Bên cạnh tập trung thu hút độc giả trẻ, độc giả Gen Z nói chung, nhiều hãng truyền thông trên thế giới cũng đang thiết lập những kênh thông tin phục vụ nhóm độc giả ngách, như NHM của một đội thể thao địa phương, nhóm cộng đồng tôn giáo, nhóm người di cư và đặc biệt những người cần các thông tin về gia đình, như chăm sóc và nuôi dạy con cái.

Từ những đội bóng địa phương…

Như đã đề cập, việc xây dựng một kênh truyền thông tổng hợp, chung chung dành cho mọi đối tượng độc giả đã được chứng minh không thực sự phù hợp cho hầu hết cơ quan báo chí và các tổ chức tin tức, bởi đòi hỏi một nguồn lực và nhân sự khổng lồ, cũng như mức độ cạnh tranh hiện đã quá khốc liệt.

Việc công nghệ truyền thông ngày càng phát triển, trong đó đặc biệt sự xuất hiện của các công cụ trí tuệ nhân tạo (AI), gần đây nhất là sự xuất hiện của ChatGPT - công cụ sử dụng AI để có thể trả lời gần như mọi câu hỏi của người dùng bằng hầu hết các ngôn ngữ khác nhau trên thế giới, càng khiến cho thị trường báo chí trở nên khó khăn hơn. Như đã biết, chatbot ChatGPT còn có thể vượt qua kỳ thi sau đại học ở gần như mọi lĩnh vực, từ kinh tế, luật, y học… cũng như có thể viết báo, làm thơ và đưa ra phân tích đồ họa cho mọi vấn đề.

Có nghĩa rằng, cùng với Google, các công cụ AI như ChatGPT được dự báo sẽ ngày càng thông minh, đáp ứng mọi thông tin chung chung trên thế giới, sẽ khiến hầu hết các tổ chức tin tức hết cơ cơ hội thành công trong việc trở thành một kênh thông tin tổng hợp.

Tuy nhiên, chắc chắn rằng ChatGPT hay bất cứ một công cụ AI nào, cũng như các hãng tin hàng đầu ở quy mô quốc gia hay thế giới, khó có thể vươn tới việc bao phủ thông tin hay kết nối được với một nhóm cộng đồng nhất định liên quan đến địa lý, tôn giáo, sở thích hay nghề nghiệp.

Thực tế, như đã nói, trong sự phức tạp của đời sống hiện tại, mọi người đều khó có thể quan tâm tới mọi vấn đề trên thế giới, thậm chí muốn cũng không thể, do đó có xu hướng tập trung vào những gì mà mình liên quan. Bởi vậy, thị trường ngách, cụ thể tập trung vào một nhóm cộng đồng có một hoặc một vài điểm chung nhất định, đang được xem như một xu thế, một hướng đi của nhiều tổ chức tin tức trên thế giới và không ít trong số họ đã thành công.

Ví như tờ La Voix du Nord có trụ sở tại Lille thay vì đưa tin về tình hình thể thao và bóng đá nói chung ở Pháp thì gần đây đã tập trung đưa tin về các đội bóng nghiệp dư địa phương. Bóng đá nghiệp dư chiếm một nửa số trang của La Voix des Sports, tức là khoảng 30 trang.

Điều đó có nghĩa rằng, dù thông tin của họ không được cả nước Pháp hay thế giới quan tâm, song chắc chắn được cộng đồng vốn cũng rất đông đảo của các đội bóng này săn đón: từ các cầu thủ, CĐV, các gia đình liên quan đến các doanh nghiệp trên địa bàn. Đơn giản, ngoài La Voix des Sports, thì chẳng có tổ chức tin tức hay kể cả MXH nào có thể cung cấp cho họ đầy đủ thông tin đáng tin cậy về các hoạt động mà họ luôn ưu tiên trong cuộc sống của mình này.

Kết quả là La Voix des Sports đã tăng mạnh số lượng người đăng ký trả tiền cho ấn phẩm điện tử lên 42%, thậm chí cả tăng doanh số bán báo in – điều gần như không tưởng trong thời đại công nghệ số và trí tuệ nhân tạo hiện nay.

... đến điều tra tội phạm, vụ án và luật pháp

Việc đưa tin về một chủ đề nhất định cũng là một hướng đi của nhiều cơ quan báo chí đang muốn thay đổi trên thế giới, trong đó các chủ đề về pháp luật, điều tra và kiện tụng được các chuyên gia của Hiệp hội Báo chí Thế giới gần đây đã đúc kết luôn nhận được sự quan tâm lớn. Bởi vậy, nếu một tổ chức tin tức chỉ tập trung vào một lĩnh vực này, hoặc ra ấn phẩm riêng biệt về lĩnh vực này, và tất nhiên phải làm tốt công việc của mình, họ chắc chắn sẽ giành được sự quan tâm lớn trong cộng đồng.

Vào đầu năm 2022, tờ báo có trụ sở tại Tübingen ở tây nam nước Đức đã ra mắt sản phẩm âm thanh đầu tiên của mình, một podcast có tên “Am Gericht” (“Tại tòa án”). Chương trình xem xét các vấn đề liên quan đến tội phạm và công lý, và nó đã đặc biệt thành công đối với phụ nữ, độc giả trẻ cũng như các chuyên gia pháp lý hiện tại và tương lai trong khu vực.

Theo Jonas Bleeser, phóng viên tòa án cho biết, các bài báo về các vụ án tội phạm trong khu vực luôn thu hút lượng truy cập cao. Có lẽ quan trọng hơn, nhiều câu chuyện liên quan đến tội phạm cũng thu hút ít nhất một số lượt đăng ký trả tiền mới.

Bleeser nói: “Nếu bạn lấy số lượng cảnh sát làm việc trong trụ sở này, và tất cả các công tố viên tòa án, sinh viên trường luật, luật sư và những người khác có liên quan đến luật một cách chuyên nghiệp theo một cách nào đó, thì có vài nghìn người”. Anh cũng chỉ ra rằng những người chuyên nghiệp này có khả năng thu nhập cao, khiến họ trở thành đối tượng mục tiêu đầy hứa hẹn để đặt mua báo in hoặc đăng ký trả tiền trên báo điện tử.

Viết về các gia đình trong cộng đồng, tại sao không?

Chủ đề gia đình rõ ràng rất rộng lớn và đầy tiềm năng để các tổ chức tin tức khai thác, ngay cả chỉ trong một công đồng địa phương, như ở một quận huyện hoặc một tỉnh. Nếu có một tờ báo và cơ quan truyền thông nói chung chuyên khai thác, đồng hành và đủ tin cậy với cộng đồng đó, họ chắc chắn cũng sẽ nhận được sự đón nhận lớn từ lượng độc giả có liên quan.

Hiệp hội Báo chí Thế giới (WAN-IFRA) nhấn mạnh rằng, về chủ đề này thì các tờ báo cần phải coi các gia đình là một đối tượng cụ thể để phục vụ, phải đặt ra và trả lời được các câu hỏi: Đối tượng chính xác mà các nhà xuất bản tin tức có thể tiếp cận với nội dung đặc biệt là ai? Và chủ đề thu hút các gia đình tốt nhất là gì?

Rheinische Post là một tập đoàn truyền thông lớn và có ảnh hưởng ở Rhineland, phía tây nước Đức, một gã khổng lồ trong khu vực. Và mới đây họ đưa ra một chuyên mục mang tên “Willkommen, Baby!” (tạm dịch: Chào mừng, bé yêu!) trên nền tảng kỹ thuật số của mình, nhắm đến đối tượng là các bậc cha mẹ. Đó là một công cụ thay đổi cuộc chơi và thúc đẩy tờ báo in từng nổi tiếng trước đây này tiến lên trong quá trình chuyển đổi kỹ thuật số.

Bạn có thể bắt đầu với một lượng độc giả nhỏ, thậm chí là rất nhỏ. Nhóm RP đã nghĩ đến một số đối tượng cụ thể và tiến hành một số thử nghiệm khác nhau, chẳng hạn như với cộng đồng Người chạy bộ và với những người tham gia một số lễ hội địa phương. Tuy nhiên, một đối tượng quan trọng mà "Willkommen, Baby!" nhắm đến là các gia đình trẻ hoặc các bậc cha mẹ đang mong đợi một đứa con mới chào đời.

Trong 19 ấn phẩm, khoảng 100 bài báo đã được xuất bản từ tháng 2 đến tháng 3 năm 2022 về chủ đề này. Trọng tâm chính được đặt vào nội dung là “Làm thế nào để tìm đúng phòng khám sinh”, được bổ sung thêm một số lượng nhỏ các bài viết giàu cảm xúc hơn, ví dụ: cha mẹ báo cáo về 100 ngày đầu tiên làm cha mẹ của họ.

Từ những chuyên đề nhỏ đó, họ tiếp tục phát triển rộng hơn. Và cho đến nay, tờ báo đã thu hút 25.000 bạn đọc thường xuyên và tạo ra 200.000 lượt view mỗi ngày. 75% lưu lượng truy cập đến từ phụ nữ, cao hơn nhiều so với mức trung bình của trang web; hơn một nửa số độc giả ở độ tuổi từ 20 đến 40.

Ngoài ra như đã nói, còn rất nhiều “thị trường ngách” mà các cơ quan báo chí và tổ chức truyền thông có thể hướng đến để giành lại độc giả từ MXH cũng như sắp tới là thời đại của trí tuệ nhân tạo. Nếu làm tốt công việc của mình trong cộng đồng này thì không có một chatbot hay MXH nào có thể lấy đi được độc giả của bạn.

Và rõ ràng, với nhiều các tờ báo thì việc có thể giành được sự quan tâm đặc biệt từ một cộng đồng vài nghìn người, nếu có thể tốt hơn là vài trăm nghìn người, thì đã là một thành công không nhỏ rồi.

Hải Anh