Tại cuộc họp báo thường kỳ quý II của Bộ Giáo dục và Đào tạo (ngày 30/6), các vấn đề liên quan đến trường chuyên mà dư luận rất quan tâm thời gian qua đã được báo chí đề cập như: xã hội hóa trường chuyên; vấn đề vai trò của trường chuyên; chương trình đào tạo; hướng phát triển sắp tới hay những thắc mắc về mô hình trường THCS trong trường chuyên THPT...

Trả lời những vấn đề trên, thay mặt Bộ Giáo dục và Đào tạo, ông Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học đã có những chia sẻ.

Theo đó, Luật Giáo dục đã quy định rất rõ trường chuyên là những trường được thành lập ở cấp THPT dành cho học sinh đạt kết quả xuất sắc trong học tập nhằm phát triển năng khiếu về một số môn học trên cơ sở bảo đảm giáo dục phổ thông toàn diện, tạo nguồn đào tạo nhân tài, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước.

Bởi vậy, mô hình trường chuyên đã được thể chế hóa trong các điều luật của Nhà nước, như vậy không chuyện xã hội hóa được.

Mặt khác, Chính phủ đã có Đề án 959 phát triển hệ thống trường chuyên giai đoạn 2010-2020.

Xuất phát của đề án này là năm 2009, trong Nghị quyết Trung ương 2, Khóa 8 về giáo dục có nội dung tăng cường đổi mới giáo dục toàn diện trong đó yêu cầu tiếp tục phát hiện, bồi dưỡng nhân tài ngay từ bậc học phổ thông.

Năm 2018, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã có sơ kết 6 năm thực hiện đề án này.  Qua đó có đưa ra 6 giải pháp là phát triển mạng lưới trường chuyên, nâng cao cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên và đặc biệt nâng cao chất lượng giáo dục đại trà để sau đó giáo dục mũi nhọn bồi dưỡng nhân tài trong trường chuyên.

Trong năm nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có kế hoạch triển khai tổng kết Đề án 959.

Bộ sẽ yêu cầu các địa phương tổng kết quả trình phát triển trường chuyên và sau đó sẽ tổ chức hội nghị tổng kết đề án 959 vào cuối năm nay để đánh giá một cách căn bản quá trình phát triển trường chuyên.

Ông Thành cho rằng, trong mỗi giai đoạn sẽ có những bối cảnh xã hội khác nhau cần phải xác định rõ chúng ta đã đạt được cái gì theo yêu cầu của đề án cũng như  phát hiện cái gì bất cập so với xu hướng phát triển giai đoạn tới.

Căn cứ vào phân tích bài bản đó sẽ có tổng kết đánh giá tìm hướng đi căn bản cho hệ thống trường chuyên các năm tiếp theo.

Để làm việc này, Bộ cũng đã giao cho Viện khoa học giáo dục Việt Nam xây dựng nhóm nghiên cứu, khảo sát bài bản để có cơ sở khoa học, cơ sở thực tiễn đánh giá quá trình xây dựng và phát triển trường chuyên trong 10 năm qua.

Trong Đề án 959 đã có đề cập giải pháp liên thông giữa trường chuyên với các trường đại học. Điều này thể hiện ở hệ cử nhân chất lượng cao.

Hiện nay chưa có thống kê cụ thể về khoa học thực tiễn nhưng qua theo dõi từ trường phổ thông và các trường đại học thì ở hệ cử nhân chất lượng cao số lượng học sinh trường chuyên chiếm tỉ lệ cao.

Mặt khác, từ trước đến nay Bộ Giáo dục và Đào tạo luôn khẳng định Trường THPT chuyên trước hết phải là một trường phổ thông thực hiện chương trình THPT của bộ.

Số lượng học sinh thi quốc tế mỗi môn có mấy em, thi quốc gia cũng không nhiều, đại đa số học sinh trường chuyên học chương trình bình thường và chỉ có những em học sinh lớp chuyên thì mới học chương trình chuyên sâu đúng theo năng lực, sở trường của các em.

Đây là việc thực hiện từ nền giáo dục đại trà tốt ở trường chuyên rồi mới tiến hành bồi dưỡng mũi nhọn đối với các em học sinh có năng khiếu sở trường, giúp cho các em có cơ hội hết tài năng của mình. 

Liên quan đến bậc học THCS trong trường THPT, ông Thành cho biết, theo quy định hiện nay, trường chuyên không có bậc THCS nhưng trường THPT Trần Đại Nghĩa ở Thành phố Hồ Chí Minh hay trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam lại có bậc học này.

Những bậc học THCS trong những trường như thế này không phải là trường chuyên.

Để đánh giá bậc học này thì tới đây sẽ có nhìn nhận, đánh giá xem vai trò của hệ THCS có đóng góp như thế nào?

Nhưng qua theo dõi thì tỉ lệ số học sinh ở bậc THCS trong trường chuyên khi thi vào hệ chuyên THPT có tỉ lệ đậu cao.

Trinh Phúc