Theo đó, Giải Báo chí Quốc gia được tổ chức hằng năm trên phạm vi toàn quốc. Cơ quan chủ trì là Hội Nhà báo Việt Nam. Cơ quan phối hợp là Bộ Thông tin và Truyền thông, mời Ban Tuyên giáo Trung ương tham gia.

Mục đích, yêu cầu của Giải là lựa chọn để trao giải những tác phẩm, sản phẩm báo chí đạt chất lượng cao về tư tưởng, chính trị, văn hóa; có nội dung và hình thức thể hiện hấp dẫn, đạt hiệu quả xã hội cao, đóng góp tích cực vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Thông qua Giải Báo chí Quốc gia, góp phần động viên, cổ vũ phong trào thi đua lao động sáng tạo của đội ngũ những người làm báo trong cả nước; phát hiện, bồi dưỡng và tôn vinh những tài năng báo chí trong xã hội.

Theo Quyết định số 50, cơ cấu Giải Báo chí Quốc gia sẽ bổ sung 02 Giải mới đó là Giải Báo chí đa phương tiện và Giải Báo chí sáng tạo.

Về Giải Báo chí đa phương tiện có 1 nhóm giải: Infographic, Video clips, Podcast, Gói tin tức đa phương tiện, Sản phẩm báo chí dữ liệu, Sản phẩm báo chí tương tác,…

Cụ thể, Hội đồng Giải Báo chí Quốc gia sẽ trao giải cho các tác phẩm, sản phẩm báo chí sử dụng dữ liệu đa phương tiện và áp dụng quy trình sản xuất, kỹ thuật, công nghệ truyền thông số trong quá trình sáng tạo nội dung và tổ chức sản xuất; có định dạng độc lập như: Infographic, Video clips, Podcast, Gói tin tức đa phương tiện, Sản phẩm báo chí dữ liệu, sản phẩm báo chí tương tác,…

Từ đó, sẽ khuyến khích các tác phẩm, sản phẩm báo chí dự giải vượt qua yếu tố về loại hình báo chí, tạo ra tác phẩm, sản phẩm báo chí đa loại hình hoặc đa nền tảng. Chẳng hạn: Podcast có thể xuất bản trên sóng phát thanh, trên báo mạng điện tử hay chương trình truyền hình, dưới dạng Vodcast (Video Podcasst). Do đó, tăng cơ hội tham gia của tất cả các tác giả, các cơ quan báo chí mà không bị giới hạn bởi loại hình và thể loại.

Giải phù hợp với xu hướng và thực tiễn phát triển nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại; khuyến khích các tác phẩm báo chí phù hợp với thị hiếu tiếp nhận của công chúng báo chí số; tạo động lực phát triển báo chí đa nền tảng, đa phương tiện, báo chí dữ liệu và ứng dụng công nghệ trong báo chí truyền thông; thúc đẩy ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số báo chí. 

Về Giải Báo chí sáng tạo, có 1 nhóm giải: Giải Tác phẩm, sản phẩm, chương trình báo chí sáng tạo. Cụ thể, Ban tổ chức trao giải cho tác phẩm, sản phẩm, chương trình báo chí có tính sáng tạo cao, vượt khỏi các loại hình báo chí truyền thống.

Tác phẩm dự thi không xem xét theo loại hình, thể loại tác phẩm, đáp ứng yêu cầu của báo chí hiện đại, khuyến khích các tác phẩm báo chí đa loại hình, đa nền tảng, đa phương tiện, báo chí dữ liệu, báo chí tự động…

Giải Báo chí sáng tạo sẽ thúc đẩy tăng cơ hội tham gia của tất cả các tác giả, các cơ quan báo chí mà không bị giới hạn bởi loại hình và thể loại.

Đồng thời, khuyến khích và thúc đẩy đổi mới sáng tạo của nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại; tạo động lực phát triển báo chí đa nền tảng, đa phương tiện, báo chí dữ liệu và ứng dụng công nghệ trong báo chí truyền thông; thúc đẩy ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số báo chí. 

Ngoài ra, về thể loại Báo nói (Phát thanh) bên cạnh việc giữ nguyên hai nhóm giải, ở mùa giải năm sau sẽ sắp xếp lại cho tinh gọn, hợp lý. Bổ sung thêm thể loại Phóng sự tài liệu bỏ Bút ký vì theo Hội đồng, thực tế rất hiếm tác phẩm thuộc thể loại bút ký phát thanh.

Quyết định cũng nêu rõ việc bổ sung số người trong nhóm tác giả thực hiện tác phẩm Báo hình, Báo chí đa phương tiện và báo chí sáng tạo. Theo đó, số tác giả thực hiện tác phẩm, sản phẩm báo chí tối đa 10 người với một tác phẩm, sản phẩm Báo hình, Báo chí đa phương tiện và Báo chí sáng tạo.

Đồng thời, thay đổi hình thức lấy phiếu kín bầu Giải Đặc biệt và Giải Chuyên đề. Ở Giải Đặc biệt, nếu trong số các Giải A có tác phẩm xứng đáng đoạt giải Đặc biệt, Hội đồng Chung khảo thảo luận, quyết định xem xét thực hiện thông qua hình thức bỏ phiếu kín. Tác phẩm đoạt Giải đặc biệt cần có số phiếu bầu chọn quá bán (trên 50%) phiếu bầu chọn của thành viên hội đồng chung khảo.

Ở Giải Chuyên đề, tùy thuộc vào thực tế hằng năm, Hội đồng chung khảo thảo luận, quyết định về việc bỏ phiếu kín chọn các nhóm tác phẩm, sản phẩm báo chí chuyên đề trong số các tác phẩm, sản phẩm lọt vào vòng chung khảo. Giải chuyên đề cần có số phiếu bầu chọn quá bán (trên 50%) phiếu bầu chọn của thành viên hội đồng chung khảo. 

Như vậy, về cơ cấu Giải có những sửa đổi sau: Điều lệ 2019 gồm: 5 loại giải với 11 nhóm giải. Điều lệ 2024 gồm 7 loại giải với 13 nhóm giải; Trong đó: Giữ nguyên 11 nhóm giải của Điều lệ 2019, bổ sung thêm 2 loại giải mới.

Hoàng Anh