Dù đã có kết luận chính thức hai lô hàng bị tố khai sai và có văn bản hướng dẫn phân loại cụ thể các mặt hàng đá vôi nhưng cơ quan Hải quan vẫn bị các doanh nghiệp trong ngành phản ứng.
Đặc biệt sau công văn 8019/TCHQ-TXNK ngày 22/12/2020 với yêu cầu tạm dừng hoạt động xuất khẩu đá xây dựng có nguồn gốc từ đá vôi theo chỉ đạo của Tổng cục Hải quan, các doanh nghiệp kêu khó khi hàng hóa bị dồn ứ tại cảng không thể thông quan.

Chiều tối ngày 12/1, Tổng cục Hải quan tiếp tục ra phát ra thông tin thêm về sự việc.

Doanh nghiệp kê khai nhập nhèm

Tổng cục Hải quan cho biết, kiểm tra một số hồ sơ xuất khẩu do Cục Hải quan tỉnh Quảng Ninh cung cấp của các doanh nghiệp có hàng dồn ứ đang kiến nghị, các mặt hàng này có tên khai báo là đá xây dựng có nguồn gốc từ đá vôi, nhưng doanh nghiệp lại không khai báo hàm lượng CaCO3 và MgCO3. Tuy vậy, trên invoice và hợp đồng thì mặt hàng đều có tên thương mại là limestone (đá vôi).

Theo quy định, đá vôi dùng để sản xuất clanhke xi măng Poóc lăng có chỉ tiêu chất lượng là hàm lượng CaCO3 ≥ 85% và hàm lượng MgCO3 ≤ 7%. Loại hàng hóa này phải chịu thuế xuất khẩu 17%. Trong khi đó, loại đã vôi dùng để làm vật liệu xây dựng có tiêu chuẩn về hàm lượng CaCO3 thấp hơn và chỉ phải chịu mức thuế 15%.

Cơ quan này cũng khẳng định thu thập một số tài liệu khác của doanh nghiệp như Giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) do Việt Nam cấp thì mặt hàng xuất khẩu của doanh nghiệp trên đều có tên thương mại là limestone, HS code 2521. Do đó, Tổng cục Hải quan cho rằng việc cơ quan này xếp mặt hàng đá vôi đáp ứng tiêu chuẩn sản xuất clanhke xi măng Poóc lăng thì thuộc nhóm 25.21 cho các doanh nghiệp như tại công văn 8019 là đúng quy định.

Trước đó, tại công văn số 8019, phía hải quan nhận định thời gian qua xảy có tình trạng nhập nhằng trong hồ sơ xuất khẩu đối với mặt hàng khai báo là đá vôi, đá chứa canxi, đá xây dựng... Do đó, Tổng cục yêu cầu Cục hải quan các tỉnh, thành rà soát các tờ khai và hồ sơ xuất khẩu khai báo các mặt hàng trên để phân loại và áp dụng mức thuế đúng, thu đủ thuế và xử phạt theo quy định.

Sau công văn này, một số doanh nghiệp xuất khẩu khai là đá vật liệu xây dựng phản ánh họ bị thiệt hại triệu đô la Mỹ sau công văn này khi hàng hóa chưa được thông quan. Một số doanh nghiệp cho rằng họ vẫn xuất khẩu đá xây dựng nguồn gốc đá vôi theo Thông tư 05/2019 của Bộ Xây dựng. Họ cũng cho rằng, Hải quan ban hành văn bản phải có lộ trình thông báo để các doanh nghiệp thực hiện.

Ủy ban tỉnh Quảng Ninh vượt quyền cấp phép?

Cũng tại văn bản mới nhất của Tổng cục Hải quan, cơ quan này thông tin, các lô hàng khai báo đá vôi xuất khẩu đang lưu giữ tại cửa khẩu có nguồn gốc từ các mỏ do UBND tỉnh cấp phép. Tuy nhiên, theo Luật khoáng sản, đá vôi đáp ứng tiêu chuẩn quốc gia để sản xuất clanke xi măng pooc lăng phải được khai thác từ các mỏ do Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp phép. Chỉ các khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường mới do UBND các tỉnh cấp.

“Do vậy, các lô hàng khai báo đá vôi xuất khẩu đang lưu giữ tại cửa khẩu có nguồn gốc từ các mỏ do UBND tỉnh cấp phép là không đúng quy định của Điều 82 Luật Khoáng sản nên chưa được xem xét giải quyết thủ tục thông quan”, Tổng cục Hải quan khẳng định.

Tổng cục Hải quan cũng cho biết đã có công văn ngày 31/12/2020 trả lời các doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu đá vật liệu xây dựng Việt Nam và công văn yêu cầu Cục Hải quan tỉnh Quảng Ninh, chỉ đạo Chi cục Hải quan cửa khẩu căn cứ hồ sơ hải quan của lô hàng xuất khẩu do người khai hải quan xuất trình; đối chiếu quy định của pháp luật về hải quan và pháp luật về quản lý chuyên ngành có liên quan để khẩn trương giải quyết thủ tục hải quan xuất khẩu mặt hàng đá vôi theo đúng quy định của pháp luật.

Như vậy, theo thông tin từ cơ quan Hải quan, những lô hàng đá vôi đang giữ ở cảng gặp vấn đề nhập nhèm về chủng loại hàng hóa. Nếu chiếu theo kết luận của hải quan, để được xuất khẩu những lô hàng này, các doanh nghiệp xuất khẩu phải có giấy phép do Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp.