quyết định về nội dung vụ án.

Thứ hai, hủy quyết định của Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao, hủy bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật và xác định trách nhiệm bồi thường thiệt hại...

Thứ ba, hủy quyết định của Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao, hủy bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật để giao hồ sơ vụ án cho tòa án cấp dưới giải quyết theo quy định của pháp luật. Nếu hủy án theo tình huống này, vụ kiện sẽ được TAND TP. HCM thụ lý để giải quyết lại theo thủ tục xét xử sơ thẩm.

"Khi xét xử lại, việc 'gương vỡ lại lành' vẫn có thể xảy ra. Bởi, không ai có quyền can thiệp vào vấn đề nhân thân của hai người, khi họ không có yêu cầu giải quyết", luật sư Phát nhấn mạnh.           

Ồn ào vụ "ly hôn nghìn tỷ"

Sau 17 năm kết hôn, năm 2015 bà Thảo xin ly hôn đơn phương. Trải qua 10 lần hòa giải bất thành, năm 2019, TAND TP. HCM xử sơ thẩm đã chấp thuận đơn của người vợ. Bà Thảo được quyền nuôi dưỡng các con, ông Vũ có trách nhiệm cấp dưỡng mỗi năm 10 tỷ đồng tính từ năm 2013 đến khi các con học xong đại học.

"Vua cà phê" được sở hữu 60% cổ phần, nắm quyền điều hành tập đoàn Trung Nguyên và trả tiền cho bà Thảo với số cổ phần bà sở hữu.

Không đồng ý, bà Thảo kháng cáo. Tháng 12/2019, TAND Cấp cao tại TP. HCM xử phúc thẩm tuyên giữ nguyên bản án sơ thẩm.

Vợ cũ "vua cà phê" tiếp tục làm đơn yêu cầu cấp giám đốc thẩm hủy toàn bộ bản án. Năm 2020, VKSND Tối cao ra kháng nghị hủy hai bản án sơ thẩm và phúc thẩm vì cho rằng "có nhiều sai phạm".

Đến năm 2021, Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao ra Quyết định Giám đốc thẩm, cho ông Vũ bà Thảo được ly hôn. Tài sản chung hơn 7.900 tỷ đồng được chia ông Vũ gần 4.700 tỷ đồng, bà Thảo hơn 3.200 tỷ đồng.

Cụ thể, bà Thảo được chia 7 khu đất giá 375 tỷ đồng và hơn 1.500 tỷ đồng tiền gửi ngân hàng. Ông Vũ nhận 6 khu đất trị giá hơn 350 tỷ đồng cùng toàn bộ cổ phần, vốn góp của 2 người tại tập đoàn Trung Nguyên giá hơn 5.600 tỷ đồng nhưng phải trả cho vợ hơn 1.300 tỷ đồng.           

Trong kiến nghị mới đây, Viện trưởng VKSND Tối cao cho rằng các bản án có nhiều sai sót. Cấp sơ thẩm dùng chứng thư và báo cáo định giá tài sản doanh nghiệp hết hạn làm cơ sở chia tài sản là sai. Kết quả thẩm định giá chỉ dựa trên báo cáo tài chính, danh mục tài sản phía ông Vũ đưa ra, không được phía bà Thảo xác nhận nên cần định giá lại.

VKSND Tối cao cho rằng việc nhận định "nếu để bà Thảo tiếp tục là cổ đông quản lý, hoạt động của Tập đoàn Trung Nguyên sẽ khó khăn, ảnh hưởng sự ổn định và việc làm cho hàng nghìn công nhân" là không có cơ sở.

Ngoài ra, kiến nghị còn nêu, cần tăng tỷ lệ % tài sản bà Thảo được chia, thay vì chỉ nhận 40% như hiện nay.