8X thích làm điều ngạc nhiên

Gọi Zhang Yiming (Trương Nhất Minh) là 8X bởi ông chủ của TikTok sinh năm 1983 tại thành phố Long Nham, tỉnh Phúc Kiến, Trung Quốc trong một gia đình mà bố mẹ đều làm công chức nhà nước. Theo lý giải của báo chí Trung Quốc, cái tên của Zhang Yiming dựa trên một câu ngạn ngữ của nước này mang ý nghĩa là làm mọi người ngạc nhiên ngay từ đầu. Và thực sự, ngay từ khi còn là một thiếu niên, Zhang Yiming đã kịp khiến cả cha mẹ và các bạn đồng trang lứa ngạc nhiên không ít.

Tháng 3/2018, Zhang Yiming lần đầu được xướng tên trong danh sách tỷ phú của Forbes, với giá trị tài sản ròng được ước tính ở mức 4 tỷ đô la.  Zhang Yiming hiện là tỷ phú giàu có thứ 10 ở Trung Quốc và thứ 61 trên toàn thế giới với khối tài sản ròng trị giá 16,2 tỷ đô la (theo Forbes). ByteDance còn sở hữu một số ứng dụng mạng xã hội khác hoạt động tại Trung Quốc như FlipChat và Duoshan – những đối thủ của WeChat.

Từ sự say mê, tình yêu với lĩnh vực công nghệ sáng tạo được truyền qua những câu chuyện tâm tình thường ngày của bố mẹ, năm 2001, Zhang Yiming ghi danh vào Đại học Nakei - một trong những trường đại học kỹ thuật hàng đầu của Trung Quốc - chuyên ngành vi điện tử. Năm 2005, tốt nghiệp Đại học, Zhang Yiming chuyển tiếp sang mảng kỹ sư phần mềm để có đủ nền tảng để hiện thực hóa giấc mơ đang đeo đuổi “tạo ra một thứ gì đó thật mới mẻ, có giá trị, có thể khiến người khác ngạc nhiên”.

Và thời gian sau, khi đã cảm thấy “đủ lông đủ cánh”, được sự khuyến khích và tiếp sức từ bố mẹ - những bậc phụ huynh cũng thích cho con cái mình làm những gì thật đột phá, thật mới mẻ - Zhang Yiming “mạnh dạn” thử sức mình ở nhiều công ty khác nhau. Đầu tiên là Kuxun - Công ty khởi nghiệp về dịch vụ đặt phòng trực tuyến. Làm việc ở Kuxun không được bao lâu nhưng chàng cử nhân trẻ đã gói ghém được cho mình những kỹ năng bán hàng mà theo Zhang Yiming là rất có ích trong việc tạo dựng một công ty công nghệ như ByteDance. Một thời gian sau, Zhang Yiming lại nhảy việc. Khó ai có thể tin rằng một Microsoft đang ngăm nghe thâu tóm TikTok ngày hôm nay đã từng là nơi Zhang Yiming tham gia làm việc, dù chỉ trong một thời gian ngắn.

Những tích lũy qua việc thử sức tại nhiều công ty công nghệ khác nhau đã giúp Zhang Yiming tự tin ra cho mình một quyết định: thành lập một công ty công nghệ của riêng mình. Đó là năm 2012. Năm đó, Zhang Yiming 29 tuổi.

Nhưng thời điểm đó, sự ngạc nhiên mà Zhang Yiming mang tới cho mọi người mới chỉ là bắt đầu. 5 tháng sau khi thành lập, ByteDance đã có cho mình sản phẩm công nghệ đầu tiên trình làng trước công chúng: ứng dụng di động Toutiao (Today’s Headlines) -  tổng hợp, tuyển chọn những tin tức phù hợp với sở thích cá nhân của người dùng. Điều đáng ngạc nhiên là Toutiao mà hoàn toàn không hề có sự tham gia của bất kỳ phóng viên, biên tập viên nào. 

Ngạc nhiên là bởi rất nhanh sau đó, Toutiao chiếm lĩnh thị trường tin tức Trung Quốc. Theo các con số ước tính, mỗi ngày có 120 triệu lượt người dùng ứng dụng Toutiao, trung bình mỗi người dành 74 phút/ngày để lướt đọc tin tức trên Toutiao. Đến tháng 8/2015, phiên bản quốc tế của Toutiao ra đời với tên gọi TopBuzz và nhanh chóng phổ biến ở Mỹ, Brazil và có thêm nhiều phiên bản khác ở Ấn Độ, Indonesia... Ngạc nhiên còn là bởi nếu như hầu hết các công ty công nghệ khác tại Trung Quốc đều phải nhờ cậy đến bàn tay đỡ đầu của hai gã khổng lồ Internet của Trung Quốc là Alibaba và Tencent còn ByteDance thì không.

Sự ngỡ ngàng mang tên TikTok

Nhưng phải đến ứng dụng mang tên TikTok thì Zhang Yiming không chỉ khiến người Trung Quốc ngạc nhiên mà đã khiến cả thế giới ngỡ ngàng.

Thực ra buổi thôi nôi, TikTok không phải là… TikTok. Bởi tháng 9/2016 được ông chủ Zhang Yiming khai sinh, ứng dụng này khoác một cái tên khác: Douyin - chỉ để dành riêng cho người dùng Trung Quốc. Với Douyin, người dùng có thể quay, sửa video với nhiều bộ lọc, hiệu ứng âm thanh có sẵn rồi chia sẻ trực tiếp lên các mạng xã hội như Weibo hay WeChat.

Từ thành công vang dội tại thị trường Trung Quốc, một năm sau đó, khi quyết định đưa ứng dụng này ra thế giới, Zhang Yiming mới quyết định đặt tên cho phiên bản quốc tế này là TikTok. 

Thực ra, là người thích sự đột phá nhưng có lẽ chính bản thân Zhang Yiming cũng không thể ngờ đứa con đẻ của mình lại có những bước phát triển đột phá mang tính thần tốc đến như thế.

Việt Nam là một trong những thị trường Đông Nam Á phát triển nhanh nhất với TikTok. Tính đến cuối năm 2018, mỗi người dùng Việt Nam đã dành trung bình 28 phút mỗi ngày cho TikTok. Một trong các tính năng được ưa thích nhất của TikTok là hát nhép. Mọi người đều có thể dễ dàng tạo video riêng của mình thuộc mọi thể loại: khiêu vũ, nhảy tự do, trình diễn…

Nói là thần tốc bởi chào đời năm 2017 thì chỉ sau 3 tháng TikTok đã có trên dưới 30 triệu tài khoản đăng ký mới, đến tháng 11/2018, TikTok đã trở thành ứng dụng đầu tiên của Trung Quốc đạt vị trí số 1 trong Apple App Store, có mặt ở hơn 150 thị trường và có 75 ngôn ngữ. Tháng 2/2019, TikTok, cùng với Douyin, đã đạt một tỷ lượt tải xuống trên toàn cầu. Theo số liệu mới nhất từ công ty nghiên cứu thị trường Sensor Tower (Mỹ), TikTok là ứng dụng được tải xuống nhiều thứ ba trong quý I/2020 trên toàn cầu với 315 triệu lượt tải.

Giờ đây, TikTok đã kiêu hãnh khiến hàng loạt ứng dụng công nghệ tiếng tăm bấy lâu của Mỹ như Facebook, Snapchat, Instagram, YouTube… phải dè chừng, ghen tị. Thậm chí, theo báo cáo của Sensor Tower - Công ty phân tích ứng dụng di động, đến tháng 4/2020, TikTok đã vượt mặt YouTube, Tinder, Tencent Video... để trở thành ứng dụng kiếm tiền nhiều nhất thế giới.

Người lớn, trẻ nhỏ khắp từ Âu sang Á mê say với ứng dụng cho phép người dùng tạo các video nhạc ngắn và hát nhép từ 3 đến 15 giây và các video lặp ngắn từ 3 đến 60 giây này. Với việc tích hợp vô số hiệu ứng đặc biệt, âm nhạc và sticker bằng công nghệ AI, tạo nên sự sống động cho video thông qua việc sử dụng phần mềm nhận diện chuyển động của cơ thể, TikTok khiến hàng tỷ con người mê mẩn.

ByteDance và TikTok giờ đây đã nổi tiếng hàng đầu thế giới. Việc Bytedance được định giá tới 75 tỷ USD, thậm chí có số liệu ghi nhận đã lên tới cả trăm tỷ USD, đã biến chàng trai thích làm điều ngạc nhiên năm xưa trở thành tỉ phú. Giờ đây, với độ ồn ĩ của xung đột Mỹ - Trung, tên tuổi của bộ ba “ByteDance - TikTok - Zhang Yiming” ngày càng vang dội.

Nhưng một điều rất lạ là nổi tiếng, giàu có là thế, nhưng tất cả vẫn không thể làm Zhang Yiming thay đổi thói quen thích ẩn mình. Khác với những tỷ phú công nghệ khác thích diễn thuyết, thích phô bày trước truyền thông, có cảm giác Zhang Yiming chỉ thích đắm mình trong những sáng tạo công nghệ, với mục tiêu tiếp tục tạo nên những điều khiến người khác ngạc nhiên.

Dường như đúng như thế, Zhang Yiming mới thấy được là chính mình.

 Hà Anh