Từ năm 2016 đến năm 2020, đầu tư trực tiếp tổng thể giữa hai nước đã giảm 75% từ 62 tỷ USD xuống còn 16 tỷ USD, riêng lĩnh vực công nghệ giảm 96% trong giai đoạn này, theo báo cáo công nghệ hàng năm mới nhất của Bain and Co. được công bố hôm thứ Hai (20/9).

Anne Hoeker, đối tác với Bain & Co., người đứng đầu cuộc nghiên cứu, nói với Nikkei Asia rằng các khoản đầu tư từ Trung Quốc sang Mỹ giảm mạnh hơn nhiều so với chiều ngược lại do Washington đàn áp các công ty Trung Quốc tạo ra những bất ổn địa chính trị cho các doanh nghiệp.

Hoeker, người chuyên về công nghệ và bán dẫn, cho biết: “Môi trường kinh doanh của các công ty Trung Quốc ở Mỹ có lẽ kém an toàn hơn một chút so với trước đây và họ [Trung Quốc] chỉ tập trung vào các khoản đầu tư ở châu Âu và châu Phi”.

Tổng đầu tư trực tiếp của Trung Quốc vào Mỹ giảm xuống chỉ còn 7,2 tỷ USD vào năm 2020 từ 48,5 tỷ USD năm 2016. Đầu tư của Mỹ vào Trung Quốc giảm 35% xuống 8,69 tỷ USD so với cùng kỳ. Dữ liệu từ Trung tâm Đầu tư Hoa Kỳ-Trung Quốc cho thấy sự sụt giảm mạnh nhất ở các lĩnh vực liên quan đến công nghệ, bất động sản và chăm sóc sức khỏe.

Hoeker cho biết, một số nền kinh tế lớn đang đầu tư nhiều hơn bao giờ hết vào công nghệ và sự độc lập trong chuỗi cung ứng của họ, đây không phải là vấn đề quan trọng chỉ vài năm trước, khi chủ đề chính của các nhà lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ là làm thế nào để tiếp cận thị trường Trung Quốc.

Hoeker cho biết sự gián đoạn chuỗi cung ứng do COVID-19 gây ra và sự thiếu hụt chất bán dẫn chưa từng có đã tiếp thêm nhiên liệu cho xu hướng này, khiến việc tách rời công nghệ trở thành một vấn đề đối với các nền kinh tế ngoài Hoa Kỳ và Trung Quốc.

Báo cáo của Bain được đưa ra hơn một tuần sau cuộc điện đàm thứ hai của Tổng thống Mỹ Joe Biden với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, cuộc trò chuyện kéo dài 90 phút vào ngày 9 tháng 9. Bất chấp các cuộc đàm phán, căng thẳng giữa hai nước đã có ít dấu hiệu cải thiện kể từ khi Biden nhậm chức.

Thực tiễn thương mại và cạnh tranh công nghệ vẫn là hai trọng điểm gây tranh cãi giữa hai cường quốc toàn cầu.

Theo một phân tích trước đó của Nikkei Asia, Mỹ đã đưa 168 công ty Trung Quốc vào danh sách đen từ năm 2018 đến tháng 4 năm nay, hầu hết đều liên quan đến công nghệ.

Trong khi đó, cuộc đàn áp của Washington đối với ông lớn công nghệ Trung Quốc Huawei đã thúc đẩy nỗ lực trên toàn quốc ở Trung Quốc nhằm xây dựng một chuỗi cung ứng chất bán dẫn nội địa hoàn chỉnh, từ thiết kế chip và vật liệu, thiết bị sản xuất đến sản xuất chip.

Tình trạng thiếu chip toàn cầu hiện nay càng thúc đẩy các nền kinh tế lớn xây dựng chuỗi cung ứng của riêng họ và đưa sản xuất chất bán dẫn quan trọng hơn về nội địa vì cả lý do kinh tế và an ninh quốc gia.

Các chuỗi cung ứng khu vực mới bắt đầu tăng lên bên ngoài Trung Quốc chưa đầy 1.000 ngày sau khi Washington áp đặt làn sóng thuế quan trừng phạt đầu tiên đối với hàng hóa nhập khẩu của Trung Quốc vào năm 2018, khi các công ty bắt đầu coi việc phân tách là một xu hướng không thể đảo ngược. Những gã khổng lồ công nghệ của Mỹ như Apple, Google, Amazon và Microsoft đều đã yêu cầu các nhà cung cấp xây dựng năng lực bên ngoài Trung Quốc do tình hình địa chính trị không chắc chắn.

Hoeker cho biết xu hướng tách rời các chuỗi cung ứng vẫn tồn tại, nhưng nói thêm rằng đó sẽ là một quá trình rất dài và không có khả năng chúng sẽ được tách biệt hoàn toàn.

Báo cáo cho biết có những bất ổn "lớn" ở phía trước và các nhà lãnh đạo doanh nghiệp phải có khả năng điều hướng các rủi ro địa chính trị, lập kế hoạch thận trọng và đầu tư nhiều nguồn lực hơn vào việc thúc đẩy quan hệ chính phủ và các nhóm thương mại toàn cầu.

Các công ty cũng sẽ phải hiểu những "điểm mấu chốt" cụ thể trong chuỗi cung ứng của họ - nơi họ phụ thuộc vào một quốc gia hoặc một nguồn nhà cung cấp duy nhất - và cố gắng đủ điều kiện cho các nhà cung cấp mới để thêm khả năng phục hồi và thường xuyên xem xét các kế hoạch dài hạn của họ , Hoeker nói thêm.

Hoàng Long (theo Nikkei)